Жүре пайда болған (ЖИТС, СПИД ағылш. AIDS ) иммундық дефицит i н i ң синдромы -

- Вич фонында дамитын күй - лимфоциттердiң құлау сипаттайтын CD4+нiң

саны, көптiк оппортунистiк инфекциялар, инфекция емес және iсiк ауруларымен (Human immunodeficiency virus, HIV ағылшынша) инфекция.

медицина университеті Медициналық психология және коммуникативті дағдылар кафедрасы

жылдары АҚШ, Гаити, Африкада тіркелген, 1979-81 жылдары Нью-Йорк пен Лос-Анжелес

дәрігерлері адамдардан иммунитеттің нашарлығын байқаған. Олар қан тамырының ісігі (саркома Капоши) және пневманияның сирек формасымен ауыратын адамдар.

жылы француз Люком Монтанье мен американдық Роберт Галло ауру қоздырғышы

туралы алғашқы мәлімет айтты.

арасында өкпе қабынуынан және сирек болатын жаңа түзінді /денеде/ сияқты

бұрын таралмаған түсініксіз аурулардың көбеюі үреймен баяндалған.

иммунитет тапшылық вирусы) деп белгіленеді.

дейін әлі оны толық жазатын ем жоқ. Тек қана бірақ

жол-ол сақтану, алдын алу.

ауырған адамдар инфекция жұқтыру көзі болып табылады. Ешқандай ауру белгілері

байқалмайтындықтан әсіресе вирус тасымалдаушылар өте қауіпті. Вирус көп мөлшерде қанда, спермада, қынап кілегейінде, емшек сүтінде болады. Көз жасында, жұлын сұйығында, сілекейде өте аз мөлшерде болуы мүмкін

жасаған кезде т. б. жағдайларда);
— анасынан нәрестеге жүғу арқылы.

— вакцина егу. Алайда вакцина дайындау бағытында тыңғылықты зерттеулер жүргізіліп

жатса да, ондай профилактикалық препарат алу әзірше қолдан келмей отыр. ЖИТС-пен науқастанудан сақтанудың маңызды шаралары мыналар:
— әлеуметтік, халықаралық, мемлекеттік шаралар;
— жеке басты қорғауға бағытталған шаралар.

және гомосексуалист, жезөкшелермен жақындасудан сақ болу (жыныстық партнер көп болған

сайын ЖИТС жұқтыру қаупі арта түседі. Г. В. Сколубовичтін. (1989) айтуы бойынша, «Жыныстық тәртіпсіздік, нашақорлық және жезөклелік — ЖИТС вирусын жұқтыру кепілі»);

— стерильденбеген немесе кездейсоқ біреудің шприцін, қайшысын, сақал алғышын және басқа да құрал-жабдықтарын пайдаланбау;

— әсіресе терісі, шырышты қабаттары зақымданған жағдайда бөтен біреудің қанымен, бөлінділерімен жанасудан абай болу;

АИВ-ке тексерілгеніне көз жеткізу (ол үшін қолданылған қанның сериялык нөмерін

жазып алыңыз);

— маникюр, педикюр жасайтын құралдардың стерильдігіне көңіл аудару;

— ЖИТС вирусын жұқтырып алдым-ау деген күмәнді жағдайда міндетті түрде дәрігерге көріну.
Кез-келген азамат АИВ-инфекциясының жұққан-жұқпағандығын анықтау үшін Алматыда, Астанада, еліміздің басқа да ірі қалалары мен облыс орталықтарында ашылған лабораторияларға барып тексерілуіне болады.

жұқтырылмайды:
қол алысу, құшақтасу

мен сүйісу, жөтелу мен түшкіру;
тағамды ішіп-жеу, ортақ ыдысты, асхана құралдарын, сүлгілер мен төсек жаймаларын пайдалану;
бассейнге, дәретхана мен душқа бару;
АҚТҚ-инфекциясын жұқтырған адаммен бір бөлме ішінде болу;
жәндіктердің шағуы мен хайуандардың тістеуі.

жұқтырғандардың саны 2000 жылдан кейін 40—50 миллионға жетуі ықтимал. ЖИТС-пен

ең көп науқастанушылар АҚШ-та, Батыс Еуропа елдерінде (әсіресе Франция, Германия, Ұлыбритания, Италия), Орталық Африкада, Гаитиде тіркелген. Вирус ТМД мемлекеттерінде, Жапония, Шығыс Араб елдерінде кездесе бастады.

және 80 лаборатория бар. Олардың жұмыс бағыттары мынадай:
1. Вирус жұғу

мүмкіндігі бар «қатерлі топтарға» (группы риска) жататын адамдарды тексеріп, вирус жүққан адамдарды дер кезінде тауып отыру;
2. Ауру ошағын анықтап, дәрігерлік бақылауға алып, вирустың әрмен қарай тарауына, яғни басқа адамдарға жұғуына мүмкіндік бермеу жұмыстарын ұйымдастыру.

34,6-42,3 миллиона
Западная Европа
570 000
Северная Африка и Ближний Восток
550 000
Центральная и

Южная Африка
29.4 млн.

Восточная Европа и Центральная Азия
1.2 млн.

Южная и
Юго-восточная Азия
6 млн.

Австралия и Новая Зеландия
15 000

Северная Америка
980 000

Карибский бассейн
440 000

Латинская Америка
1.5 млн.

Восточная Азия и Тихоокеанский регион
1.2 млн.

Источник: UNAIDS

қате