Педагогикалық ұжыммен әдістемелік жұмысты ұйымдастыру түрлері

қызмет етуші мүшесі, озық педагогикалық іс-тәжірибенің мінбесі болып табылады. Ол

мектепке дейінгі мекеме қызметінің негізгі бағыттарымен байланысты сұрақтарды талқылап, шешеді.
Педагогикалық кеңес білім беру мекемелерінің ұйымдастырушылық құрылымын бекітеді, білім беру мекемесінің Жарғысын өңдеуге, оның даму тұжырымдамасына қатысады; қызметтің негізгі мақсаттары мен міндеттерін қалыптастырады, білім беру бағдарламаларының, білім беру үрдісін ұйымдастыру түрлері мен тәсілдерінің іріктеуін іске асырады, тәжірибелік-эксперименттік жұмыстардың бағыттарын анықтайды; білім беру қызметінің бақылауын іске асырып, талдау жүргізеді, аттестациялық комиссия әдістемелік кеңесінің құрамын бекітеді; мамандар таңдау, олардың біліктіліктерін арттыру сұрақтарын қарастырады, әдістемелік семинарлар жүргізеді, педагогикалық ұжымның ғылыми-әдістемелік мекемелермен байланысын орнатады және т.б.
Бұл педагогикалық кеңес — педагогтардың ынталы топтарының немесе әдістемелік бірлестіктерінің пікірсайысы немесе ғылыми пікірталасы, дөңгелек үстелі, шығармашылық есебі, іскерлік ойыны, фестивалі және т.б. болуы мүмкін.

қиын сұрақтарды шеше білуге, ал олардың басшыларына — қажет ақпаратты

алуға мүмкіндік береді. Осыған байланысты отырыстардың бірнеше түрлері бөлінеді:
ақпараттық — мақсаты білім беру мекемелерінің басшылығымен пайда болатын мәселелерге әр түрлі көзқарастарды оқып біліп, белгілі деректерді жинақтауы болып табылатын отырыстар түрі;
жүйелілік — мақсаты балабақша меңгерушісімен білім беру мекемелеріндегі істердің ағымдағы жағдайы жөнінде ақпарат алуы, білім беру мекемелерінің қызметкерлері — атқарушылары алдында жүйелі сипаттағы шешімдерді өңдеп, сәйкесті міндеттерді қою болып табылатын отырыстар түрі;
мәселелік — мақсаты тәрбиеленушілердің ата-аналарымен ынтымақтастық пен тәрбие-білім беру үрдісімен басқаруға қатысты пайда болатын жалпы тапқыр және күрделі мәселелер бойынша алқа болып шешімдерді өңдеу болып табылатын отырыстар түрі;
түсіндірмелі — мақсаты білім беру мекемесінің қызметкерлерін жаңа стратегиялық міндеттердің дұрыстығына және (немесе) басымдылықтарының ауысымына сендіру мен түсіндіру болып табылатын отырыстар түрі;
оқу-құрылымдық — мақсаты мектепке дейінгі білім беру мекемелері педагогтарының біліктілігін арттыру, инновациялық технологиялар мен белгілі білімдерді насихаттауы болып табылатын отырыстар түрі.

мекемелеріндегі әдістемелік жұмыстың аз емес таратылған түрі ақыл-кеңестер болып табылады.

Топтық, топ бөліктерінің және жеке ақыл-кеңестердің тақырыбы педагогтардың сұрақтарымен білдіртпей айтылуы мүмкін немесе тәрбиешілердің өз жұмыстарында қандай қиыншылықтар көретіндеріне қарамастан әдіскермен анықталады. Бұған қоса, педагогтармен жұмыстың қазіргі тәжірибесі ақыл-кеңестер өткізудің әдеттен тыс түрлерін таңдауды талап етеді.
Негізгі ақыл-кеңестер мекеме жұмысының жылдық жоспарында жоспарланады.

