Антарктиданың физикалық - географиялық орны. Зерттелу тарихы (Панорамалық сабақ)

жаңа сабақты мазмұндау, зерттелу тарихын ғылыми деректерді пайдаланып тереңдете меңгерту.

Білімге құштарлығын, дүниетанымдық көзқарасын, картамен жұмыс істеу қабілеттерін дамыту.  3. Пәнге деген қызығушылыққа тәрбиелеу, жауапкершілікке тәрбиелеу.  Сабақ түрі: Жаңа білімді меңгерту.  Әдістері: Слайд арқылы түсіндіру, СТО, «Ыстық картоп», сұрақ - жауап, ой шақыру, кластер құру, Бес жолды өлең.  Көрнекіліктері: Ақпаратты технология құралдары: компьютер, проектор.  Дүние жүзінің физикалық картасы. 

«Миға шабуыл» ІІІ. Жаңа білімді меңгерту.  1. Антарктиданың географиялық

орны. 
2. Постер қорғау 3. Карта еліне саяхат. 
4. Зерттелу тарихы ІV. Білімді бекіту.  1. «Мен кіммін?» ойыны
2. Сұрақ-жауап
Ү. Қорытындылау.
«Бес жолды өлең».
VІ. Үйге тапсырма беру.  VІІ. Оқушылардың білімін бағалау. 

ең терең жері қанша?
3.Тынық мұхитының жағалауында қандай мұхиттар бар?
4. Тынық

мұхитының қай аудандарында теңіз дауылдары соғады? Неге?
5. Тынық мұхитына ғана тән жануарларды атаңдар.
6. Тынық мұхитындағы аралдар қандай топтарға бөлінеді?
7. Аралдар табиғатын зерттеген қандай ғалымдарды білесіңдер?
8. Мұхит аралдарының ішінде ең ірі шаруашылығы жағынан жақсы дамыған елі қай ел?
9. Тынық мұхитының басты ерекшелігі неде?
10. Тынық мұхитты адамдар қандай қажетіне пайдаланады?

- дүлей боран мен бұлтқа оранған осы бір беймәлім қар

мен мұздың өлкесі Оңтүстік поляр аймағында жатыр.» (Гусев А. М.) Бұл қай материк туралы айтылған

бір ой қосқым,
Неге барасың Антарктидаға?

бірінен қандай айырмашылығы бар?

орталығында орналасқан  бірден-бір материк.  Антарктида «Арктикаға қарама-қарсы» деген мағынаны білдіреді.

Материк ауданы 12,4 млн км 2 ал қайрандық мұздықтар мен көршілес аралдарды қоса есептегенде  14 млн км2 жуық. Жерінің 99 пайызын мұздар құрайды. Мұздың орташа қалыңдығы 1720 м, ең қалың жері Шмид жазығы 4300 м тұщы су қоры 80 пайызын құрайды. 1983 ж ең суық температура -89,2, С құрайды. Материктің ең биік нүктесі- 5140 м ең төмен ойыс Бентли -2555 м
 Сөнбеген жанартау ең ірісі Эребус жанартауы 3794 м  таңның атуы мен күннің шығуын жылына бір рет болады.

құқықтық жағдайы мүлде басқаша. Ол бірде бір мемлекеттің қарамағына жатпайды.

Халықаралық келісім бойынша оның территориясында әскери сипаттағы кез - келген шараларды өткізуге, қарулар мен ядролық жарылыстарды сынауға тыйым салынған. Антарктиданың табиғатын қорғау заңда баян етілген.

Материктің зерттелу тарихы

жанартауы. 4. Ронне, Фильхнер қайраңдық мұздықтары. 5. Уэддел, Амундсен, Беллинсгаузен теңіздері.

материкті іздеп, саяхатқа шыққан. Оңтүстік поляр шеңберін үш рет кесіп

өткен Джеймс Кук Антрактида жағалауына біршама жақындап барған, бірақ қалың мұздан әрі өте алмай кері қайтқан. Нәтижесінде ғалым егер материк табыла қалса, тек полюстің маңында ғана болуы мүмкін деген қорытынды жасаған. Куктың тұжырымдамаларынан кейін ұзақ уақыт оңтүстік материкті іздеуге ешкім әрекет жасаған жоқ.

