1832 жылдан Маңғыстауда орыстар қоныстана бастады. Өліқолтықтың жағасынан әскери бекіністер, әскери лазареттер салынды. Алғашқы
лазаретті Орынбор линиялық батальонының лекарі Ф.Мобиц басқарды.
Мобицтің сол кездегі мәліметтеріне қарағанда, әскерлердің арасында цинга ауруы жиі кездесіп, қаза көп болған.
1840 ж. осы әскери бекіністе 50 төсектік госпиталь бөлімшесі ашылып, оның штатында 1 емші-дәрігер,
2 фельдшер, 1 дәріхана көмекшісі және 25 қызметші еңбек еткен. 1846 жылдың басында Түпқараған мүйісінде
Ново-Петровск бекінісі салынып, ол 1859 жылдан Форт-Александровск, кейін Форт-Шевченко деп аталды.
Бекініс салынған жылы 60 орындық лазарет ашылып, бір жылдан кейін ол жартылай госпиталь болып өзгертілді.
Лазаретте 1847 – 64 ж. аға емші болып С.Р.Никольский қызмет атқарды. Жергілікті халықты осы жартылай
госпитальда емдеу, 1865 ж. әскери министрдің бұйрығымен заңдастырылды.
1872 ж. Кавказ әскери штабының 27 тамыздағы ғ1546 бұйрығымен Форт-Александровскіде жергілікті команда
үшін 40 орындық лазарет ашылды.
1882 ж. Маңғыстауда (Кетікте) жергілікті халықтың қаржысынан алғашқы дәріхана салынды.
Сол жылы жергілікті тұрғындар үшін медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыратын уездік дәрігер тағайындалды.
Форт-Александровскіде және Николаевск ауылдарында амбулаториялар, Долгий аралында фельдшерлік пункттер ашылды.
1884 ж. бұл өңірде шешек ауруы етек алып, соған байланысты Бозащы, Түпқараған, Кендірлі және
Қаратау жерлерінде шешекке қарсы егу пункттері ұйымдастырылды. Алайда егетін адамдардың жеткіліксіздігінен
адам өлімі көп болды. Жергілікті өлкетанушы Е.Өмірбаевтың мәліметтері бойынша, шешек ауруы «Сатыбай»,