Та?ырыбы: "Атмосфера тарауы бойынша практикалы? ж?мыстар" 10-сынып

білім бөлімінің» КММ әдістемелік кабинеті



Аудандық география пәні мұғалімдеріне арналған оқу-консультациялық

пунк материалдары

Тақырыбы: Атмосфера тарауы бойынша
практикалық жұмыстар

Өткізген: №26 Жамбыл Жабаев атындағы орта мектептің
география пәні мұғалімі Кожанова У.А.

Қордай ауылы
2014-2015 оқу жылы

байланысты дамыту.
Оқушылардың ойлау қабілетін белсендіру.
Оқу бағдарламасынан тыс білім алуға бағыттау.
Оқушыларға

географиялық есептерді шығаруды оңайлату және оларға түсінікті болу үшін мынадай шарттарды жасаған жөн:
Географиялық шарттарды сипаттай білуі.
Теориялық материалды жете түсінуі.
Математикалық аппаратты дұрыс қолдана білуі.

Сайын ауа 0,6ºС
төмендейді.

Джомолунгма 8848м.
Етегінде - +16 ºС.

Шыңында ?
8848 : 1000 • 0,6 = 5,3
16 - 5,3 = 10,7
Шыңында: +10,7ºС.

десек, сынып
бөлмесіндегі ауаныңсалмағы канша болатынын есептеп шығарыңыз
(Бір куб метр

ауаның салмағы 1 кг 300 гр екені есептеп шығарылған)

температура +24° болса, ұшақ қандай биіктікке көтерілген?

-2° , 8° , 6°. Тәуліктің

орташа температурасын табың.

қандай?

етегінде температура кандай болды?

көрсетсе, тау басының биіктігі қандай?

г салмақ түсіреді. Орта бойлы адамға шамамен 15 000 см²-дей

салмақ түсіріледі екен. Сонда оған түсетін қысым
15 500 кг немесе 15 т-дан астам болып шығады.
1г =1000 мг. 1кг = 1000 г. 1 т = 1000 кг.
F = m • g. g = 9,8. 15500 • 10 = 155000 Н.

Атмосфералық қысымды бір-бірімен салыстыру үшін 45° ендіктегі теңіз деңгейіндегі қысым алынады Сынап бағанасының 760 мм биіктігіне тең осы қысым қалыпты атмосфералық қысым деп аталады. 10 м биіктікке көтерілгенде қысым шамамен 1 мм төмендейді.
Қазір а/қ. өлшеуге мм емес миллибар (мб) қолданылады.
1мб=0,75 мм. 760:0,75 =1013,3мб.
1. Биіктіктегі а. қ. табу.

Атмосфералық қысымды анықтау

2. Ойыстың тер/н табу.
760мм сын. Бағ



773,2 мм сын. бағ.

Қарақия ойысы

А.қ. -773,2-760мм. Тереңдік -?
773,2-760=13,2. 13,2•10=132м.

Көкшетау таулары биіктігі :

900м.

0м

760мм. сын. бағ.

900:10=90
760мм-90мм =670мм.

Тау биіктігіндегі а. қ. : 670мм. сын. бағ.

750 мм болса, Ұшақ көтерілген биіктікте атмосфералық қысым қандай?

оның биіктігі қандай?

температурасы -8°, тамыз айының (+24°). График сызып, ауытқу амплитудасын анықтаңыз

күн
СШ-7 күн

Жауабы: 1 күн- 0,5см

температураны анықтаңдар
Сағ 1 де -6°С, Сағ 7 – 1°С,

сағ 13- +2°С, сағ 19 - 0°С

Тәулік

ішінде екі рет бағытын өзгертетін жел
2 Желбағар Құрлықтан теңізге қарай соғатын муссон желі
3 Бриз Жер бетіндегі ауаның горизонталь бағытта ауысуы
4 Муссон Жыл ішінде бағытын екі рет өзгертетін жел
5 Жазғы муссон Желдің бағытын анықтайтын құрал
6 Қысқы муссон Теңізден құрлыққа қарай соғатын жел

ені 6 метр, биіктігі 4,8 метр,
бөлменің көлемі мен ондағы

ауаның салмағын есептеу.
1). бөлменің көлемін анықтау, ол үшін бөлменің ұзындығын, енін, биіктігін көбейтеміз.
V = bаһ.