және оны шешу жолы көрсетіледі;
жартылай-зерттеу тәсілін пайдалану кезінде тәрбиешілер

болжамдарды ұсынуға, қызмет жоспарларын құруға белсене қатысады, өз бетімен мәселені шешеді.
ақыл-кеңестер жүргізу кезінде түсіндіру тәсілі қолданылады;
тәрбиешілер арасында тәжірибе алмасуы, білімдердің білінуі, нақты жағдаяттарды талдауы кезінде әңгімелесу тәсілі пайдаланылуы мүмкін;
Ақыл-кеңестер барысында пікірсайыс тәсілі қолданылады. Түрі мен мазмұны бойынша пікірсайыс әңгімелесу тәсіліне жақын. Алайда, әңгімелесуден айырмашылығы, пікірсайыста пікірлер тартысы, даулы сұрақтар қойылымы қажет.

бар екі педагогпен жүргізіледі. Тақырыптарды қарастыра отырып, олар әр тезис

бойынша өз дәлелдерін баяндай, ал тыңдаушылар — олардың педагогикалық көзқарастарына сәйкес келетін сол көзқарасты таңдай алады.
парадокс-ақыл-кеңестері, немесе алдын ала жоспарланған қателіктері бар ақыл-кеңестердің өз мақсаты педагогтардың назарын баяндалатын мәселенің аса күрделі аспектілеріне аудару, олардың белсенділігін көтеру. Әдіскер оның екі сағаттық ақыл-кеңестер үрдісінде жасайтын қателіктер санын атайды. Тыңдаушыларға екі бағанада: сол жағында — нақты, оң жағында — қатесі бар қағаздар парағында материал бөлу ұсынылады, кейін талданады.

деңгейін көтеруде және олардың кәсіби құзыреттілігін іске асыруда маңызды рөл

ойнайды. Семинарларды оқу-қызметінің мақсаты мен тақырып мазмұнына қарамастан әр түрлі дайындап, өткізуге болады.
Мектепке дейінгі мекеменің жылдық жоспарында семинар тақырыбы анықталады да, оқу жылының басында басшы оның жұмысының толық жоспарын құрайды.
Семинар басшысы мамандармен шақырылған директор немесе әдіскер болуы мүмкін. Бөлек оқу-қызметтерін жүргізуге тәрбиешілерді,мамандарды, медициналық қызметкерлерді тартуға болады.
Теориялық (семинар) және тәжірибелік (жаттықтыру) бөліктерден тұратын жаттықтыру-семинарларда тәрбиешілер озық тәжірибелерін жинақтап, көрсетеді, жұмыстың қажет тәсілдері мен амалдарын әрекетпен көрсетеді, кейін олар талданып, талқыланады. Бұл түрі сондай-ақ тәрбиешілердің қатысуысыз жұмыстың сол немесе өзге тәсілдерінің істеп өтелуін ұсынады. Брифинг-семинар қатысушыларды семинарға дайындық үрдісінде сияқты, сондай-ақ оқу-қызметінің үстінде де барынша жандандыруға рұқсат ететіндігімен ерекшеленеді, топ талқылауға ұсынылатын сұрақтар санына сәйкес бөлек топтарға бөлінеді. Бұған қоса, бөлек топтардағы қатысушылардың саны ерікті болуы мүмкін. Сұраққа барлық бөлек топ жауап беріп, қайталаулар болмағандықтан, онда шынымен қатысушы тиянақты және мәні бойынша жауап беру қажет болатын мұндай жағдайға тап болады. Бөлек топтың әр мүшесі сөйлегеннен кейін талқылау басталады; бұл кезде толықтырулар, анықтаулар, бір-біріне сұрақтар болуы мүмкін.

