Желілер топологиясы

қызметі
Артықшылықтары мен кемшіліктері
Желіні құру әдістері

конфигурациясы, яғни қандай түйіндер жұбы өзара байланыса алатынын көрсететін физикалық

жалғастыруды (немесе түйіндер арасындағы логикалық байланысты) бейнелеу; желілер жолдары мен тораптарын, олардың жол үзындығы, тораптар қуаты тәрізді сипаттамаларын ескермей, жалғастыру құрылымын зерттейтін қолданбалы ғылым.

қан желі топологиясы.

қосылған және барлық тораптар бірге сақина құрайтын желі топологиясы.

арнаға қосылған компьютер желісінің архитектурасы.

жұп) хаб немесе хабқа қосылады. Концентратор ДК-мен параллель қосылуды қамтамасыз

етеді және осылайша желіге қосылған барлық компьютерлер бір-бірімен байланыса алады. Желі трансляция станциясының деректері барлық компьютерлерге барлық байланыс желілері бойынша хаб арқылы жіберіледі. Ақпарат барлық жұмыс станцияларына келіп түседі, бірақ ол тек қана жоспарланған станциялармен қабылданады. Физикалық жұлдыздың топологиясы бойынша сигнал беру эфирге беріледі, яғни ДК сигналдары бір мезгілде барлық бағыттарға таралады, сол кезде жергілікті желі логикалық топологиясы логикалық автобус болып табылады.

компьютерлердің ақауларына және жеке компьютерлердің ажыратылуына төзімді.
Жұлдызды топология желілерінің кемшіліктері:

Хабтың сәтсіздігі бүкіл желінің жұмысына әсер етеді;
Жоғары кабельді тұтыну.

тасымалданатын үзіліссіз сақинасына (міндетті емес, шеңбер) қосылады. Бір компьютердің шығысы

басқа компьютердің кірісіне қосылған. Қозғалысты бір нүктеден бастаған соң, деректер біртіндеп басталады. Рингтегі деректер әрқашан бір бағытта қозғалады. Алушы жұмыс станциясы тек оған жіберілген хабарламаны таниды және алады. Физикалық сақина түріндегі топологиясы бар желіде токенді қол жеткізу пайдаланылады, ол станцияны белгілі бір тәртіпте сақинаны пайдалану құқығын береді. Бұл желінің логикалық топологиясы логикалық сақина болып табылады.

компьютердің жұмыс істемеуі бүкіл желінің жұмыс істемеуіне әкеледі.

немесе магистраль деп аталады). Кабельдің соңында сигналды көрсетуге кедергі келтіретін

терминаторлар болады.

Шина топологиясының артықшылықтары:

кабельді тұтыну айтарлықтай төмендеді;
түйіндердің біреуі сәтсіздікке желінің жұмысына әсер етпейді;
желіні конфигурациялау және конфигурациялау оңай;
Желі жеке компоненттердің ақауларына төзімді.
Желілік автобус топологиясының кемшіліктері:
кабельдің үзілуі бүкіл желінің жұмысына әсер етуі мүмкін;
кабель ұзындығы және жұмыс станцияларының саны;
Кабельдік коннекторларға қатысты проблемалардың салдарынан желінің сенімділігі жеткіліксіз;
Арна абоненттерінің арасына бөлінуіне байланысты төмен өнімділік.

 Құрылатын желінің мақсатын анықтау; •    Желінің топологиясын анықтау; •    Желіге тасымалдау ортасын

және рұқсат әдісін таңдау; •    Желілік аппараттық және программалық қамтамасыз етуді таңдау; •    Басқаруды ұйымдастыруды таңдау.

салушы тапсырма болып табылады. Берілген тапсырманы дұрыс шешу тек қана

құрылатын желінің нәтижелігіне әсер ете қоймайды, сонымен қатар аппараттық және программалық қамтамасыз ету желісін алудың мақсатқа лайықтылығының экономикалық есептеуін жүргізуге мүмкіндік береді. Желінің топологиясын таңдау, оның ішіндегі қажетті есептеу және информациялық процестердің мақсаты мен мінезіне қатысты орындалады.


Қазіргі уақытта желілік конфигурацияның екі негізгі түрі қарастырылады: •    Хабарды кең тарататын (широковещательный) •    Біртіндеп тарататын (последовательный). Хабарды кең тарататын желіде әрбір дербес компьютер кез-келген компьютермен қандай да бір шектеулерсіз мәлімет алмаса алады деп ұйғарады.

оңайлатуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, желіге қосылған компьютерлердің біреуінің істен

шығуы,желінің жұмысқа қабілеттігін бұзбауы,желінің сенімділігін арттырады. Алайда кабельдік шинаның бұзылуы мұндай желідегі ақауды іздеуді қиындатады. «Ортақ шина» топологиясы бар желіде мәлімет алмасуды ұйымдастыру мәліметті селекциялау әдісі арқылы жүзеге асырылады. Берілген топологияның нақты желілерде қолданылуының мысалы ретінде «Квант-С» және Ethernet (АҚШ) желілерін қарастыруға болады. Біртіндеп тарататын конфигурацияда әрбір компьютер желіде тек қана бір компьютермен мәлімет алмасу жүргізеді. Берілген  кластың топологиясының үлгілерінің бірі болып «сақина» (ring) топологиясы саналады. «Сақина» топологиясы жоғары өткізгіштік қасиетті, желідегі энергия жұмсалуының аздығын және қарапайым басқару әдісін қамтамасыз етеді.

уақыт жоғалтуды жатқызуға болады, өйткені мәлімет бір компьютерден екінші компьютерге

эстафета түрінде беріледі және мәліметті маршрутизациялау әдісімен жүзеге асырылады. Мұндай топология үлгісі келесі отандық және шетелдік желілерде қолданылады: «Руслан», «Ива-3», «Курьер», Token Ring (АҚШ).  

кезінде желінің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Алайда мұндай желіге «шина»

немесе «сақина» желілеріне қарағанда байланыс сымдары көбірек жұмсалады. топология «Мифир-3» және lolaNet2, Arcnet (АҚШ) желілерінде қолданылады.

тигізбейді, басқа компьютерлер сол қалпы бір-бірімен әрекеттеседі. Ал, концентратордың бұзылуы,

оған қосылған компьютерлер мен концентраторлардың тоқтауына әкеледі. Жұлдызша-сақина. Жұлдызша сақина (star-ring) - жұлдызша-шинаға ұқсайды. Екі топологияда да компьютерлер шина немесе сақина құрастыратын концентраторларға қосылған. Айырмашылығы жұлдызша-шинада концентраторлар магистралды сызықты шинамен біріктірілген, ал жұлдызша-сақинада басты концентратор негізінде, олар жұлдызша құрады.