Ғылыми жоба: "Әулиекөл ауданының әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктері"

- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Багиткереева Нұрай

Ғылыми жетекшісі: Абилова

Ш.Қ.

бедері;
климаты;
өзендер мен көлдері;
табиғи ресурстары
Халқының қоныстануы;
Өндіріс орналасуы;
Транспорттың рөлі

Шекарасының ұзындығы-560 км. Батыстан шығысқа қарай 130 км, солтүстіктен оңтүстікке

қарай 112 км. Облыс жер көлемінің 7,3 %-ын алып жатыр.

қалыптасу кезеңі немесе геологиялық жасы әсер етеді. Неғұрлым көне Орал

сырты, Торғай үстірттерінде магмалық кендер кездессе, ал жас Торғай қолаты сияқты аймақтарда кенсіз пайдалы қазбалар түзіледі.

төбелі жазық. Жерінің абсолюттік биіктігі 210-270 метр аралығында өзгеріп отырады.

Геологиялық құрылысы бойынша жер қыртысының даму кезеңін 3 жүйеге бөлуге болады. Олар:
палеоген жүйесі;
неоген жүйесі;
төрттік жүйе.
Аудан территориясының топырағын 2 типке бөлуге болады:
қара топырақ негізінен ауданның солтүстігін алып жатыр. Гумусы азырақ 4-6% құрайды;
қара қоңыр топырақ оңтүстік және шығыс аймақтарда жатыр. Гумус мөлшері 3-4% құрайды.
Топырақ сапасы егіншілікке қолайлы болып келеді.

айының орташа температурасы -17,7˚С болса, шілденің орташа температурасы +20,2˚С болады.
Жауын-шашынның

жылдық мөлшері 260-280 мм.

Әулиекөл ауданының табиғат жағдайы

келеді. Еліміз бойынша бұл көрсеткіш 1 км² жерге 5,5 адам.

келушілер санынан көп.
Соңғы 3 жылда аудан көші-қон есебінен 500 -

ден аса адамға азайды. 2008 жылға дейін ауданда халықаралық көші-қон басым болды, ал 2008 жылдан-облыс ішіндегі басым.
Облыстың басқа өңірлерінен 2009 ж. 610 адам келді, ол барлық келгендердің 76%. Негізінен шағын ауылдардың тұрғындары, әсіресе жастар көшіп келеді. Ауылдық жерден көшу облысымыздың қалаларында орта және жоғары білім алуға, ауыл шаруашылығы өндірісінде жұмыстың болмауы мен еңбек ақының төмендігіне байланысты.

болып табылады.
Аудан экономикасының ерекшелігін ескере отырып, бірнеше шешуші сала

бөлініп алынды, онда бәсекелестікті дамыту бойынша шараларды іске асыру мақсатты және барынша тиімді болады, олар:
агроөнеркәсіп кешені;

бөлшек сауда;

отын-энергетикалық кешені.

орта,
1 ірі,
сонымен қатар осы салада шағын және орта бизнес

кәсіпорындары істейді.
Ірі және орта өнеркәсіп кәсіпорындарында 0,8 мың адам жұмыс істейді. Өнеркәсіп кәсіпорындарындағы еңбек ақы облыс бойынша орташа еңбек ақыдан 1,04 есе артық.
Ауданда кен өндіру, өңдеу өнеркәсібі және электр энергиясы мен суды өндіру және тарату бойынша кәсіпорындар жұмыс істейді.

- 95,9 % құрады,
жылу энергиясы мен суды өндіру және

тарату - 3,5%.
Өңдеу өнеркәсібінің жалпы көлемінде 2009 жылы (3908,8 млн. теңге):
тамақ өнімдерін
өндіру - 40,8 %;
машина жасау - 35,9%.

ТЭМ и ЧМЭЗ сериялы тепловоздарды жөндеу және техникалық қызмет көрсету

жүргізіледі.
2009 жылғы қаңтар-желтоқсанда 2008 жылғы қаңтар-желтоқсанға қарағанда қызмет көрсету үлесі 104% құрады.

болып табылады. Соңғы он жылда ауыл шаруашылығында елеулі өзгерістер болды:
ауыл

шаруашылығы ұйымдары іріленді, жеке кәсіпкерлер қызметі белсендірілді;
олардың нәтижесінде ауыл шаруашылығы өндірушілерінің жаңа типтері пайда болды;
мүліктік және жер қатынастары өзгерді.

шаруашылығына жарамды жерлердің жалпы көлемі 986 гектар. Оның ішінде :
егістік

көлемі 465,1 мың гектар,
шабындық 9,2 мың гектар,
жайылым жерлер 501 мың гектар.
Аудан егіншілері дәнді, техникалық, бау-бақша дақылдарын өсіреді. Дәнді дақылдардан бидай, арпа, сұлы өсіріледі.

шаруашылығы өнімінің 7% береді.
Мал шаруашылығының табысты дамуы көп жағдайда оның

жем-азық базасының сапасымен анықталады.

Еуропалық «Абердин-антус» және «Шароле» сиырларының тұқымдарымен қазақтың ақбас сиырының тұқымын

сатылап будандастыру жолымен алынған.
Бұл тұқымның қасиеттері:
тез жетілгіш, әр түрлі табиғат жағдайларына тез бейімделгіш, ауа-райының өзгеруіне көнбіс болып келеді. Жүні қалың, түсі ақшыл-сұр. Бұқаларының салмағы 500-1125 кг , ал сауын сиырларының салмағы 500-700 кг болады. Бордақыланған 15 айлық өгізшелерінің салмағы 450 кг дейін тартады. Бұл малдардың төлдері тез өседі. Тәулігіне орта есеппен 1000-1200 грамм салмақ қосады.

немесе Сұлукөл қойы етті-жүнді бағытта өсірілетін қой түрі.
Сұлукөл қойының

жүні тығыз әрі шайырлы. Жүн қылшығының ұзындығы 8-8,5 см. Қойлар 5,5 кг, қошқарлары 10 кг-ға дейін жүн береді. Қошқарларының салмағы 100 кг-ға дейін, қойлардың салмағы 55 кг-ға дейін жетеді.

дәліздері өтеді. Астана – Қостанай –Челябі – полимагистральдік байланыстар.
Жүк тасымалдау

ішкі республикалық бағыттарда, тікелей поездар тек қана Алматы қаласына жүзеге асырылады. Аудан аумағында үш темір жол:
Құсмұрын поселкесі;
Аманқарағай;
Қазанбасы селоларының стансасы бар.

Жолдар. 2010 жылдың 1 қаңтарында республикалық,облыстық және аудандық маңызы бар автокөлік жолдарының желісі 555 км, оның ішінде: қара жабындымен – 427 км, ұсақ тасты жабындымен – 60 км, топырақ жабындымен – 64 км құрайды, 4 көпір және 211 су өткізгіш құбырлар бар.
Аудандық маңызы бар жолдар:
«Лаврентьев-Первомайский-Приозерное-Б. Чураковка»;
«Новонежин-Октябрь-Тимофеев»;
«Октябрь-Дәңгірбай»;
«Семиозер орман шаруашылығы-Миалы ауылы».

жылдардағы экономикалық дағдарысқа қарамастан, өзінің экономикалық даму жолында кездескен түйіткілді

мәселелерді, кедергілерді әр түрлі бағдарламалар, жобалар жасау арқылы шешіп, аудан ретінде мәртебесін сақтап қалудағы рөлі айқындалды.