Слайд 3«Табиғат - тіршілік аясы»
деген тақырыпқа өз ойларыңды
3-4 сөйлеммен
жазып шығыңдар
Слайд 4 «Абайдың табиғат лирикасы,
әсіресе жылдың төрт мезгілін
суреттейтін өлеңдері
– күшті
ақындық шеберлікпен, зор мәдениетпен
жазылған аса сұлу, сырлы
жырлар»
Зейнолла Қабдолов
Слайд 11Бағдаршам
(топтық бағалау)
Жақсы
Өте жақсы
Орташа
Слайд 12
Жаз
Жаздыгүн шілде болғанда,
Көкорай шалғын, бәйшешек,
Ұзарып өсіп толғанда;
Күркіреп жатқан өзенге,
Көшіп
ауыл қонғанда;
Шұрқырап жатқан жылқының
Шалғыннан жоны қылтылдап,
Ат, айғырлар, биелер
Бүйірі шығып, ыңқылдап,
Суда
тұрып шыбындап,
Кұйрығымен шылпылдап,
Арасында кұлын-тай
Айнала шауып бұлтылдап.
Жоғары-төмен үйрек, қаз
Ұшып тұрса сымпылдап.
Слайд 13
Қыс
Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,
Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды.
Үсті-басы
ақ қырау, түсі суық,
Басқан жері сықырлап, келіп қалды.
Дем алысы -
үскірік, аяз бен қар,
Кәрі құдаң - қыс келіп, әлек салды.
Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып,
Аязбенен қызарып ажарланды.
Бұлттай қасы жауып екі көзін,
Басын сіліксе, қар жауып, мазаңды алды.
Борандай бұрқ-сарқ етіп долданғанда,
Алты қанат ақ орда үй шайқалды.
Әуес көріп жүгірген жас балалар,
Беті-қолы домбығып, үсік шалды.
Слайд 14
Жазғытұры
Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,
Масатыдай құлпырар жердің жүзі.
Жан-жануар, адамзат анталаса,
Ата-анадай
елжірер күннің көзі.
Жаздың көркі енеді жыл құсымен,
Жайраңдасып жас күлер құрбысымен.
Көрден
жаңа тұрғандай кемпір мен шал,
Жалбаңдасар өзінің түрғысымен.
Қырдағы ел ойдағы елмен араласып,
Күлімдесіп, көрісіп, қүшақтасып.
Шаруа қуған жастардың мойыны босап,
Сыбырласып, сырласып, мауқын басып.
Күз
Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,
Күз болып, дымқыл
тұман жерді басқан.
Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,
Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.
Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,
Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.
Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,
Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.
Біреу малма сапсиды, салып иін,
Салбыраңқы тартыпты жыртық киім.
Енесіне иіртіп шуда жібін,
Жас қатындар жыртылған жамайды үйін.
.
Слайд 16Әр топ өлеңін мәнерлеп, 2-3 шумағын жатқа оқиды
Өлеңнің шығу
тарихынан қысқаша мағлұмат беру.
3. Мәтінде кездескен етістіктердің астын сызу
Слайд 17Әр топ өз өлеңдері бойынша
табиғатты суреттеуде қолданылған сөздерді табады
«Иә,
жоқ» әдісі бойынша
Слайд 18
«Иә, жоқ» әдісі бойынша белгілеу
“Жаз”өлеңі
“Күз” өлеңі
Слайд 20Мәтінге сәйкес емес екі ақпаратты белгілеңіз
Слайд 22Адам көңіл-күйінің қалпына
салыстырма талдау
Жағымды көңіл-күй
Жағымсыз көңіл-күй
Слайд 24А) Бейнефильмде кездескен жалқы есімдерді жазыңдар
Ә) Қандай қардың түрлері
бар? Қашан, қайда жауған?
Б) Ең үлкен қар қайда, қашан кездесті?
Слайд 252008 жылы Кенияда бірінші рет қар жауған
1969 жылы Швецарияда қара
қар
1955 жылы Калифорнияда жасыл қар
Антрактиданың биік тауларында қызыл
қар
Слайд 26Ақша
Ала қанат
Сылбыр
Анжыр
Боз қырау
Жапалақ
Боз Жылбысқа
Соқыр Көбік
Қара Күпсек.
Күртік.
Ақ Қасат
.
Қырау
Қарлы Қырбық
Мұздақ
Омбы
Өткінші, Сонар
Сүрі
Сіреу
Будақ Ұлпа
Үйме
Үрме Бұршақ
Қылау
Қиыршық
Қар
Жаңбыр
СӘЙКЕСТЕНДІР
Слайд 27Ақша
Ала қанат
Сылбыр
Анжыр
Боз қырау
Жапалақ
Боз Жылбысқа
Соқыр Көбік
Қара Күпсек.
Күртік.
Ақ Қасат
.
Қырау
Қарлы Қырбық
Мұздақ
Омбы
Өткінші, Сонар
Сүрі
Сіреу
Будақ Ұлпа
Үйме
Үрме Бұршақ
Қылау
Қиыршық
Қар
Жаңбыр
СӘЙКЕСТЕНДІР
Слайд 28
Дала тозған
.
Мал азайған
Ауыл
сиреген
.
Құс базарын қорықтардан көреміз
.
Ауа ластанған
Абай суреттеген жыл
мезгілдерінің
қазіргі
көрінісі қандай?
НЕ СЕБЕПТІ?
Слайд 29
Ғылымдағы жаңалықтар
Атом сынығынан
Климаттың өзгеруінен
Браконьерлік
Жалқаулық
Құсбегілік, аңшылық, саятшылықтың
тағылық жолға бұрылуы