ОИТС аср Вабоси

Oila psixologiyasi fanidan taqdimoti

jinsiy kasalliklarni dunyodagi tarqalganlik holati.
OITS va jinsiy yo’l bilan yuqadigan

kasalliklarning ijtimoiy omillari.
OITS va jinsiy yo’l bilan o’tadigan kasalliklarning yuqish yo’llari va vositalari.

a’lodir. Yu. X. Hojib.
Sog’lom inson to’g’ri fikrlaydi, o’zi va

jamiyat uchun munosib xatti- harakatlar qiladi, natijada bundan shaxsning o’zi ham, oliasi, ham, jamiyat ham katta manfaat ko’radi. Agar inson nosog’lom bo’lsa uning ma’naviy axloqiy, axloqiy fikrlashlari ham mantiqsiz, shuursiz, bema’ni bo’lishdan tashqari. Uning ish qobiliyati susayadi. Oilaga va jamiyatga keltiradiga foydasidan zarari ko’proq.

kasalliklar aniqlangan va ular asosan jinsiy aloqa orqali yuqadi. Boshqacha

qilib aytganda, sog’lom kishining kasallikka chalingan kishi bilan loaqal bir marta kechgan jinsiy aloqasi muqarrar tarzda kasallikning yuqishiga olib keladi.

biri OITS katta ijtimoiy muammoni keltirib chiqarmoqda. Avvallari bu kasallik

1995- yilgacha 1 tadan qayd etilgan bo’lsa, 1996-yilda 3ta, 1997-yilda 8ta immunitet tanqisligi virusi mavjud bo’lgan odamlar topildi. MDH davlatlari tajribasi shuni ko’rsatib turibdiki, agar zahmning har 100 ming aholiga bo’lgan ko’rsatkichi 150dan oshsa OITSni ko’payish ehtimoli oshadi.

Zahm va so’zakning so’nggi 50 yil ichida yurtimizda qanday tarqalganligini

tahlil qilganda bu kasalliklarni bir xil sharoitda yonma-yon tarzda 5 marta o’sgani va kamaygani kuzatildi. Ularning o’sib kamayib borishida turli vaqtda turli omillar sabab bo’lgan. Masalan, 1947-1953 yillardgi o’sishda II jahon urushidan so’nggi jinsiy aloqalarning tartibsizligi sabab bo’lgan.

shaharlilklar orasida kup uchragan bo’lsa, hozirda esa qishloq aholisio’rtasida ham

ko’paygan. 1998-yilda zahm bilan qishloq aholisi orasida 34% idan ortig’I kasallangan. Aholining shu qatlamida so’zak 30 % ni tashkil qilgan, lekin ayollarning kasallanishi erkaklarga nisbatan kamchilikni tashkil etadi.

18-20 yoshlilar orasida jinsiy yo’l bilan yuquvchi kasalliklarning tarqalishini tahlil

qilsak, “yoqa ushlashga”majbur bo’lamiz. Bu guruh yoshlarning 62,7% i ayol- qiz ekanligi jinsiy tarbiyaning oilada, jamoatchilik orasida qanchalik oqsayotganligidan dalolat beradi.

holatini kuzatsak, shu narsa ko’rinib turibdiki, asosan fohishabozlik va jinsiy

moyillikning erta uyg’onishi omil vazifasini o’tasa, asosiy sabab bu kasalliklar va ularning oldini olish haqidagi elementar tasavvurlarning yoshlarda yo’qligidir.

olishda munhim rol o’ynaydi. Yoshlar orasida axloq normalarining talqini, avloddan

–avlodga o’tib kelayotgan milliy tarbiyamiz talablarining e’tibordan chetda qolishi, ularga amal qilmaslik, ota-onalar oarsidagi munosabat, oiladigimuhit, turli tashqi ta’sirlar, tabiiyki, bolalar va yoshlar orasida tanosil kasalliklarining o’sishiga sabab bo’ladi.

qoidalariga rioya qilish haqida tushunchalarni kengaytirish ham o’ziga xos omil

hisoblanadi. Agar shu qoidalarga amal qilinsa, tanosil kasalliklarini oldini olishga shahdam qadam qo’yilgan bo’lar edi.