Слайд 1Қазақстан-Ресей Медициналық университеті
СӨЖ
Тақырыбы: ТЫНЫС АЛУ АҒЗАЛАРЫНЫҢ АУРУЛАРЫ
Орындаған: Дүйсен Арайлым
Группа: 101
«А»
Тексерген: Бакытова А. Е.
Слайд 2
ТЫНЫС АЛУ
АҒЗАЛАРЫНЫҢ
АУРУЛАРЫ
Слайд 3Тыныс алу ағзаларының аурулары: барлық аурулардың ішінде жиі таралған және
өлім себебі жоғары аурулар.
Тыныс алу ағзаларының патологиялық үрдістері тыныс алу
гипоксиясына, ал гипоксия ішкі ағзалардың дистрофиялық, атрофиялық және склерозды өзгерістеріне алып келеді.
Слайд 4N. Engleberg мәліметі бойынша жыл сайын дүние жүзінде ауруханадан тыс
пневмониядан 1млн адам қайтыс болады.
АҚШ-та 1жылда 500 мың
Ресейде 1
жылда 3000
Жиі жас балалар мен қарт адамдарда және иммунтапшылық аурулрында, респираторлы вирусты инфекциялардан кейін дамиды
Архив патология. 2013ж. N3
Слайд 5 Тыныс алу ағзаларынан ауа құрамындағы шаң-тозаңдар, микроорганизмдер, аллергендер,
тыныс жолының шырышты қабығына, кейде альвеолаларға қонып, сыртқа шығарылып отырады.
Жергілікті
қорғау механизмдері екі топқа бөлінеді:
Арнайы емес
Арнайы (иммундық)
Слайд 6Арнайы емес қорғау механизмдері
Кеңірдек-бронх жолдарының механикалық тазарылуы (жөтелу, түшкіру)
Мукоцилиарлық (бронх,
кеңірдек эпителии бездердің бөліп шығаратын шырыштары)
Гуморалдық (лизоцим, лактоферин, интерферон, эндогенді
пирогендер)
Жасушалық (альвеола макрофагтары мен нейтрофильдері)
Слайд 7Арнайы (иммундық) қорғау механизмдеріне
Өкпенің өзіндегі, жергілікті,иммундық жүйе жасушалары жатады:
Т-лимфоциттер
Альвеола
макрофагтары
Сурфактант (липидті – белокты – полисахаридті кешен )
Слайд 9Бронхтар мен өкпе ауруларының себебі:
вирустар
бактериялар
микоплазмалар
саңырауқұлақтар жəне т.б.
инфекциялар
қоршаған ортаның ластануы
əртүрлі аллергендер
Слайд 12
Өкпенің инфекциялық аурулары:
Жедел пневмониялар:
Ошақты( бронхопневмония)
Крупозды
Слайд 13
Пневмония ошақтарының көлеміне
қарай :
Ацинусты
Бөлікті
Сегментті
Көпсегментті түрлері бар.
Слайд 14Этиологиясы:
Біріншілік пневмония- Streptococcus pneumonіae яғни пневмо-коктар 93-97%
10%-гемофилді таяқшалар, аз мөлшерде
стрепто-коктар мен стафилококтар
Екіншілік пневмония(аурухана ішіндегі)
қоздырушысы – шартты патогендер)
Легионеллалар
Слайд 15Патогенезі
Инфекция өкпеге үш жолмен түседі:
ауа-тамшылы
бронх арқылы
қанмен (гемотогенді)
лимфамен (лимфогенді)
Слайд 16
Біріншілік пневмонияларда инфекция ауа тамшылы жолмен бронх арқылы түсіп, қоздырушылары
бронхиолада көбейіп, одан өкпеге өтеді.
Екіншілік пневмонияларға гематогенді жолмен даму
тəн.
Көкірек жарақаттанғанда инфекция лимфа жолымен түседі
Аспирациялы пневмония
Слайд 17Патологиялық анатомиясы
Пневмония ошағы өкпенің артқы жəне төменгі бөліктерінде орналасады
Реңі қызғылт-сұр,
Көлденеңі
1-3 см ошақтар
Өкпені кесіп қарағанда ошақтар
кесінді үстінен шығыңқырап тұрады,
Өкпе тіні кесіп қарағанда ауасыз, құрғақтау, беті тегіс немесе түйіршікті, өзінен іріңді сұйықтық бөліп тұрады.
Слайд 19Микроскоппен қарағанда.
Пневмококтар тудыратын ошақты пневмонияларда серозды-іріңді немесе фибринозды қабыну көрінеді.
