Разделы презентаций


Өзен шаяны презентация, доклад

Содержание

Буынаяқтылар типі Шаянтектестер класыӨрмекшітәріздестер класыБунақденелілер класы

Слайды и текст этой презентации

Слайд 1Солтүстік Қазақстан облысы
Жамбыл ауданы
Айтуар негізгі мектебі  

Шаянтәрізділер

Жасаған: биология пәнінің мұғалімі


Исенова Гаухар Сапуановна
Солтүстік Қазақстан облысыЖамбыл ауданыАйтуар негізгі мектебі            ШаянтәрізділерЖасаған:

Слайд 2

Буынаяқтылар типі
Шаянтектестер
класы
Өрмекшітәріздестер
класы

Бунақденелілер
класы

Буынаяқтылар типі Шаянтектестер класыӨрмекшітәріздестер класыБунақденелілер класы

Слайд 3Шаянтәрізділерге жалпы сипаттама:
Шаянтәрізділер  —  буынаяқтылардың  бір класы. Зерттеушілердің бір

тобы шаянтәрізділер трилобиттерден, екіншілері буылтық құрттардан шыққан

деген болжам жасайды. Бұлардың қазба қалдықтары кембрийден белгілі. Жер шарында кең тараған, негізінен тұщы су қоймаларында, теңіздерде кездеседі. 6 класс тармағы (желбезекаяқтылар,  цефалокаридалар, бақалшақты шаянтәрізділер,  жоғары сатыдағы   шаянтәрізділер,  максиллоподалар және  ремпедиялар), 30 мыңнан астам түрі белгілі. Олардың арасында бентосты, планктонды, паразитті және құрлықта тіршілік ететін түрлері бар. Құрлықта тіршілік ететін шаянтәрізділер ылғалды жерлерде, дымқыл ортада мекендейді және желбезекпен тыныс алады, осы белгілері олардың суда тіршілік ететін түрлерден шыққанын дәлелдейді. Шаянтәрізділер Жер шарында кең тараған. Тұщы су қоймаларында, теңіздерде, барлық мұхиттарда кездеседі. Ең майдасы  су бүргесі   Alonella, ұзындығы 0,25 мм. Денесінің ұзындығы 1 — 2 мм-ден 80 см-ге жетеді. Ең ірісі — жапон шаяны  (Macrocheіra kaempferі), оның құлашы 4 м болады. Ең ауыр шаян — Солтүстік Атлант омары  (Homarus amerіcanus), оның салмағы 20 кг.


Шаянтәрізділерге жалпы сипаттама:Шаянтәрізділер  —  буынаяқтылардың  бір  класы. Зерттеушілердің бір тобы шаянтәрізділер трилобиттерден, екіншілері  буылтық

Слайд 4Құрсақ
Баскөкірек
Бұлардың денесі жеке бунақтардан құралған, әр бунағында жұп

бунақ аяқтары болады (бірақ эвол. даму барысында кейбір аяқтарының жойылып

кетуі мүмкін). Денесі 3 бөлімнен тұрады: бас, кеуде және құрсақ. Бас бөліміндегі бунақтардың саны тұрақты — акроннан және 4 бунақтан құралған, олардың 5 жұп өсінділері бар. Бірінші жұбы — антеннула, екіншісі — антенна, қалған үш жұбы қорегін ұстайтын және ұсақтайтын, түрі өзгерген аяқтары. Шаянтәрізділердің басында бір жұп күрделі немесе фасеттік көздері бар.
Құрсақ Баскөкірек Бұлардың денесі жеке бунақтардан құралған, әр бунағында жұп бунақ аяқтары болады (бірақ эвол. даму барысында

Слайд 5Шаянтәрізділер денесін жауып тұратын кутикулада сыртқы қаңқаның қызметін атқаратын хитин

көп. Ол қорғаныш қызметін атқарады, бірақ екінші жағынан — үздіксіз

өсуіне кедергі жасайды. Сондықтан шаянтәріздер түлеу арқылы өседі.

