Kompyuter tarmoqlari

уларнинг турлари
Маърузачи: Атамурадов Ж.Ж.

турлари.

иккита энг муҳим илмий ва техник соҳалари эволютсияси натижасидир.

Компютерлар гуруҳи

бир-бири билан ўзаро боғлиқ вазифаларни бажаради ва маълумотларни автоматик режимда алмашади.
Бошқа томондан, компютер тармоқлари узоқ масофалар бўйича маълумотларни узатиш воситаси сифатида кўриб чиқилиши мумкин, улар турли телекоммуникатсия тизимларида ишлаб чиқилган мълумотларни кодлаш ва мультиплексациялаш усулларидан фойдаланади.

маълумотларини алмашиш ва мулоҳазаларини билдиришлари ва қайта алоқа ўрнатиш эхтиёжлари

сабаб бўлган. Ўз номидан маълумки компютер тармоғи бир-бирига тармоқ орқали боғлиқ бўлган компютерлар мажмуидир. Ушбу компютерлар маълумотларни узатадиган кабеллар ёки симлар ёрдамида бир-бирига уланиши мумкин. Сўнгги пайтларда радио тўлқинларидан ёки инфрақизил маълумотларни узатувчи симсиз тармоқлар оммалашган. Шундай қилиб, тармоқлар пайдо бўлиши билан, компютердан флоппи билан компютерга ишлашга ҳожат йўқ эди.

асрнинг 60-йилларида пайдо бўлди. 1965 йили Массачусетс Технология институти аспиранти

Ларри Робертс иккита компютер ўртасида дискрет маълумотлар пакетларини ўтказиш бўйича тажриба ўтказди.

ҳисоблаш тармоғи учун асос бўлди. Ушбу тармоқ 1969 йилда Advanced

Research Agency (Илғор тадқиқот агентлиги) (ARPA) томонидан яратилган ва охир-оқибат у аллақачон мавжуд бўлган бошқа тармоқлар билан бирлаштирилган. Компютер тармоқларининг бу комбинатсияси замонавий Интернетнинг шаклланишига асос бўлди.

мижозларига қандай хизматлар туркумини таклиф этиши, уларнинг сервиси қандай бўлиши

жуда муҳимдир.
Fayl - server 
Print - server 
Faks – server
Электрон почта (E-mail) 
Бевосита мулоқот (Chat)

файллардан фойдаланиш имконини беради. Бунда сервер барча ишчи стантсияларидан файлларга

кириш имконини бериши зарур. Шунигдек, ахборотларни ҳимоя қила олиш вазифаси ижобий ҳал этилади;

принтер орқали хизмат кўрсатишни таъминлайди. Бунда сервер чоп этилувчи ахборотларни

қабул қила олиши ва уларни навбати билан чоп этишга чиқариши керак

тармоқли хизмат кўрсатишни таъминлайди. Бу   гўё ахборот чиқаришга ўхшайди (принтер

каби). Факс-сервер олган факсимал хабарлар алоҳида тармоқда қайта ишланади.

узоқликда жойлашганлигидан қатъий назар, ахборот алмашишни таъминлайди. Бу эрда жараён

худди оддий почта каби кечади. Электрон хат ўз адресига эга. Уни жўнатувчи десак, қабул қилувчи хам ўз адресига эга. «Хат» почта қутисига ташланади (яъни почта сервери) ва почта серверлар системаси ёрдамида қабул қилувчи почта қутисига этказилади, яъни бу эрда узатувчи ва қабул қилувчининг махсус каталоглари мижозга хизмат қилувчи компютерда жойлаштирилган бўлади. Шу тариқа хатлар файллар сифатида узатилади.

таъминоти ёрдамида икки ёки ундан ортиқ мижозлар ўзаро ахборот (матнли,

товуш, видео) алмашиниши тушунилади. Рақамли видеокамералар, товушли карталар, микрофонлар, мултимедиа воситаларини қўллаганда, видеоконферентсиялар ўтказиш имконияти туғилади. Бундай ҳолатларда компютерлар юксак унумдор ва тармоқнинг ўтказиш қобилияти кучли бўлиши лозим. MS Net Meeting – дастури орқали бевосита мулоқотни амалга ошириш мумкин.

узатиш кабеллари ва модемдан ташкил топади.
Сервер – тармок ишини таъминловчи

махсус компьютер. Сервер дискларида компьютерларни биргаликда ишлаш имконини берувчи дастурлар, маълумотлар омборлари ва бошкалар сакланади.
Концентратор (HUB) – тармокда компьютерларни узаро ахборот алмашинувини таъминловчи махсус курилма. Улар 8, 12, 16 ва 24 та компьютерни узаро боглаши мумкин.
Ахборотни узатиш кабеллари – тармокда ахборотни бир компьютердан бошкасига узатиш учун хизмат килади.
Модем – ахборотларни компьютердан узатиш кабелига утказувчи махсус электрон курилма.