ететін білім беру мекемелерінде әдістемелік жұмысты іске асыруға мұндай тәсілдеменің

жүзеге асыруын ұсынады.
Шығармашылық топтың жұмысы мұндай алгоритм бойынша құрылады:
білім беру мекемесі жұмысының тәжірибесі үшін мәселелердің білінуі мен оларды шешу маңыздылығын дәлелдеуі, диагностикалық-аналитикалық кезең;
ғылыми-зерттеу қызметі мен тәжірибелік-эксперименттік жұмыстың кең тараған бағдарламасының зерттемесі, болжамалы кезең;
ұйымдастырушылық кезең, бағдарламаны іске асыру үшін жағдайлардың жасалуы;
бағдарламаның іске асырылуы, тәжірибелік кезең, пайдаланылған тәсілдемелер мен технологияларды іріктеу, бақылау «срездары»;
ғылыми-зерттеу немесе тәжірибелік-эксперименттік жұмыстардың нәтижелерін сипаттау мен рәсімдеу, жинақтау кезеңі;
педагогикалық тәжірибенің тарауы, білім беру мекемесінің қызметіне инновациялар енгізуі.
Шығармашылық топтың нәтижесі мен логикалық аяқталуы педагогтардың шығармашылық есептері болып табылады. Олар эксперименттік, зерттеу және ғылыми-әдістемелік жұмыстар бағдарламаларын іске асыру нәтижелері жөнінде әңгімелейді, өз тәжірибелерімен бөліседі, білім беру мекемесінің тәжірибесінде пайда болған мәселелері жөнінде айтады, инновациялар енгізуді ұсынады.

қызықтыратын сұрақтарға жауап алуға мүмкіндік береді. Көрсетілім тәрбиешінің өзінше шығармашылық

зертханасына өтуге, педагогикалық шығармашылық үрдісінің куәгері болуға көмектеседі. Ашық көрсетілім ұйымдастырушы басшы бірнеше мақсат қоюы тиіс:
- тәжірибе насихаттауы;
- педагогтарды балалармен жұмыс тәсілдері мен амалдарына оқыту;
Ашық көрсетілімнің ұйымдастыру түрлері әр түрлі болуы мүмкін. Мысалы, көру басталғанға дейін басшы тәрбиеші жұмысының тақырыбы жөнінде өзі айтып, ерекше көңіл бөлуі тиіс сұрақтар ұсына алады.
Талқылау кезінде бірінші сөз балалармен өз жұмысын көрсеткен тәрбиешіге ұсынылатынын есте сақтау керек. Ашық көрсетілімдердің қорытындылары бойынша шешім қабылданады: мысалы, өз жұмысына осы тәжірибені енгізу, конспекттерді әдістемелік кабинетке ұсыну немесе оны педагогикалық оқуларға ұсыну мақсатымен тәрбиеші жұмысының тәжірибесін жинақтауын жалғастыру.
Барлық педагогтар оларға қатыса алуы үшін 2 айға 1 рет ұжымдық көрсетілімдер ұйымдастырылады. Бұған қоса, олардың әрқайсысы фраз-бекітулер жиынтығы мен фраз-сұрақтармен құрылымдық түрде бақылау үшін сауалнама парақ алады.
Көруден кейін оның талқылауы ұйымдастырылады: алдымен педагог алдына қойған мақсаттары мен міндеттері, тәрбие-білім беру үрдісін көрсету барысында пайдаланған тәсілдері мен амалдары жөнінде әңгімелейді, содан кейін сұрақтар қойылып, ал ол оларға жауап береді.

балаларды тәрбиелеу мен оқытудың кез-келген сұрақтарын талқылау кезінде қатысушыларды орналастырудың

дөңгелек педагогикалық нысандары ұжымды өз-өзін басқарушы жасауға рұқсат етеді, барлық қатысушыларды тең жағдайға қоюға рұқсат етеді, өзара әрекеттестік пен ашықтықты қамтамасыз етеді. «Дөңгелек үстел» ұйымдастырушысының рөлі нақты мақсаттарға жетуге бағытталған талқылауға сұрақтар ойластыру мен дайындаудан тұрады.

қызық нысаны пайдаланылады. Мақсаты: үлкендердің, сондай-ақ балалар мен ата-аналардың шығармашылық

мүмкіндіктерінің дамуын көрсету. Тәрбиешілер мақалалар, әңгімелер жазады, өлеңдер ойдан құрастырады, балалармен жұмыста қажет тұлғалық қасиеттерін, кәсіби қасиеттерін бағалайды, - шығармашылық, тілдік дағдыларға ие болуы — пікір айту көркемдігі және т.б.

