XVII-XVIII ғасырлардағы Қазақ xандығының саяси жағдайы

елестету үшін де кешегі кезеңге көз жіберуіміз керек».

Н. А. Назарбаев .

XVII-XVIII ғасырлардағы Қазақ xандығының
саяси жағдайы

сыртқы жағдайы жөнінде жалпы түсінік беру, сондай-ақ үш жүздің әскери

күштерін біріктірудегі Әбілқайырдың рөлі және халықтың Жоңғарларға қарсы күрестегі жеңісі, тәуелсіздік үшін күресіндегі батырлардың ролін әңгімелеу.

Дамытушылық:

Студенттердің ойлау қабілетін, танымдық қызығушылығын, белсенділігін дамыту, сондай -ақ материалды жүйелеуге, оқиғалар арасын байланыстырып, одан қорытынды шығаруға машықтандыру

Студенттерге Отанның тәуелсіздігі мен азаттығы үшін күрескен хандар мен батырлардың ерлігін айта отырып, жауаптылыққа, батылдыққа үйрету, патриоттық тәрбие

алдына пирамида бөліктері таратылады, әр топ ол бөліктерді құрап және

оның артында жасырылған сұрақтарға жауап беру керек. Әр дұрыс жауап 5 баллмен бағаланады.

Қожа Ахмет Иасауи қай жерде дүниеге келді?
1682-1786 жылдар

аралығында өмір сүрген қазақтың көрнекті биі?
“Қорқыт ата кітабы” тұңғыш зерттеуші немім ғалымы?
Этика саласының негізгі зерттейтін мәселесі ?
“Көшпелілер философы” атанған жырау?
Намодизм сөзінің аудармасы?
Қазақ хандығының құрылуы туралы жазған тарихшы

киетін бас киімі.
3. Қыста киетін ер адамның бас киімі.
4. Жеңсіз

жеңіл киім.
5. Аяқ-киім түрі.
6. Қалыңдықтың бас киімі.

СӨЗЖҰМБАҚ

халқының күресі.
2. Отан соғысы – Аңырақай
шайқасы.
3. Жоңғар

шапқыншылығының Қазақ
хандығына тигізген зардаптары

соғысы болған. Қазақ хандығының 550 жылдық тарихында осынау шайқастың да

өзіндік ерекше орны бар. Ол-тарихтағы осы қазақ- жоңғар соғысы. Балалар ,осы қазақ хандығының 17-18 ғ. сыртқы саяси жағдайы тіптен ауыр еді. Қазақ хандығында жүздер арасындағы тұрақты саяси және экономикалық байланыстардың болмауы, қазақ феодалдарының өзара тартысы көрші мемлекеттердің шабуылдауына жол ашты: Солтүстік – батыстан - башқұрттар; Солтүстіктен – Сібір казактары; Оңтүстіктен - Қоқан, Хиуа хандықтары; Шығыстан – Жоңғария; Оңтүстік - шығыстан - Қытай. үнемі қысым көрсетіп отырды. Ал басты қауіп шығыстан, яғни Жоңғар хандығынан төніп тұрды. Жоңғарлар - тарихи деректерде қалмақ немесе ойрат деген атаумен белгілі болған тайпалар. Жоңғарлар чорос, дөрбент, хошоут, торғауыт сияқты батыс моңғол тайпаларының XVI ғасырдың II жартысында құрылған одағы болатын. Ал XVII ғасырдан бастап Жоңғар хандығы ретінде Орталық Азияның тарих сахнасына шыққан еді. Қазақ жеріне әсіресе қауіп төндіргені – жоңғар мемлекеті. Жоңғар қоңтайшыларының басты мақсаты: -Қазақ елінің тәуелсіздігін жойып, өзіне бағындыру. -Қазақ жерін иемдену.

басталды. Өйткені Қытай императоры Кансидің қайтыс болуын пайдаланып, жоңғарлар Қытаймен

бітім жасайды. Осылайша жоңғарлар өздеріне Қытай тарапынан жасалып отырған қысым мен қауіпті тоқтатып, бытыраңқы қазақтарға қарсы барлық күштерін жұмылдыруға мүмкіндік алды. Бұл қазақ халқының тағдырындағы ең қасіретті кезең - «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» (1723-1728) нәубетіне алып келген еді. Қазақ жұртының басына түскен нәубет жөнінде Шәкәрім Құдайбердіұлы былай дейді: «... 1723 жылы қазақ, қалмақ болып жиылып соғысқанда, қалмақтың бастығы Цеван Рабдан қазақтың көбін қырып, қалғанын қуып жіберген. Сонда қазақтар аш-жалаңаш, жаяу шұбап бір көлдің басына келіп, көлді айнала сұлап жатыпты. Сонда бір ақсақал кісі айтыпты: балалар, адам бастан кешкен жақсылықты қандай ұмытпаса, жаманшылық көргенін де сондай ұмытпау керек, біздің бұл көрген бейнетіміздің аты Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама болсын»,- дейді, мағынасы «табанымыз ағарғанша жаяу жүріп, көлді айналып жатқан күн» дегені және сол жолда айтылған қазақтың ескі өлеңі мынау:

жастарының қолбасшысы, батыр, дипломант.

батыры «Дарабоз» атанған.
Қабанбайдың әйелі ГауҺар көптеген шайқастарда батырмен бірге

жүріп шайқасқан.

авторын атаңыз?