Биге тіл бітірген үнділер 5 сынып

бойына сіңіру.
Халық билерін және үнді билерінің шығу тарихын насихаттау.

саналады. Осы үнді халқының аңызы бойынша дүниені Шива құдайы жаратқан

дейді. Ал сол Шива құдайы өзінің құдіретті биінің күшімен жаужүрек жындарды жойып, жер бетіне тыныштық орнатады. Міне содан бастап үнділер би өнерін Құдайдың адамдарға берген сыйы деп түсінген. Олар Құдайлармен тілдесе алатын би қимылдарын ойлап тауып,
әрі қарай дамыта түсті.
Үндінің классикалық би өнерінде бидің ең негізгі 4 түрі сақталған. Олар: бхаратнатьям, катхакали, катхак және манипури. Әсіресе, бхаратнатьям би түрі әлемге кеңінен танымал болған. Яғни, бұл би түрі 2000 жыл бұрын пайда болған. Ертеде би арнайы ғибадатханаларда орындалған. Бишілер діни рәсімдерге байланысты Құдайларға арнап билейтін болған. Олар би арқылы Құдайлардың құдіретті істерін мадақтап, оларды адамзат үшін жасаған ерліктерін бейнелеген.

көне жырларынан алады. Суретте көріп отырғандарындай жырдағы Құдайлар мен адамдардың

дию- жындармен күресін би арқылы көрсетеді.

Олар үстеріне ерекше безендірілген киімдер киіп, беттерін адам танымастай етіп, бояп алады. Бұл биді тек қана ер адамдар билеген. Сондай-ақ бидегі әйел бейнесін жас жігіттер орындаған.

“Катхак” үнді тілінде әңгіме, шежіре деген ұғымды білдіреді. Катхак- қимыл мен пантомима арқылы күнделікті өмірде кездесетін жақсы мен жаман қасиеттерді көрсететін би түрі. Катхак- халықтың аса жақсы көретін, көбіне түрлі мереке, жиындарда орындалатын билері.

Бұл би түрі өзінің күрделі қимылдарымен ерекшеленеді. Бхаратнатьям және катхакали

билеріне өте сыпайы әрі нәзік қимылдар қолданылатын болса, ал манипури биі тез әрі өткір қимылдарымен қоса, акробаттық әдістер жасауымен ерекшеленеді.

Үнді билері – әлемдегі қимыл-әрекетке тіл бітірген ғажайып өнер. Бұл өнер мыңдаған ғасырлар бойы сақталып, бүгінгі күнге дейін жетіп, әлем халықтарын таңғалдырумен келеді.

көне аңыз-мифтерге құрылған. Бидің өзіндік сөйлеу тілі бар. Қол буындары

мен саусақтың қимылын “мудра” деп атаған. Ал дене қимылын “хаста” деп атайды.
Бір ғана алақан буына қимылының 24 түрі бар. Ал екі қол қимылының 13 түрі сақталған. Көз және қас арқылы түрлі махаббат, қуаныш, қайғы-мұң немесе қорқыныш, үрей сияқты сезімдерді көрсететін қимылдың
36 түрін ойлап тапқан. Онан да басқа көптеген дене қимылдарының түрлері бар. Ол қимылдарды көрермен халық айтпаса да, түсінетін болған.

Көзімнің қарасы
Көзімнің қарасы,
Көңілімнің санасы.
Бітпейді іштегі,
Ғашықтық жарасы.
Қазақтың данасы,
Жасы үлкен ағасы.
Бар демес сендей бір,
Адамның баласы.
Жылайын, жырлайын,
Ағызып көз майын.
Айтуға келгенде,
Қалқама сөз дайын.
Жүректен қозғайын,
Әдептен озбайын.
Өзіде білмей ме,
Көп сөйлеп созбайын.

Сабақты қорытындылау:

1.Үндінің классикалық би өнері қалай

пайда болған?
2. Үнді биінің неше түрі бар?
3. Үнді билерінің қандай ерекшеліктерін білесің?
4. Үнді билерінің қол және дене қимылдарын қалай
атайды?