саналады.Олар әдістемелік жұмыстың жаңа тиімді түрлерін іздеу нәтижесінде пайда

болған.
Мұндай топтар қандай да жаңа озық тәжірибені, жаңа әдістемені меңгеру немесе ойды өңдеу қажет болғанда, тек қана ерікті негізде құрылады. Топқа өзара ұнату, жеке достық немесе психологиялық үйлесімділік негізінде бірнеше педагог бірігеді. Топта ұйымдастырушылық сұрақтарды өз мойнына алатын, артынан алып жүретін, бір-екі басшы болуы мүмкін.
Топтың әр мүшесі алдымен өз бетімен тәжірибені, зерттемені оқып біледі, содан кейін барлығы пікір алмасады, ұсыныстарын айтады..Мұның барлығы әрқайсысының жұмыс ттәжірибесінде іске асырылғаны маңызды. Топтың мүшелері бір-бірінің оқу-қызметіне қатысады, оларды талқылайды, ең үздік тәсілдер мен амалдарды бөліп көрсетеді. Егер педагогтың білімді түсінуі немесе шеберлігінде қандай да кемшілік байқалатын болса, онда қосымша әдебиеттің бірлескен оқуы жүреді. Жаңдан бірлескен шығармашылық топтарға қойылған мақсат жетілгенненк кейін ғана — топ тарайды. Шығармашылық шағын топта бейресми тілдесу, басты көңіл - мұнда нәтижесімен кейін мекеменің барлық ұжымы танысатын іздеу, зерттеу қызметіне бөлінеді.

тапты.
Іскерлік ойын — бұл ойынның өз қатысушыларымен берілетін немесе

өндірілетін ережелері бойынша ойындар жолымен әр түрлі жағдайларда басқарушылық шешімдерді қабылдау еліктемесінің тәсілі (еліктеу, бейнелеу, көрсету).
Іскерлік ойын қызығушылығын арттырады, жоғары белсенділікті туғызады, шынайы педагогикалық мәселелерді шешуге шеберлікті жетілдіреді.
Іскерлік ойындардың мәні олардың оқытумен қатар, сондай-ақ еңбек сипатының болуында. Бұған қоса, оқыту мен еңбек бірлескен, ұжымдық сипатқа ие болады да, кәсіби шығармашылық ойдың қалыптасуына ықпал етеді.
Тәжірибелер сұрақ қояды: «Барлық ұжыммен іскерлік ойынды қаншалықты жиі жоспарлап, өткізуге болады?». Мұнда іскерлік ойынның осы оқу жылының әдістемелік шараларының тұтас жүйесіне қалай тізімге кіргізілетін сол жағдайды ескеру қажет. Сол кезде ол жылына 1-2 рет қолданылуы мүмкін.
Іскерлік ойынды дайындап, өткізу — шығармашылық үрдіс. Сондықтан іскерлік ойынның құрылымы өзінде автор тұлғасының ізтаңбасын алып жүреді. Өңделген іскерлік ойынның моделін жиі ала отырып, оның бөлек элементтерін өзгертуге немесе моделін өзгертпей-ақ мазмұнын толық ауыстыруға болады.
Егер іскерлік ойын оқыту мақсатында пайдаланылса, онда оның семинарлар мен арнайы курстарды, тәжірибелік оқуларды алдын ала алмайтынын есте сақтау керек.
Іскерлік ойын материалдарының тікелей зерттемесі келесі кезеңдерден тұрады:
- іскерлік ойынның жобасын құру;
- әрекеттер бірізділігін сипаттау;
- ойын өткізудің ұйымдастыруын сипаттау;
- қатысушылар үшін тапсырмалар құру;
- жабдықтарды дайындау.