2). 1см² -ге 1033г немесе 1кг 33г (1,033кг),
1 м³ - ауа салмағы 10330 кг шамасында, 1033•10=10330.
m=ρ•v. v-көлем, ρ-тығыздық, m- масса. 259,2м³ • 10330кг/м³ = 2677536кг. Бөлменің көлемі 259,2 м³, ондағы ауаның салмағы 2677536 кг.

һ

а

b н/е n

V = 9м • 6м • 4.8м = 259.2 м³

b-ені
Һ-биіктік
а-ұзындық

– 1 м³ ауадағы су буының нақты мөлшері, ол граммен

есептелінеді (г/м³).
Салыстырма ылғалдық – 1 м³ ауадағы су буының нақты мөлшерінің сол температурадағы ауаны қанықтыратын су буы мөлшеріне қатынасы; пайызбен (%) есептелінеді.
φ –салыстырмалы ылғ/қ, ρ - берілген темп/ы қаныққан бу .
ρ- ауадағы су буы. Темп/ы су буыныың: t =20º
ρ 17
φ = • 100 % = •100 % =77,2%. φ=77,2%.
ρ 22
Егер φ=30% -дан аспайтын ауаны құрғақ ауа деп сесептейді.

t = - 5º. С.б.-0,5г.
Қанықпаған ауа.

0

0

литр су буы болады?
(+20° температурада әрбір куб метр ауада 17

гр су буы болады)

Құрғақ t = 20º.

Δt =t - t = 20 º -15 º =5º. 5º- айырма. φ=59%

1

2

Психрометрлік кесте

Сағ.: 1-де + 15ºС, 7-де +17 ºС,, 13-те + 24

ºС, 19-да + 22 ºС.
(15+17+24+22) : 4 = 19,5 ºС. Т.о.т. + 19,5ºС.
Температураның тәуліктік амплитудасы: 24-15=9 ºС. Амплитуда: + 9 ºС.
2). 11- қараша күнгі ауа температурасы.
Сағ.: 1-де - 2ºС, 7-де +5 ºС,, 13-те -7 ºС, 19-да -9 ºС.
3 -16
– 2 + 5 – 7 – 9 = 3 – 16 = -13 ºС. -13 : 4 = -3,25. Т.о.т.: -3,25ºС.
Температураның тәуліктік амплитудасы : 5 – 2 = 3 ºС. Амплитуда: 3 ºС.
Айлық орташа температура. Қыркүйек айы.
1. 28ºС, 2. 28ºС, 3. 29ºС, 4. 29ºС, 5. 26ºС,6. 25ºС, 7. 22ºС, 8. 23ºС, 9. 22ºС,
10.20ºС, 11. 16ºС, 12. 17ºС, 13. 16ºС, 14. 12ºС, 15. 11ºС, 16. 13ºС, 17. 10ºС,
18. 8ºС, 19. 5ºС, 20. 4ºС, 21. 2ºС, 22. 3ºС, 23. -3ºС, 24. -5ºС, 25. - 4ºС, 26. - 7ºС,
27. -11ºС, 28. -16ºС, 29. -14ºС, 30. -17ºС.
“+” сандарды бір-біріне қосқанда “+ 369ºС”, “-” сандарды бір-біне қосқанда “-77”, осы 369-77 = 9,7 ºС. Айлық орташа температура: 9,7 ºС. О. а. а. : ең жоғарға темп. 29 ºС, ең төменгі темп. -17 ºС болса
о. а. а. : 46 ºС
Жылдық орташа температура.
12 айдың орташа температураларын “+”сандарға, “-” сандарға қосып шыққан мәнді бірінен-бірін алып 12 –ге бөлу керек. Шыққан мән орташа жылдық температура (градуспен алынады).

күн
радиациясы 140ккал. Оңт. Қазақстан жер аумағы: 712,2 мың км².

7122•10¹º•140= 99708•10¹¹ ккал/см²