Ауыл шаруашылы?ы географиясы

қолдана отырып,
оқушылардың білімін
қалыптастыру
САБАҚТЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

орталығы бар?
Түсті металдардың ішінде
ең көп өндірілетіні?
Табиғи газды өндіруші
жетекші

елдер?

Химия өнеркәсібінде шикізат
ретінде не қолданылады?

Мұнай шамамен дүние жүзінің
қанша елінде өндіріледі?

Көмір өндіруден 1 орын
алатын мемлекет

Азот тыңайтқыш өндіретін
елдер?

Робот жасаудағы
1 орындағы ел

Әлемде автомобиль
жасауда 1 орындағы ел

Тазартылған мыс
өндіретін елдер

Дүние жүзіндегі ең ірі атом
электр станциясы?

1

3

5

7

9

11

12

10

8

6

4

2

ата?
ГФР
Франция
Испания
АҚШ

экспорттаушы елдер

көмір өндіруші елдер

шаруашылығы
жайлы мағлұмат беру;
тәрбиелігі:
дамытушылығы:
Оқушылардың өз бетімен жұмыс

қабілетін
дамыту, қызығушылығын ояту, логикалық
ой-өрісін дамыту, туған елге, жерге деген
сүйіспеншілігін қалыптастыру;

Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту,
Өз елін жете тани білуге қызығушылығын ояту,
Картамен жұмыс жасау белсенділігін арттыру;

диаграммасы, рефлексия парағы, ассоцация әдісі, ой-қозғау әдісі, бейнефильм, карта.
Пәнаралық байланыс:

тарих, қоғамтану, бейнелеу.
Пайдаланылған әдебиеттер: Рауан баспасы. В.П.Максаковский. Шың Алматы баспасы, Шотанова Эльмира. http://www.tvoyrebenok.ru/fony-dlya-prezentacij-globus.shtml

ұштайды.

Ауылшаруашылығы материалдық өндірістің ең ежелгі және неғұрлым көп тараған

саласы. Адамның шаруашылық әрекеті осыдан 10 мың жылдай бұрын пайда болды. Адам бастапқыда терімшілік пен аң аулаудан бастап, кейін өсімдік өсіру және мал бағу бағытына ауысты. Мұндай іс-әрекеттің нәтижесінде жабайы өсімдіктерді мәдени өсімдікке айналдырды және жануарларды қолға үйретті

жұмыс істейді

жерлер мен балық кәсіпшілігі аумақтарын одан әрі ұлғайту
Ең алдымен жарамды

жердің биологиялық өнімділігін арттыру

дақылдар
Талшықты дақылдар және т.б

бидай, күріш, жүгері

аймақ
Талшықты дақылдар
Мақта өсіруден көзге түсетін елдер;
Ресей
мақта, зығыр, джут
Азия
Қытай, Үндістан, АҚШ,

Пәкстан, Өзбекстан

Егіншілік

Соя өндіруден жетекші елдер:

АҚШ (І орын) Бразилия (ІІ орын) Аргентина (ІІІ орын), Қытай, Үндістан

береді. Ертеректе өсімдікті тек қана қымбат мата жасау мақсатында пайдаланған.

Зығырдан жасаған мата тазалық пен жарықтың белгісі болған. Кейіннен өсімдіктің әдемілігіне назар аударып, баққа өсіре бастады.
       Елімізде зығырдың 13-ке жуық түрі бар. Республиканың солтүстік-шығыс және оңтүстік-шығыс облыстарындағы далалы аймақта, тауда көптеп өседі.Зығырдың адамзат баласына тигізер пайдасы көне заманнан мәлім. Зығыр – алғашқы ауылшаруашылық өсімдіктерінің бірі. Көптеген ғасыр бойы зығыр адамның ішсе асы, кисе киімі, ауырса таптырмас емі болып келеді. Ертеде зығыр майынан  мерекелерде тағам дайындайтын болған. Сонымен қатар, нан пісіргенде хош иіс беру үшін де қосқан. Халық медицинасында зығыр майы кеңінен қолданылған. Бүгінгі таңда да зығыр емдік қасиетімен бағаланады.
Мамандардың айтуынша, адам ағзасында, әсіресе жасы ұлғайған адамға  зығыр майы қажет екен. Себебі, зығырдың құрамында сүйекке қажетті кальций бар көрінеді.

Қосымша мәлімет

өндірушілер: Бразилия, Колумбия
Какао Отаны-Америка.
Негізгі өндірушілер:Кот-д-Ивуар, Бразилия, Гана, Нигерия
Банан өсіруші

елдер:
Эквадор, Бразилия, Үндістан, Мексика, Колумбия, Панама

Ресей, Бразилия
АҚШ, Ресей, Бразилия
Аустралия, Қытай
Қытай, АҚШ, Ресей
Мал шаруашылығының дамыған салалары:

етті-сүтті ірі қара, қой шаруашылығы, шошқа, құс өсіру

өсіріледі.

Балық шаруашылығы
Балық шаруашылығы дамыған елдер:
Жапония, Қытай, АҚШ, Чили, Перу, Ресей.

Теңіз өнімдерін қолдан өсіру марикультура деп аталады.Марикулътура өнімін өндіруден Қытай әлемдік біріншілікке ие.
Шошқа шаруашылығы

Шошқа шаруашылығы дамыған елдер: Қытай, АҚШ,Бразилия, Ресей, Польша,Германия.