әдістемелік тақырыпты дұрыс таңдау кезінде бұл нысан тәрбиешілердің шеберлігін көтеру

бойынша жұмыстардың барлық басқа түрлерін тұтас етеді. Егер бірыңғай тақырып шынымен барлық педагогтарды қамтып, қызықтыруға қабілетті болса, онда ол ұжымының бірігуі факторы ретінде де қатысады. Бірыңғай тақырыпты таңдай отырып, ескеру қажет талаптардың бірқатары бар. Бұл тақырып онымен жеткен қызметтің деңгейін, педагогтар мүдделері мен сұраныстарын ескерумен, мектепке дейінгі ұйым үшін өзекті және шынымен маңызды болуы тиіс. Басқа мекемелер жұмыстарының жинақталған тәжірибесі мен педагогикалық тәжірибемен, нақты ғылыми-педагогикалық зерттеулер мен ұсыныстармен бірыңғай тақырыптың тығыз байланысы болуы тиіс. Бұл талаптар жасалғанның өнертабысын жоққа шығарады да, өз ұжымында барлық алдыңғы қатарлыны енгізіп, дамытуға рұқсат етеді. Ұжым өзі тәжірибелік-зертханалық жұмыстар жүргізіп, қажет әдістемелік зерттемелер жасаған кезде, айтылғандар мұндай амалды да жоққа шығармайды. Тәжірибе жылдар бойынша ірі тақырыптарды топтастырумен келешекте тақырыптар анықтаудың мақсаттылығын көрсетеді.
Бірыңғай әдістемелік тақырып әдістемелік жұмыстың барлық түрлері арқылы және тәрбиешілердің өз бетінше білім алуы тақырыптарымен үйлесуі тиіс.

жүйесі әр түрлі түрлерді ұсынады: курстарда оқуы, өз бетінше білім

алуы, қала, аудан, балабақша әдістемелік жұмысына қатысуы. Әдіскер мен тәрбиешінің психологиялық-педагогикалық шеберліктерін жүйелі іске асыруы әр бес жыл сайын біліктілігін көтеру курстарында жүзеге асырылады. Белсенді педагогикалық қызметтің курс аралық кезеңінде білімдер қайта құрылымдауының тұрақты үрдісі жүреді, яғни субъект өзінің қарышты дамуы болады.
Балабақшада әдіскер педагогтардың өз бетінше білім алуы үшін жағдай жасауы тиіс.
Өз бетінше білім алу — бұл әр нақты педагогтың икемділіктерін, қызығушылықтарын ескерумен әр түрлі негіздерден өз бетімен білім алуы.
Корней Чуковский былай деп жазды: «Өз құштарлықтарыңызбен оянған, сіз өздерін тапқан сол білімдерініз ғана берік және бағалы. Сіз өзіңіз жасаған кез келген білім жаңалық болуы тиіс».
Мектепке дейінгі білім беру мекемесінің басшысы әр педагогтың өз бетінше білім алуы оның қажеттілігі болуы үшін жұмысты солай ұйымдастырады. Өз бетінше білім алу — бұл кәсіби шеберлікті жүзеге асырудың алғашқы баспалдағы. Әдістемелік кабинетте бұл үшін қажет жағдайлар жасалады: кітапхана қоры анықтама және әдістемелік әдебиеттермен, педагогтар жұмыстары тәжірибелерімен үнемі жаңартылып, толықтырылады.
Бұл педагогтың ерікті қалауы. Әдістемелік кабинетте педагог жұмыс жасайтын тақырып қана, және де есеп мерзімі мен нысаны жазылады. Бұған қоса, есеп нысаны келесі болуы мүмкін: педагогикалық кеңесте сөйлеуі немесе әріптестермен әдістемелік жұмысты өткізуі (ақыл-кеңестер, семинар оқу-қызметтері және т.б.). Бұл тәрбиешінің өз бетінше білім алуы барысында алған білімдерін пайдаланатын балалармен жұмыстың көрсетілімі болуы мүмкін.