Стафилококтық
пневмониялар -өкпе тінін некрозға ұшыратады, көптеген майда іріңді қабыну ошақтары
іріленіп, абсцестерге айналады
Слайд 22Вирустық пневмониялар
Вирустар тыныс жолдарының жəне
альвеолалардың эпителиінде көбейіп, олардың
(дистрофиясы мен некрозына, десквамациясына) себеп болады
Эпителий тінінде регенерация үдерісі басталып,
кейде көп ядролы ірі жасушалар пайда боладыевмония
Вирустық-бактериялық пн
Слайд 23Крупозды пневмония
Пневмококтар қоздыратын өкпенің бір немесе бірнеше бөліктерінің жəне плевраның
жедел фибринді қабынумен сипатталады.
Сондықтан: Лобарлы немесе плевропневмония деп аталады
Слайд 26Этиологиясы.
Жиі: пневмококтардың 1, 2, 3,7-ші типтері
Өте сирек жағдайларда :
Фридлендердің диплобациласы
Афанасьев-Пфейфер бацилласы
стафилококтар
Слайд 27Даму механизмі:
Крупозды пневмонияның дамуында организм реактивтігінің маңызы зор.
Крупозды
пневмония жедел инфекциялық-аллергиялық ауру түрінде өтеді.
Слайд 28Патологиялық анатомиясы
Крупозды пневмония 4 кезеңнен өтеді :
1) қан көп
келу
2) қызыл бауырлану
3) сұр бауырлану
4) шешілу
кезең 9-11-ші күн («спленизация»).
Слайд 33
Өкпелік асқынулар:
Қабыну ошағындағы фибринге бай экссудаттың толық сорылып кетпеуіне байланысты:
жас дəнекер тін өсіп (организация)
сол жерде ет тəрізді тін
түзіледі- карнификация (латынша «сarno - ет»)
Слайд 37
Қабыну ошағында лейкоциттер белсенділігі күшейгенде:
Абсцестер
Іріңді плеврит
Өкпе эмпиемасы
Пиопневмоторакс
Өкпе гангренасы
Слайд 40Өкпеден тыс асқыну
пневмококтардың лимфа немесе қан арқылы таралуына байланысты
:
іріңді медиастенит
перикардит, полипозды-жаралы
эндокардит,перитонит
іріңді менингит, ми абсцесі, іріңді артрит,
сепсис кіреді.
Слайд 41
Өкпе абсцесі мен гангренасы
«деструктивті пневмония»
Өкпеде деструктивті үдерістердің дамуында бронхтардың тазарылу
(дренаж) қызметінің бұзылуы мен организмнің реактивтігінің төмендеуінің маңызы зор.
Этиологиясы- спора
түзбейтін шартты – анаэробты микроорганизмдер, (бактероидтар, фузобактериялар жəне анаэробты коктар) қоздырады
Слайд 42Патологиялық анатомиясы
Өкпе абсцесі : негізінен өкпедегі некрозға ұшыраған пневмония ошақтары
мен бронхоэктаз қуыстарының іріңді қабынуы нəтижесінде пайда болады.
Өкпені кесіп қарағанда
көлемі мен пішіні əртүрлі, іріңге толған ошақтар
көрінеді.
Слайд 47Өкпе гангренасы
Пневмония немесе абсцесс ошақтарына шірітуші микро-организмдер түскенде дамып, өкпенің
некрозына, оның іріп-шіріп иістенуі.
Гангренаға ұшыраған тіннің түсі өзгеріп қара
сұр, жасыл-сұр түске енеді.
Слайд 48Өкпенің созылмалы аурулары екі топқа бөледі:
1. Өкпенің созылмалы обструктивті аурулары:
Созылмалы
бронхит
Бронхоэктазиялық ауру
Өкпе эмфиземасы
Өкпе демікпесі немесе бронхтық астма
Слайд 51Созылмалы бронхит
Бронхтардың қабынуына байланысты олардың секрециясының күшеюмен, ауа жолдарының тазару
қызметінің жəне өткізгіштік қасиеттерінің үдемелі бұзылуымен сипатталады.
Клиникасы (ең кемінде
екі жыл бойы 3 айдан) жөтелу жəне қақырық шығару белгілерімен өтеді.
Слайд 52Созылмалы бронхиттің дамуында:
Экзогенді факторлардың орны ерекше
Қоршаған ортаның, ауаның əртүрлі ластануы,
зиянды химиялық жəне физикалық факторлар, кəсіби сырқаттар(пневмокониоздар), шылым шегу т.б.