зор.
1819-1821 жылдары Ф.Ф.Беллинсгаузен мен М.П.Лазерев басқарған “Восток” және “Мирный”

желкендң кемелерімен саяхатқа шыққан орыс экспедициясы Антарктида материгі жағалауына бес рет жақындап барып, көптеген аралдарды ашты. Экспедиция материк жағалауына тұңғыш рет тоқтаған 1820 жылдың 28 қаңтары Антарктиданың ашылған күні болып табылады.

ай бұрын Оңтүстік полюске жетеді. 1926 жылы Шпицберген – Солтүстік полюс – Аляска бағыты

бойынша “Норвегия” дирижаблімен 1-трансарктикалық ұшуды басқарды.Солтүстік мұзды мұхитта апатқа ұшырағанУ. Нобиле экспедициясына көмек көрсетпекші болып “Латам” гидроұшағының экипажымен бірге қаза тапты. Солтүстік Мұзды мұхитта Амундсен есімімен аталатын қазан-шұңқырлар, бұғаздар бар

Корольдік әскери-теңіз флотында қызмет етті. 1900 ж. тұңғыш ағылшын ұлттық

антарктикалық экспедициясын басқарып, “Дискавери” әскери кемесімен Антарктидаға аттанды. 1901 — 04 ж. аралығында Виктория жерін, Росс түбегінің жағалауын, Росс қайраңдық мұздығын зерттеп,Эдуард VІІ түбегін ашты. Скот қасына Э.Уилсон мен Э.Шеклтонды алып, құрлықтың түпкіріне қарай жүріп, 82Ә17о. е-ке дейін жетті. 1910 ж. 15 маусымда “Терра Нова” кемесімен Антарктидаға екінші экспедицияға шықты. 1911 ж. қараша айында Росс аралынан оңтүстікке қарай аттанды. 1912 ж. 18 қаңтарда норвег поляр зерттеушісі Р.Амундсеннен 33 күннен кейін төрт серігімен бірге Оңтүстік полюске жетті. Қайтар жолда серіктерімен бірге мерт болды. Скот есімімен Эндерби Жеріндегі таулар, екі мұздық, Тынық мұхиттыңоңтүстігіндегі арал, Виктория Жеріндегі жаға, т.б. аталады

бермеді,біз әлсіредік.Мен зорға жазып отырмын,бірақ мен қалай дегенмен де жасаған

саяхатымызға өкінбеймін.Біз тәуекелге бел байладық және қандай сапарға бара жатқанымызды да білдік. (Р. Скотт)
2-топқа. Бірде бір адам еш уақытта оңтүстікке мен барғаннан әрі ене алмас еді деп мен батыл айта аламын. Ешқандай оңтүстік материгі жоқ» бұл туралы жазған Англияның ержүрек мақтанышы (Д.Кук)
3-топқа. 1911 жылы 14 декабрьде 4 ит жеккен шана саяхатқа шыққан кім?Ол қандай жаңалық ашты? (Р. Амундсен)

4300 м. Шмидт жазығы
Мұздың ең қалын жері

Джеймс Кук

Оңтүстік поляр шеңберін 3 рет кесіп өткен ағылшын саяхатшысы

Руаль Амундсен

Оңтүстік полюске жеткен норвег саяхатшысы

Білімді бекіту

бедерінің ерекшелігіне қарай материк бөлінеді?
«Восток»
Жер шарының суық полюсі

тіркелген стансасы

1 зат есім, екінші жолда 2 сын есім, үшінші жолда

3 етістік, төртінші жолда 4 сөзден тұратын сөйлем яғни ойды түйіндеу, бесінші жолда тақырыпқа байланысты 1 синоним сөз жазылады.

жұмыс: «Кейіпкерге хат» тәсілі бойынша Антарктиданы зерттеген саяхатшыларға хат жаз