Сым темір ж?не оны жасау жолдары (т?зеу, ?ию, ию)

5
Пәні: технология
Дайындаған: технология пәнінің мұғалімі А.Сыздықова
Сабақтың тақырыбы:
“№228 Ш.Бәкіров атындағы орта

мектебі” коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Оқушыларға іс жүзінде сымнан жасалатын бұйымдарды июді, бұйымдарды оны жасау

құралдарын үйрету. Сақтық шараларын сақтау.

2. Ұқыптылыққа, сақтыққа, тазалыққа, әдемілікке, батыл жылдам жұмыс жасауға, еңбекке тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Әдісі: сарамандық

жұмыс

тексеру
Екі топқа бөліп отырғызу.
Топқа ат қою. «Іскерлер» және «Шеберлер»

2-ге .
2.Қара металға жататындар шоиын ,болат.
3.Темір шебер үстелі

қандай бөліктерден турады. (металдан, (ағаштан)жасалған тіреуіш,слесарьлық қысқыштар бекітілген қақпақ және қорғаныс қалқанынан турады.
4.Слесарлық қайшы неше бөліктен тұрады .(бұрама,сабы,кесетін бөлігі)
5. Консерві қалбырлары мен үкіштерді қандай табақтық металдардан жасайды.(ақ қаңылтыр)
6. Қалыңдығы 4 мм -ге дейінгі табақтың металды қандай қайшымен кеседі.(интіректі)

бетіне өңдеуге қолданылатын құрал?
2. Жуқа табақтық металды немен кеседі ?
3.

Түсті металды ата?

(шолу)

Сымтемірмен жұмыс кезінде сақтанып жұмыс жасау, қолыңды жырып, кесіп алудан

сақтан,сымды қолмен ысқылап түзетуге болмайды

жіңішке металдан жасалған бұйым . Сымтемірлер орам түрінде шығарылады.

Сымтемір электр сымдарын, ине, шеге, серіппе,шынжыр т.б жасау үшін пайдаланылады.
Сымтемірді екі әдіспен - илемдеу және сымдау арқылы алады.
Сымтемірді илемдеу - илемдік орнақта біліктер арасынан метапп құймакесегін біртіндеп жаншу. Илемдік орнақта қалыңдығы 5 мм - ден жоғары сымтемірлерді жасайды. Оданда жіңішке сымтемірді созу арқылы алады. Сым созатын орнақ тесігінен илемделген сымтемірді тартажону созу процесі деп аталады.

альюминий сымтемірлері шығарылады.
Болат сымтемірден шеге, бұрамашеге, білік, серіппе т.б бүйымдарды

жасайды.
Мыс және алюминий сымтемірлерін негізінен электр сымдарын жасау үшін пайдаланылады.
Сымтемірден бұйым жасамас бұрын оны түзеу,қию және ию процестерін үйрену керек.
Ссымтемірді алдымен алу керек. Түзеу әдістері сымтемірдің ұзындығы мен қасиетіне байланысты.Қалың болат сымтемірін тақтайдың үстіне қойып , балғамен немесе атауызбен түзейді. Алюминий және мыс сымтемірлерін ағаш балғамен түзеу керек

Түзеу кезінде жеңіл және жиі соққыларды сымтемірдің дөңес жеріне бағыттайды. Сымтемірді ұшынан бастап біртіндеп соққылай отырып түзейді. Жіңішке сымтемірді 96 - суретте көрсетілгендей , түрлі құралдардың көмегімен түзейді

ең қарапайым әдісі - тістеуік немесе атауызарқылы кеседі.
Cымтемірді тістеуікпен немесе

атауызбен қию

Егер сымтемір тістеуікпен қиюға келмейтін қатты болса онда оны бөлшектеп кесуге болады.Сымтемірден жасалған дайындаманы белгілі бір пішінге келтіру үшін оны иеді.Мұндай жағдайларда сымтемірдің сынғыш, серпімділік, иілгіш қасиеттерін ескеру қажет. Сымтемірді атауыз арқылы иеді.

жасайды. Жұмсақ және жіңішке сымтемірден үшкір тістеуіктің көмегімен бүгіп дөңгелектеп

түйін түюге болады.(101 - сурет)

Егер оралып тұрған шиыршықты кессе, орамдар дөңгелек болып шығады. Осы

дөңгелектердің жиегін бір - бірімен түйісетіндей етіп түзеп, сәндік шынжыр жасауға болады.( 103 - сурет).

керек. Содықтан оны қысқашта иеді. Егер бірдей етіп көптеген

фигураларды ию керек болса, онда арнайы айлабұымдарды дайындап алу керек.( 100 - сурет)Мысалы шегелеген ағаш тақтайшаны қолдануға болады.

қарындашпен сызу жұмыстарын жасау.
Қисық сымды түзету жұмыстарын орындау.

Екі топ жарыса

отырып, екі сарамандық жұмыс жасайды
1-ші сымнан бес жұлдыз фигурасын жасайды. Оған түсінік береді.
2-ші Сымды ию және түзету.
Сарамандық жұмысқа кірісу. Екі топқа бірдей жұмыс тапсырылады. 3 – минут уақыт беріледі.
Жұмыс барысын бақылап, тексеріп отыру.
Қателерін ескертіп, хабарлап отыру. Дұрыстарын мақтап, үлгі ретінде көрсту.
Жұмыс соңында уақыт өте келе жұмысты жинап, қай топ жұмысты дұрыс әрі әдемі орындады? Соны ескеру және бағалау.

адам бол !

IV. Қорытынды, бекіту.

Тест сұрақтары:

1.

Металдың қандай түрлері бар?
А – ақ, қара. В – қара, түсті. С – көк, түсті.
2. Қара металға не жатады?
А – шойын. В – мыс. С – алюминий
3. Түсті металға не жатады?
А – болат. В – мыс. С – алюминий
4. Алюминий қандай металл?
А – қара. В – ақ. С – түсті
5. Алюминийден не жасадық?
А – сурет. В – бес жұлдыз. С – мүсін

А – ақ, қара. В – қара, түсті.

С – көк, түсті.
2. Қара металға не жатады?
А – шойын. В – мыс. С – алюминий
3. Түсті металға не жатады?
А – болат. В – мыс. С – алюминий
4. Алюминий қандай металл?
А – қара. В – ақ. С – түсті
5. Алюминийден не жасадық?
А – сурет. В – бес жұлдыз. С – мүсін