Ауа
райының қолайсыздығы (суық жəне дымқыл ауа), инфекциялар.
Жергілікті қорғаныс жүйесінің дефектері
Слайд 54Созылмалы бронхиттің клинико-морфологиялық жіктелуі.
1) обструкциялық-катаралды
2) обструкциялық-іріңді
3) обструкциясыз
4) обструкциясыз-іріңді.
Слайд 55Патологиялық анатомиясы
Макро:Бронхтар қабырғасының қалыңдауы, жұқаруы немесе деформациялануы.
Бронхтың ішінде шырышты
немесе шырышты-іріңді экссудаттың болуы
Микро: бронхтардың шырышты қабатындағы бездердің көлемінің ұлғаюы
мен бокал тəрізді жасушалар санының көбеюі, дистрофиясы жəне некроздануы байқалады.
Слайд 56Обструкциялы-катаралды бронхиттің морфологиясы
Бронхтар ішінде шырышты экссудаттың жиналуы :
Мезобронхит
Панбронхит
Перибронхит
Деструктивті
бронхит .
Сонымен қатар шырышты қабатының облитерациясы, метаплазиясы жəне склерозы
Слайд 57Асқыну түрлері
Өкпе қан тамырларының склерозы
Өкпе тінінің пневмосклерозы
Эмфиземасы
Өкпеде қан айналу қиындап,
жүректің оң қарыншасы гипертрофиялануы.
Өкпе-жүрек синдромының дамуы.
Слайд 58Бронхоэктазиялық ауру
Бронхтардың кеңейіп кетуіне (бронхоэктаз) дамиды.
Түрлері: туа біткен жəне жүре
пайда болған
Жүре пайда болған бронхоэктаздар:
цилиндрлі, ұршық тəрізді, қап тәрізді.
Асқыну түрлеріне:
өкпеден қан кету, амилоидоз, созылмалы жүрек-өкпе жетіспеушіліктері жатады.
Слайд 60Өкпенің рестриктивті аурулары
Өкпенің интерстициалдық аурулары-
өкпе паренхимасының жəне
өкпенің
тіршілік сиымдылығының азаюымен сипатталады.
Клиникалық белгілері тыныс жолдарының өткізгіштігінің бұзылуы
жəне тыныс шығарудың қиындауымен жүреді.
Слайд 61 Өкпе ателектазы
Альвеолаларға ауа өтпей қалуына байланысты өкпенің немесе оның
бір бөлігінің ауасыздануып, қабысып (коллапс) қалуы.
Түрлері: обтурациялық, компрессиялық жəне майда
ошақтық (микроателектаз).
Слайд 63Өкпе эмфиземасы
Терминалды бронхиолалардан төменгі аймақта ауаның көп жиналып қалуы
жəне альвеоларалық қалқаның деструкциясы нəтижесінде, өкпе көлемінің өте үлкейіп кетуі.
Түрлері:
панацинус, центриацинус, периацинустық , иррегулярлық (тыртық жанындағы) викарлы; біріншілік (идиопатиялық); қарттық эмфиземалар.
Слайд 64Патологиялық анатомиясы.
Макро: мәйітті ашып көргенде өкпелердің ақшыл-сұр түсті, ауаға
толып көкірек қуысын толық алып жатқаны, кейде өкпенің сыртында қабырғалардың
ізі көрінеді, кескенде қышырлаған дыбыс шығады.
Микро: бронхтарда созылмалы қабынуын, альвеола аралық қалқалардың фиброзын, эластикалық талшықтардың жұқарғанын, капиллярлар санының азайып кеткендігін (редукциясын) көреміз
Слайд 69
Бронхтық астма (өкпе демікпесі)
Бронхтардың əртүрлі тітіркендіргіштерге
сезімталдығының артып кетуіне
жəне олардың тарылып қалуына байланысты өкпеден ауаның шығып кетуінің қиындауынан,
астмалық статус жағдайына соқтыратын, тыныс жолдарының созылмалы, қайталанушы
сырқаты.
Слайд 70.
Этиологиясы
1. Экзогендік немесе атопиялық (аллергиялық)
2. Эндогендік (иммунологиялық механизмдерге байланыссыз)
Макро:
өкпе ақшыл сұр түсті, ауамен толған, ал майда бронхтардың ішінде
сұр түсті шырышты заттардан түзілген жылтыр тығындар табылады.
Микро: бронх ішінде плазмалық, эозинофилді шырышты заттар, Куршман спиралдары, Шарко-Лейден кристалдары көрінеді.