Өзен шаяны

Шаянтәрізділер денесін жауып тұратын кутикулада сыртқы қаңқаның қызметін атқаратын хитин көп. Ол қорғаныш қызметін атқарады, бірақ екінші

Слайд 6Жақ аяқтары
Көкірек
аяқтары
Құрсақ
аяқтары
Құйрық
жүзбе қанаты
Қысқыш
аяқтары
Кеуде және құрсақ бунақтарының

саны бірдей емес. Олардың көп жағдайда кеуде аяқтары жылжу, жүзу,

құрғақ жерде жүру қызметін атқарады. Жоғары сатыдағы шаянтәрізділердің құрсақ аяқтары дамыған әрі қос бұтақты. Құрсағы көпқылтанды құрттардың пигидиіне (құрсақтың соңғы бөлімі) ұқсас тельсонмен (құрсағының соңғы бунағы) аяқталады.
Жақ аяқтарыКөкірек аяқтарыҚұрсақ аяқтарыҚұйрық жүзбе қанатыҚысқыш аяқтарыКеуде және құрсақ бунақтарының саны бірдей емес. Олардың көп жағдайда кеуде

Слайд 7Ішек
Бауыр
Қарын
Аналь
тесігі
Өңеш
Ауыз
Ас қорыту жүйесі
Ас қорыту

жүйесі жақсы жетілген.Ішегі ас үгітетін қарыннан және “бауырдан” құралып, ортаңғы

ішекке ашылады. Бір клеткалы организмдермен, өлексемен, органикалық заттармен, көп клеткалы өсімдік және жануарлармен қоректенеді.

Жүйке жүйесі мидан және құрсақ жүйке тізбегінен тұрады. Желбезектерімен, егер олар болмаса, бүкіл денесімен тыныс алады. Қан айналу жүйесі тұйық емес, жүрегі арқа жағында орналасқан. Сезім мүшелері жақсы жетілген, олар сезімтал талшықтар (рецепторлар) түрінде болады. Зәр шығару жүйесі екі жұп безді: антенналды және максиллярлы. Тепе-теңдік сақтау мүшесі — статоцист жақсы дамыған. Шаянтәрізділердің ұсақ түрлері негізгі зоопланктон массасын құрайтын болғандықтан, олар судағы организмдердің қоректік тізбегінде буын болып табылады. Шаянтәрізділер майшабақтардың қорегі, суды өлекселерден тазартады. Көпшілік түрлері (омар,  лангуста, креветкалар, т.б.) Дүние жүзінің көптеген елдерінде жоғарғы сапалы тағам ретінде пайдаланылады.

Ішек Бауыр Қарын Аналь тесігі ӨңешАуыз Ас қорыту жүйесіАс қорыту жүйесі жақсы жетілген.Ішегі ас үгітетін қарыннан және

Слайд 8Екі жасыл
без
Жұтқыншақ үсті
Жұтқыншақ асты
Құрсақ жүйке тізбегі
Жүйке жүйесі
Зәр шығару
жүйесі

Екі жасыл безЖұтқыншақ үстіЖұтқыншақ астыҚұрсақ жүйке тізбегіЖүйке жүйесіЗәр шығару жүйесі

Слайд 9Жыныс
безі
Жыныс
жолы
Копулативті
түтік
Жыныс жүйесі
Шаянның дернәсілі
Шаянтәрізділер көбінесе дара жыныстылар,

тек мұртаяқтылар мен он аяқтыларда гермафродиттік кездеседі. Жынысты

деформизм  айқын байқалады. Көпшілік тобына партеногенез тән, жұмыртқаларын суға тастайды. Шаянтәрізділер метаморфтық жолмен дамиды. Жұмыртқадан планктонды дернәсіл — науплиус шығып, ол метанауплиусқа (екінші дернәсілдік даму сатысы, бұл кезде кеуде және құрсақ бунақтары оқшауланып бөлінеді) айналады. Кейде бірінші дернәсілдік даму сатысы жұмыртқа қабығының астында өтеді, онда дернәсілдердің суға шығуы дамудың соңғы сатысында жүреді (мыс., крабтардың зоеа сатысы). Жұмыртқадан аналық организмге ұқсас кішкене дарабас шығып, түлек арқылы біртіндеп өседі.
Жыныс безіЖыныс жолыКопулативті түтікЖыныс жүйесіШаянның дернәсіліШаянтәрізділер көбінесе дара жыныстылар, тек  мұртаяқтылар  мен он аяқтыларда гермафродиттік

Слайд 10 Өзен шаянының сыртқы құрылысын анықтап, суретін салу

Өзен шаянының сыртқы құрылысын анықтап, суретін салу

Слайд 11Берілген суретті пайдалана отырып шаянның ішкі мүшелерінің атқаратын қызметіне сөйлем

құраңыз. Кемінде бес мүшесінің қызметін толық жазылуын ескеріңіз.

