Презентация. Орал тауы

өзендері мен көлдері табиғат зоналары, өсімдіктер мен жануарлар туралы білімдерін

кеңейту;
Дамытушылық: Жаңа технологияны меңгерту және қосымша тапсырмалар беру негізінде, логикалық ой – өрісті дамыту;
 Тәрбиелігі: Таулар туралы түсінік бере отырып, табиғат көркемдігін түсіне білуге үйретіп, эстетикалық тәрбие беру, экологиялық сауаттылыққа баулу;

үстіртімен, шығыста _______ тау жүйесімен, солтүстігінде
______ жазығымен, оңтүстік – батысында

_______ шектеседі.
Батыстан шығысқа дейінгі ұзындығы _____ км, ені шығыс бөлігінде ____ км,
батыс бөлігінде ______ шамасында.

1 топ

2 топ

Мұхиттан алыс жатқандықтан Сарыарқаның климаты _____, ______
болып келеді. Қысы ______, қаңтардың орташа температурасы
______. Суық күндері ______ дейін төмендейді. Жазы ______, ыстық, шілденің орташа температурасы ________, кейде ______ дейін көтеріледі.

Үй тапсырмасын қайталау

оңтүстік бөлігі - Мұғалжар тауы орналасқан. Тау Жаманқаланың (Орск) тұсынан

басталып, солтүстіктен оңтүстікке қарай созыла орналасқан, ұзындығы - 450 км, ені 30 км, орташа биіктігі 450-500 м. Ең биік нүктелері - Үлкен Боқтыбай (657 м), Айрық (633 м). Тау Орал тауының жалғасы болып табылады. Ол экзогенді процестер әсерімен мүжіліп, аласарған таулардың қатарына жатады.

да, жер бедерінің құрылымы да Орал тауына ұқсас. Одан айырмашылығы

шығыс беткейлері көлбеу, батыс беткейлері жарқабақты келеді. Тау батыс, шығыс болып екі жотаға бөлінеді. Оларды Біршоғыр ойысы бөліп жатыр. Мұғалжар - герцин қатпарлануында пайда болған палеозойлық таулы өлке.

Батыс Мұғалжар таудың бас жотасы саналады. Таудың бұл бөлігі порфирит, кварцит, девонның кристалды тақтатасы, әктас, карбон мен пермнің құмтастары сияқты жыныстардан түзілген.

болғанымен тау жүйесі ауа қозғалысын бөгеп, өз маңын 1°-2°С-ка болса

да салқындатып тұрады. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 300 мм. Жазы ыстық, кейде 38°С -қа дейін көтеріледі. Қысы боранды, аязды, кейде -40°С-қа дейін төмендейді. Мұғалжар тауынан соғатын суық жел бар, кейде ол дауылға ұласады.

өсетін қиыршық тасты, ашық түсті қара қоңыр топырақты болып келеді.

Онда негізінен селеу, көде, жусан өседі. Жер бедері күшті тілімденген ойыстарда ақ және қара жусандар тобына жататын өсімдіктер кездеседі. Сайлардың жоғарғы беткейлерінде қараған, тобылғы, жабайы шие мен әр түрлі бұталар, өзен бойларында терек, қайың, емен, тал өседі.

мен тау аңғарларын ақбөкен, жабайы шошқа, қоян, қарсақ, қасқыр, түлкі,

сарышұнақ, аламан мекендейді. Өзен-көлдерінде аққу, қаз, үйрек, қырда безгелдек кездеседі

тауларының аралығын қамтиды. Үстірттің абсолюттік орташа биіктігі 100 м-ден 300

м-ге жуық. Жем, Қайнар, Сағыз, Ойыл, Елек, Ор, Сарықобда, Үлкенқобда, Бұлдырты, Өлеңті өзендері басын осы жерден алады.  

қарай 400 км-ге созылып жатыр. Ені 200 км-дей. Орташа биіктігі

300 м, ең биік жері – Үлкен Боқтыбай тауы (657 м).

облысы Байғанин ауданы жерінде орналасқан. Сағыз бен Жем өзендері аралығында

солтүстік-шығыстан оңтүстікке қарай 90 км-ге созылып жатыр, ені 5 – 10 км, ең биік жері – Қияқты тауы (217 м). Каспий маңы ойпатымен жапсарласып, Жем өзенінің оң жағалауында жатыр.

Федерациясының және Батыс Қазақстан, Атырау облыстары жерінен ағып, Атырау қаласы

тұсында Каспий теңізіне құяды. Жалпы ұзындығы 2428 км, су жиналатын алабының ауданы 237 мың км2, Қазақстан жеріндегі ұзындығы 1084 км.

өтеді. Ұзындығы 712 км, су жиналатын алабы 40 мың км²-ге

жуық. Жем Мұғалжар тауының 365 метрлік оңтүстік-батыс беткейінен басталады. Каспий ойпатының шығысын бойлай ағады. Каспий теңізіне жетпей тартылып қалады. Негізінен қар суымен толығады

Ошан тауының солт. етегіндегі бұлақтан бастау алады. Ұз. 144 км,

су жиналатын алабы 3160 км2. Арнасы тік жарлы.

Негізінен еріген қар және жер асты суларымен толығады. Өзенге ұз. 10 км-ден аспайтын бірнеше кішігірім салалары қосылады. Көктемде ағыны 7 – 10 күндей үзіліссіз болады. Суы ащы. Кей жылдары өзен суы тартылып қалады.

ағады.Ұзындығы 800 км, су жиналатын алабы 31 мың км2, Ақтөбе

облысындағы Қандыағаш темір жол станциясының солтүстік-батысында 50 км жерден басталып, Тайсойған құмында (Атырау облысы) бірнеше тармаққа бөлінеді, құмнан өте бірнеше көлге құяды (ертеде Жайық өзеніне құйған). Жер асты, жауын-шашын суымен толығады.

ауд-ндары), Батыс Қазақстан (Бөрлі ауд.) обл-тары жерімен ағып өтеді. Су

жиналатын алабы 41,3 мың км . Ұз. 623 км. Жайыққа сол жағынан құяды. Қар және жерасты суымен толығады.

ағады. Ұзындығы 314 км, су жиналатын алабы 18600 км2. Ірі

салалары: Қамысақты, Ойсылқара. Жауын-шашын, ішінара жер асты суымен толысады. Суы көктемде тұщы, жазда сәл кермек татиды. Өзен суы шаруашылық мұқтажына, мал, бау-бақша суаруға, балық өсіруге пайдаланылады.