Кенесары Қасымұлы 8 класс

қ с а т ы:
Көтерілістің басталу себептеріне сипаттама беру. Кенесарының

халқының бостандығы мен тәуелсіздігі үшін күрескен мемлекет қайраткері екендігін, көтеріліс барысына тигізген ықпалын бағалау. Көтерілістің сәтсіздікке ұшырау себептерін және көтерілістің маңызын ашып көрсету.

Оқушыларды тарихи құбылыстардың күрделі кешендерін талдай білуге және олардың арасындағы байланыстарды айқындай білуге, идеологиялық құбылыстардың таптық мәнін аша білуге
баулу.

Кенесарыдай батырдың ерлігін дәріптей отырып, оқушылардың ұлттық сана – сезімін қалыптастыру, жеріне, еліне деген сүйіспеншілігін арттыру, патриоттық тәрбие беру, өз елін, жерін қорғай білуге тәрбиелеу.

Ресей мен Қоқан хандығына қарсы ұлт-азаттық қозғалысының басшысы.

тұлғалы
Не істеді?
Қол бастады,
отаршылдыққа
қарсы күресті

Несімен атақты?
Батырлығымен,
ұйымдастырушылығымен,
әділдігімен, әскери
қолбасшылық талантымен

Қоқан хандығы қарым-қатысының шиеленісіп кетуінің өзіндік себебі де бар еді.

Өйткені, Қоқан хандығының билеушілері 1836 жылы оның бірге туған бауыры Саржан сұлтанды, 1840 жылы әкесі Қасым төрені өлтірген болатын. Мұның өзі оның Қоқан хандығының билеушілеріне деген ыза-кегін өршіте түсті. Қоқан хандығына қарсы күресте Кенесары Жанқожа Нұрмұхамедұлы батырдың көмегіне сүйенді. 1845 жылы Кенесары хан Қоқан хандығының Жаңақорған, Жүлек және Созақ сияқты бекіністерін тартып алды. 1846 жылы Қоқанның және бір мықты бекінісі Меркіні де қолға қаратты. Содан бастап Қоқан хандығының қазақтарға озбырлық жасауы уақытша болса да тыйылды. Бірақ Кенесары өзіне Қоқан мемлекеті сияқты және бір қатерлі дұшпан тауып алды.

Қоқан ханы В) Хиуа ханы

С) Бұқар әмірі
D) Ташкент билеушісі Е) Ноғай ханы
2. Кекнесарының саяси көзқарастарының қалыптасына әсер еткен:
А) Әкесі Қасым сұлтан В) Ағасы Саржан С) Исатай Тайманұлы
D) Жоламан Тіленшіұлы Е) Сырым Датұлы
3. Кенесары Қасымұлы көтерілісі қамтыған аймақ:
А) Орта жүз В) Ұлы жүз С) Кіші жүз бен Орта жүз
D) Қазақстанның оңтүстігі Е) Бүкіл үш жүз
4. 1778 жылғы Сырым басындағы ауыр жағдай:
А) Балалары қайтыс болды В) Казактар тұтқынында болды
С) Қақтығыс кезінде ауыр жарақат алды D) Мал-мүлкі өртеніп кетті
Е) Көтеріліс талқандалды.
5. “Сырым Датұлы 1775 ж. көтерілісшілер топтары жетекшілерінің бірі” деп жазған:
А) Нұралы хан В) Генерал Н. Рейнсдорф С) Генерал А. Суворов
D) “Инвалид” газеті Е) жазушы В. Даль
6. Сырым 1791 ж. наурызда Табын және Кердері руларына қай жаққа көшуді ұсынды?
А) Арал өңіріне В) Хиуа маңына С) Ыстықкөлге қарай
D) Мұғалжар тауларына Е) Жайық бойына

XIX ғасырдың 20-30 жылдары Хиуа хандығы қандай руларға қысым көрсетті?

Шекті, табыл, төртқара, байұлына
3. Отаршылдық қанауға қарсы, қазақтардың күресін кім басқарды?
Абылай ханның немерелерінің бірі сұлтан Саржан Қасымұлы басқарған.
4. Кенесары Қасымұлының көтерілісі қай уақытта, қай аймақты қамтыды?

1837-1847 жылдары, бүкіл Қазақстанды қамтыды.

5. Көкшетау өңірінен көтеріліске қатысқан сұлтандарды ата.

Шеген, Қанқожа Уәлиұлы, Таны Тортайұлы, Айғаным ханым.

аттанды.
2. 1838 жылы –
Кенесары отрядтары Ақмола бекінісін тұтқиылдан шабуылдады.
3. 1835,

1842 жылдары –
Сібір әскери шебінен жіберілген Сотников тобы Кенесары жасақтарына қарсы шабұлды бастады.
4. 1843 жылы тамыз айы –
17 тамыз күні полковник Бизановтың қарұлы тобы көтерілісшілерге қарсы ешқандай тойтарыс бере алмай, “Ор” бекінісіне қайтып оралды.
5. 1844 жылы шілденің 20-нан 21-не қараған түні –

Кенесары Қасымұлы ірі жеңіске жетті.

қозғаушы күші
Көтеріліс қамтылған аймақ
Көтерілістің тарихи маңызы
III деңгей:

басқарған көтерілістің аумағы.
Кенесары көтерілісін қолдаған рулар.
“Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама, ақ

мешін” апаты қандай әнді туғызды?

5. Кенесары тобы Ұлы жүзге қай жақтан келді?
6. Көкшетау өңірінен көтеріліске қатысқан ханым.
7. Туған жерді азат етуге біріккен қазақ батырларының бірі.
8. Патша үкіметі отарлауды жалғастыру үшін, қай өзендердің бойына бекіністер салды?

көтеріліс
Сырым Датұлы бастаған көтеріліс



Көтеріліс 10 жылға созылды
Бүкіл үш жүзді қамтыған

көтеріліс

Қоқандықтардың
езгісінен қазақстарды
азат ету

Кіші жүзді қамтыған
ұлт-азаттық көтеріліс

Көтеріліс 14 жылға
созылды

Қазақ өлкесін-
дегі ең ұзақ
көтерілістер

Отаршылдық
езгіге қарсы
бағытталды

Феодалдық топтардың
Кенесарыны
қолдамауы

Қазақ феодалдары-
ның арасындағы
алауыздық
және ру-аралық
қақтығыстар