Берілген суретті пайдалана отырып шаянның ішкі мүшелерінің атқаратын қызметіне сөйлем құраңыз.  Кемінде бес мүшесінің қызметін толық

Слайд 12Сөзжұмбақ:
Зәр шығару мүшесі (жасылбез)
Дене бөлігі (баскөкірек)
Шаянның даму кезеңі (уылдырық)
Қорегін аулау

мерзімі (іңір)
Қорғаныш мүшесі (қысқыштар)
Тыныс алу мүшесі (желбезек)
Шаянды ұстаған кезде пайдаланылатын

жем (еліктіргіш)
Дене бөлігі (құрсақ)
Сөзжұмбақ:Зәр шығару мүшесі (жасылбез)Дене бөлігі (баскөкірек)Шаянның даму кезеңі (уылдырық)Қорегін аулау мерзімі (іңір)Қорғаныш мүшесі (қысқыштар)Тыныс алу мүшесі (желбезек)Шаянды

Слайд 13Төмендегі тіркестерді пайдалана отырып, «Шаянтәрізділер» тақырыбына шағын мәтін құрыңыз: бентосты,

планктонды, паразитті, құрлықта тіршілік ететін шаянтәрізділер, ылғалды жерлерде, дымқыл ортада,

желбезекпен тыныс алады, суда тіршілік ететін түрлерден шыққаны, шаянтәрізділер кең тараған, тұщы су қоймаларында, теңіздерде, тағам ретінде қолданатын түрлері, барлық мұхиттарда.




Төмендегі тіркестерді пайдалана отырып, «Шаянтәрізділер» тақырыбына шағын мәтін құрыңыз: бентосты, планктонды, паразитті, құрлықта тіршілік ететін шаянтәрізділер, ылғалды

Слайд 14Қосымша мәліметтер:
Даражыныстылар, айқындалған жыныс диморфизм тән. Аналықтардың құрсағы бас кеудесiне

қарағанда жалпақ, аталықтарының – жiңiшке.
Көктемде аналық уылдырығын шашып, құрсақ аяқтарына

бекiтедi.
Тағам ретiнде қолданатын түрлерi теңiз шаяны, асшаяны, омар.
Шаянтәрiздiлердiң ұсақ өкiлдерi суда зоопланктонды түзейдi.
Дафния – тұщы су формасы (тармақталған мұртты шаян тәрiздiлер отряды)
Денесi қосжақтаулы бақалшақта орналасқан.
Бiр күрделi және бiр қарапайым көздерi және екi жұп мұртшалары бар.
Балық зауыттарында дафнийлердi құнды балықтарды қоректендiру үшiн өсiредi.
Циклоптар (ескекаяқты шаянтәрiздiлер отряды) бiрiншi жұп мұртшалары мен кеуде аяқтарның аяқшалар көмегiмен қозғалады. Бiр қарапайым көзi болады. Таспа құрттардың аралық иелерi болып табылады.
Дафниялар, циклоптар, бүйiрмен жорғалаушылар – балықтар мен олардың шабақтарының қорегi.
Есекқұрттар (теңаяқты шаянтәрiздiлер отряды) ылғалды топырақта мекендейдi. Жалпайған денесi болады. Кеуде мен құрсақ буындарында бiр жұп аяқтардан болады. Құрсақ аяқтарында тыныс алу мүшелерi бар.
Саккулина – мұртаяқты шаян.

Қосымша мәліметтер:Даражыныстылар, айқындалған жыныс диморфизм тән. Аналықтардың құрсағы бас кеудесiне қарағанда жалпақ, аталықтарының – жiңiшке.Көктемде аналық уылдырығын

Обратная связь

Если не удалось найти и скачать доклад-презентацию, Вы можете заказать его на нашем сайте. Мы постараемся найти нужный Вам материал и отправим по электронной почте. Не стесняйтесь обращаться к нам, если у вас возникли вопросы или пожелания:

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Что такое TheSlide.ru?

Это сайт презентации, докладов, проектов в PowerPoint. Здесь удобно  хранить и делиться своими презентациями с другими пользователями.


Для правообладателей

Яндекс.Метрика