"Ұлы ағартушы"

этнограф, фольклоршы, қоғам қайраткері
Ыбырай Алтынсарин қазақтың ағартушылық тарихында және ұлттық

мектебінің қалыптасуында терең із қалдырды. Ол 1841 жылы қазіргі Қостанай облысының аумағында дүниеге келген.

бейім екенін байқатты. Көп оқыды, Ресей қоғамының білімді адамдарымен жиі

араласып тұрды. Орынборда оқып жүрген кезінде шығыстанушы ғалым В.В Григорьевпен жақын танысып алды. Ол өзінің бай кітапханасымен Ыбырай Алтынсариннің еркін пайдалануына рұқсат етті. Білімге құштар жас бос уақытының бәрін де сол кітапханада өткізді. 

көбірек пайда келтірсем деген абзал арманға ұмтылыс жас Ыбырайдың өмірлік

кредосына айналды. Өзінің мінез-құлқы жағынан қарапайым әрі еңбексүйгіш еді, көп оқыды, өзге халықтардың қол жеткен табыстарын неғұрлым көбірек біле түссем деп армандады.

да беделді, белгілі кісі болған. Замана бет алысын өзінше болжаған

Балғожа табысқа жетудің ендігі жолы – оқу деп біледі. Сөйтіп, немересі кішкентай Ыбырайды Орынборда ашылады деп күтілген орыс-қазақ мектебіне күні бұрын жаздырып қояды. Бидің ондағы мақсаты, әрине, немересінің бала оқытып, педагог болуы емес, әкімшілік орындарда жұмыс істеп, шенеунік, орысша оқыған "төре" болып шығуы, ата-анасын асырауы. 

оқытуға арнаған. , Ыбырайдың әдеби туындылары балалар дүниесіне өте жақын.

Сондықтан да ол қазақ балалар әдебиетінің атасы деп танылған. Сол мақсатпен алғаш рет балаларға арнап мектеп ашып, оқулық жазған. 

Орынбор, 1906; Мәктубат, Қазан, 1896, 1899;
Киргизская хрестоматия, Оренбург, 1879, 1906;
Таңд.

шығ. 3 томдық, А., 1943, 1953;
Собрание сочинений в 3-х т. Т.1–3, А.-А., 1975, 1978;
Әңгімелер, А., 1980.
Өлеңдер
Азған елдің хандары
Балғожа бидің баласына жазған хаты
Жаз
Кел, балалар, оқылық

естесі көп бірақ адамдай толық ақылы жоқ
Алтын -айдыр
Алтын шеттеуік
Асыл шөп
Ақымақ

дос

Ыбырай өлеңдері

қазақбалалар әдебиетінің негізін салушы, тіл тазалығы үшін күрескер, тұңғыш кемеңгер. Көрнекті

әдебиетші ғалым Қ.Жұмалиев өзінің «ХҮІІІ- ХІХ ғасырлардағы қазақ әдебиеті» деген ғылыми – зерттеу еңбегінде педагог- жазушыға: ХІХ ғасырда қазақ даласынан шығып, орыс, Европа мәдениетіне қолы жеткен оқымысты, халық ағартушылар дәрежесіне көтерілген әрі педагог, әрі ақын- жазушы Ыбырай Алтынсаринның өз халқының келешегі үшін істеген еңбегі зор,»- деп баға береді.

IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

диссертациялар қорғалды. Өзінің өнегелі өмірі, тынымсыз ізденісі, жан- жақты таланты арқылы

танылған Ыбырай Алтынсарин шығармаларының қазақ әдебиеті тарихында алатын орны расан зор.