Әр түрлі желдер

да басқа желдер.соларға тоқталайық.

бағытта қозғалуы; метеорологияның негізгі ұғымдарының бірі.

жел түрі.
Осы жел Жетісу қақпасы мен Іле аңғары сияқты жерлерде

соғады.

теңізінің шығыс жағалауында соғады.
Олардың орташа жылдамдығы 6-8 м/сек.

желді дауыл деп атайды.

қазаншұңқырында,жоғарғы қысым пайда болғанда соғады.
Мұндай антициклонда шығыс желі тұрады да,Қазақстан

аумағындағы Алакөл көліне қарай соғады.
Осы кезде төменгі қысым аймағы пайда болады.
Жетісу қақпасы-ені тар тектоникалық жарық,ені 20 км-ден 40 км болатын,ең тар жері-10 км шамасында.
Ебі желін алғаш рет сипаттап жазған қазақтың ғұлама ғалымы Шоқан Уәлиханов.

Орталық Азияға қарай соғып тұратын жел.
Алакөл үстінде жоғарғы қысым орнағанда,антициклон

тұрақтап күшіне енген кезде,Сайқан желі солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай соғады.
Сайқан желінің жылдамдығы 50-60 м-сек.
Сайқан желі жауған қарды ұшыртады,топырақты құрғатады,мал басын шығынға ұшыратады,жол қатынасын қиындатады,балық аулауға зиянын тигізеді.

ауаның Іле аңғарына қарай ығысуынан пайда болады.
Жел өзен аңғарын бойлап,күндіз

солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа,түнде керісінше бағытта соғады.
Жылдамдығы 8-10 м/сек.
Қарды ұшырады,жол қатынасын қиындатады.

соғады.
Жел Мойынқұмның үстімен өткенде құм түйіршіктерін суырып,құмды қара бұрқасын тұрады,жолдың

көріну қашықтығы азаяды.
Сондықтан бұл желді халық Қарабас желі деп атаған.
Арыстанды-Қарабас желі солтүстіктен үзбей соғып тұрады.
Желдің жылдамдығы 35 м/сек.

тау аралығындағы Қордай асуының үстінен соғатын жел.
Қордай желінің жылдамдығы қыста

40 м/сек-қа жетеді.
Яғни Қордай желі антициклон орнаған кезде 40 м/сек болса осы жел сағатына 144 км-ге дейін жетеді.
Осы жел соғатын өңірлерде шамамен жылына 55 күн күшті жел соғады.

байқалады.
Жылдамдығы 50 м/сек-қа дейін жетіп,қатты дауыл түрінде соғады.

өзгеріп тұрады.
Муссонның пайда болуының басты себебі — күрлық пен

мүхиттың біркелкі ысымауы.

карама-қарсы жаққа өзгертіп соғатын жел.
Күндізгі Бриз теңізден құрлыққа карай

соқса, ал түнгі Бриз құрлықтан теңізге қарай соғады.
Бұл табиғи құбылыс негізінен жаз айларына тән.

Ол ауаның тау жотасының қырқасынан асып, ық беткейіне төмен құлаған

кезінде пайда болып, адиабатты жылынады.
Мұндай жағдайда температура мен ылғалдылық күрт өзгеріп, қардың еруі мен көшкін жүруін тездетеді.
Фен көбінесе тәулікке жуық соғады.
Ол барлық тау жүйелерінде, әсіресе Кавказ, Памир, Альпі тауларында байқалады.

күшпен төмен соғатын суық жел.
Бора көбіне қысты күні соғады.

Бора Адриатикалық теңіздің жағасында, Новороссийск ауданында, Байқалда, Жаңа жерде, Прованста, Техаста тағы басқа жерлерде жиі байқалады.

оңтүстігінде бірнеше сағат, кейде бірнеше төулік бойы үздіксіз соғып тұратын

ыстық, құрғақ, күшті жел.
Ол Солтүстік Африка шолдерінен ауған құрғақ, ыстык ауаның әсерінен пайда болады.
Сицилия аралында сирокко жоғары температуралы, құрғақ болып келеді де, таулардың ықтасын беткейлерінің жағында фёнге айналып, бұрынғыдан да құрғай түседі.
Одан әрі теңіз үстімен өтуіне байланысты бұл жел солтүстік Италияға ылғалданған ауа әкеледі.
Сирокко әсерінен Сицилия мен Оңтүстік Апеннинде ауа кенет құрғап, шаңқыған ыстық түседі де, өсімдіктер қурап, адамдар көп азап шегеді.

қандай да бір ось бойынша жүретін ауаның айналмалы қозғалысы; ауаның

жер бетінен топырақты, қарды немесе суды дөңгелете көтеріп, екпінді қозғалуы.
Ол көтерілген кезде жылжып бара жатқан биік бағанаға ұқсайды. Құйын 10 – 20 м/с жылдамдықпен жылжиды.
Ондағы дөңгелене ескен желдің жылдамдығы 50 – 100 м/с-қа жетеді.

тез жылжитын ауа қабаты.
Торнадо диаметрі ондаған метрге жетеді.
Торнадо

желінің жылдамдығы 50—100 м/с, ал талқандау жолағының ені жүздеген метрге жетуі мүмкін.
Ауа райы ыстық кезде атмосфераның тұрақсыз стратификациясы кезінде қалыптасады.
Торнадоның үлкендігі мен пішіні алуан түрлі болады.
Көбіне диаметрі жүздеген метр шұңқыр пішінді, жер беті жағында қоқыс бүлты бар болады.
Кейде торнадо жаңбыр немесе шаңнан метеорологтарға көрінбей қалуы мүмкін.
Бұл жағдай күтпегендіктен көптеген шығындар мен зардапқа соқтырады