бидай, күріш, жүгері

дақылдар
Талшықты дақылдар және т.б

өндірушілер: Бразилия, Колумбия
Какао Отаны-Америка.
Негізгі өндірушілер:
Кот-д-Ивуар, Бразилия, Гана, Нигерия
Банан өсіруші

елдер:
Эквадор, Бразилия, Үндістан, Мексика, Колумбия, Панама

Ресей, Бразилия
АҚШ, Ресей, Бразилия
Аустралия, Қытай
Қытай, АҚШ, Ресей

Азия
А2. Теңіз өнімдерін қолдан өсіруі- ?

3. меринос

1. экстенсивті
4. Азия
2. марикультура
А3. Қолданыста

көп пайдаланатын дақылдар:?

3. джут,гаучук,зығыр

1.күріш,бидай,жүгері

4. жүгері, зығыр,күнбағыс

2.зығыр,күріш,какао

Жауаптар

А1-1; А2-2;А3-1

өсіруші елдер
6. Картоп өсіруші негізгі елдер
2. Шайды өндіруші елдер
1. Америка
4.

Ресей, Беларусь

5. Эквадор, Бразилия, Үндістан,
Мексика, Колумбия

6. Үндістан, Қытай, Шри-Ланка

3. Ресей, Польша, Қытай

2. Үндістан, Бангладеш

өсіруші елдер
6. Картоп өсіруші негізгі елдер
2. Шайды өндіруші елдер
1. Америка
4.

Ресей, Беларусь

5. Эквадор, Бразилия, Үндістан,
Мексика, Колумбия

6. Үндістан, Қытай, Шри-Ланка

3. Ресей, Польша, Қытай

2. Үндістан, Бангладеш

қойлар қайда өсіріледі?
Құс шаруашылығымен айналысатын елдер
Шошқа шаруашылығымен айналысатын елдер
Ескерту: Слайдтың

көрсетілуі барысында әрбір доп үш реттен тышқан көмегімен шертіледі. 1-ші сұрақ пайда болады, 2-ші сұрақ жойылады, 3-ші доп қақпаға енеді.

«Шығармашылығын дамыту»

Сұрақ-жауап

дақылдар
Талшықты дақылдар және т.б

күшейту үшін қолданылады.

қолданылады.

I-Нұсқа

1. Адамның шаруашылық әрекеттері осыдан неше мың жылда пайда болды?
А 9 мың жылда В. 10 мың жыл бұрын С. 5 мың жылдай

2. Адамдар бастапқыда қандай шаруашылықпен айналысты?
А. Терімшілік пен аң аулау В. Мал бағумен С. Өсімдік өсірумен

3. Ауыл шаруашылығында дүние жүзі бойынша шамамен қанша адам жұмыс істейді?
А. 1,3 млрд В. 1,6 млрд С. 1 млрд

4. Ауыл шаруашылығын дамытудың неше жолы бар?
А. Дұрыс жауабы жоқ В. 3 жолы бар С. 2 жолы бар

5. Жүгерінің шыққан жері - ...
А. Үндістан В. Мексика С. Қытай

6. Соя өндіруден қай мемлекет 1-ші орында
А. АҚШ В. Бразилия С. Аргентина

7. Шайдың отаны - ...
А. Ресей В. Азия С. Қытай

8. Банан өсіруші елдердің бірі - ...
А. Панама В. Ресей С.Тайланд

9. Табиғи каучук қандай ағаштан алынады?
А. Джут В. Гевея С. Қайың
Күнбағыс өсіруден ресей нешінші орында?
А. I-ші орын В. II-ші орын С. III-орын

В. Өзбекстан С.Азия

2. Кофенің отаны - ...
А. Колумбия В. Эфиопия С. Бразилия

3. Гүл өсіруге маманданған ел?
А. Италия В. Нидерланды С. Испания

Теңіз өнімдерін қолдан өсіру не деп аталады?
А. Марикулътура В. Теңіз көлігі С. Ханеда

Зығыр қай елдерде өсіріледі?
А.Нигерия,Панама В. Бразилия,Мексика С.Ресей,Беларусь

Жержаңғақ өсіруден I орында қай ел?
А.Қазақстан В. Ресей С.Үндістан

Дәнді дақылдардың ішінде адамдар көп пайдаланатын басты 3 дақылдарды ата?
А.Бидай,күріш,жүгері В.Банан,шай,каучук С.Зығыр,күріш,бидай

Соя өндіруден Бразилия нешінші орында?
А. I- ші орын В. II-ші орын С.III-ші орын

Какаоның Отаны -...
А. Колумбия В. Америка С.Бразилия

10. Талшықты дақылдарды ата?
А. Мақта,зығыр,джут В.Мақта,гевея,зығыр С.Джут,жүгері,зығыр

II-нұсқа

2. А
3. А
4. С
5. В
6. А
7. С
8. А
9. В
10.А

II-нұсқа
1. С
2. В
3. В
4. А
5. С
6. С
7. А
8. В
9. В
10.А

Жауаптар

сынып, “Шың” Алматы баспасы, Шотанова 169 беттер оқу.
YII Бағалау