сұрауы мүмкін, ал тәлімгер өз кезегінде әрдайым көмектесуге, көрсетуге, айтып

беруге дайын.
Жаңа бастап жатқан педагогтардың кәсіби бейімделуінің, табысты тұлғалық және кәсіби дамуының маңызды факторы жас тәрбиешінің мектебі болып табылады.
Жас мамандармен жұмыстың әр түрлі нысандары ода мамандығына танымдық қызығушылығының дамуына, балалар мен ата-аналармен жұмыс амалдарын белсенді меңгеруіне ықпал етеді, оның кәсіби маңыздылығының өсуіне оң әсер етеді.
Әдіскер педагогты білімінің үнемі толықтырылуына, балалармен жұмыста озық тәсілдер мен амалдарды меңгеруіне, тәрбиелеудің сырларын түсінуге бағыттайды. Әдіскер жас мамандармен өз жұмысын қызметтің үш аспектісін ескерумен құрады:
«Аға тәрбиеші — жас маман» - жас маманның жұмыста оңай бейімделуі үшін жағдай жасау, оны қажет білімдермен, шеберліктермен, мүдделермен қамтамасыз ету;
«Жас маман — бала мен оның ата-анасы» - педагог беделінің қалыптасуы, балалар мен олардың ата-аналарында оған деген құрмет, қызығушылық;
«Жас маман — әріптес» - әріптестер тарапынан жан-жақты көмек пен қолдау көрсету.
Бұл мәнмәтінде А.С. Макаренко пікірін еске түсіруге болады: «Менімен ондаған жас педагогтар жұмыс жасады. Менің адамның педагогикалық жоо-н қаншалықты табысты бітірсе де, ол қаншалықты дарынды болса да, ал егер тәжірибеде оқып үйренбесе, ешқашан жақсы педагог бола алмайтынына көзім жетті. Мен өзім ең үлкен педагогтарда оқыдым...»
«Жас педагог мектебінде» оқу-қызметін өткізу кезінде әр түрлі амалдар қолданылады: педагогикалық жағдаяттарды шешу, тәрбиешінің жұмыс күнінің еліктеме тәсілі, «ой-талқы», сөзжұмбақтар шешу. Бұның бәрі нақты тақырып бойынша білімдерін анықтауға, ой-өрісін кеңейтуге рұқсат етеді.

тұра, балаларды тәрбиелеудің жаңа педагогикалық мүмкіндіктерін ашатын, тәрбиелеу-оқыту жұмыстарының қабылданған

түрлерін, тәсілдері мен амалдарын жүзеге асыруға ықпал ететін сондай тәжірибені ғана санауға болады.
Озық педагогикалық тәжірибенің білінуі, оқуы мен енгізуі кезінде өзіңе бұл жұмыстың барлық көлемі мен оның негізгі кезеңдерін анық көрсету қажет. Мұнда оның жақсы нәтижелерге жететін педагогикалық тәсілдері мен амалдарының жиынтығы ашылатын тәрбиеші жұмысының барлық жүйесі сияқты, сондай-ақ тәрбиеші қызметінің бөлек жақтары, қандай да бір өзекті педагогикалық тақырып оқытылуы мүмкін.
Бұл жұмыстың бірінші кезеңінде мектепке дейінгі мекемеде бар озық педагогикалық тәжірибені анықтау қажет.
Тәжірибені жинақтаудан тұратын екінші кезеңде келесі тәсілдер қолданылады: тәрбиешіге жинақталған факттарды талдап шығуға көмектесу, бақыланатын көріністердің мәніне кіру, елеуліні елеуліден, бастыны екінші кезектігіден айыру; суреттелетін педагогикалық тәжірибенің серпіні көрінетіндей, сәтсіздіктер мен жетістіктерді көрсетумен педагогикалық үрдісті суреттеуде тәрбиешіге көмек көрсетеді.
Я.С. Турбовскийдің пікірінше: «Озық педагогикалық тәжірибе — бұл оқыту мен тәрбиелеу тәжірибесінің өзекті қажеттіліктерін қанағаттандыратын оқу-тәрбие үрдісінің мақсатты бағытталған жүзеге асыруының құралы!».