Есту қабілеті бұзылған балалардың танымдық қабілеттерін музыкалы - ырғақты қимыл сабақтарында дамыту жолдары

қимыл сабақтарында дамыту жолдары
Талдыкорған 2016ж.
«Алматы облысының білім басқармасы»

мемлекеттік мекемесінің «Талдықорған қаласының облыстық есту қабілеті бұзылған балаларға арнайы мектеп-интернаты»
коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Дайындаған: Сарсембаева Б.С.
Абдрасилов Д.К.

ететін, дыбыстық көркем бейнеге негізделген өнер түрі
Музыка адам жанына рухани

азық береді, оның эстетикалық сезімін оятып, ізгілік, парасаттылық қасиеттерін қалыптастырады. Байсалдылығынан айырылған адамды түзеуге, қызба адамды қалпына келтіруге музыканың құдіреті әбден жетеді.

ӨЗЕКТІЛІГІ:

сазды әуеннің әсерімен көңіл сергиді де, адам жаны жай тауып,

ауру халін ұмыта бастайды. Музыка адамды қиындыққа шыдауға, ауыр еңбекке төзе білуге көмектеседі. Шаршағанды ұмыту үшін де, құлазыған көңілді жұбату үшін де адамға музыка қажет.
Есту қабілеті зақымдалған балалар үшін музыканың маңызы тіптен зор. Мұндағы біздің басты мақсат: оқушыларға керекті негізгі қимылдарды уйрету, ырғақты сезіну, музыкалық танымын дамыту, эстетикалық сезімді тәрбиелеу, музыкаға деген қызығушылығын арттыру. Міне, осы арқылы оқушылардың сөйлеу, есту, есте сақтау қабілеттерін дамыту біз үшін әркез өзекті мәселе болып қалады.

қабілеті зақымдалған балалардың танымдық қабілеттерін музыкалы – ырғақты қимыл сабағында

дамыту жолдарын анықтау

Болжамы:
Егер музыклы – ырғақты сабақтарында оқушылардың танымдық қабілеттерін дамытуға бағытталған түрлі әдіс тәсілдерді пайдаланса онда оқушылардың танымдық қызығушылығы артып, музыка білімін игеру сапасының деңгейі жоғарлайды.

Жаңалығы :
Арнайы мектептерде музыкалы - ырғақты сабақтарын өткізудің маңыздылығымен есту қабілеті бұзылған оқушылардың танымдық қызығушылығын дамыту жолдары беріледі.

сұлулығын түсіну үшін қажетті шарт. Сонда ол өзінің тәрбиелік және

танымдық рөлін атқара алатын болады. Ал, музыкаға қызықпаған, онымен айналыспаған, оны ұнатпаған адамға білім мен тәрбие беремін деу сәтсіздікке ұшыратпай қоймайды.
Д.Б. Кабалевский

ана мен мектеп мұғалімдерінің атқаратын қызметі мен олардың алдында тұрған

міндеттерін анықтайтын болсақ, тұлғаның саналы қоғам мүшесі, өзіндік шығармашылық қабілеті бар, өмірдің жақсы жақтарына жаңа бетбұрыс жасай алатындай болып қалыптасуын ету керектігі сөзсіз. Жаңа қоғамның дамуындағы оң бетбұрыстар арнайы білім беру саласының мамандары үшін де мүмкіндігі шектеулі тұлғаны оқыту мен тәрбиелеу, оны қоғамға араластыруда жауапты міндеттер жүктеп отыр. Қалыпты бала дамуындағы психофизикалық дамудың ерекшеліктерін есепке ала отырып, мүмкіншігі шектеулі балаларды да жан жақты дамыту мен қалыптастыру, оларға мүмкіндігінше дұрыс тәрбие берудің қажеттілігі ғылыим зерттеулерде дәлелденген. Дамуында кемшілігі бар балалар категориясындағы есту қабілетінен айырылған балаларды оқыту мен тәрбиелеудің өзіндік жеке ерекшеліктерін ескерсек, олардың бойындағы кемшілікті компенсациялауда көру қызметі арқылы әсемдікті көру, оны сезіну мүмкіндіктері есепке алынады. Солардың бірі есту қабілеті бұзылған балаларды сабақ процесінде танымдық қабілеттерін арнайы мектеп бағдарламасына енген міндетті пәндердің бірі музыка сабақтарында дамытуға болады.

адамгершілік тәрбие беру жұмыстары да ұйымдастырылады. Баланың жанашырлық, аяушылық сезімін

ояту арқылы да музыканы сүюді үйретуге болады. Эстетикалық тәрбие өнер құралдары, яғни суретте – бояу, әдебиетте – сөз, музыкада – дыбыс арқылы жасалған көркем бейнелер оқушының дүние танымын кеңейтіп, танымдық қабілетінің дамуына ықпал жасайды.

Есту қабілеті бұзылған балалардың танымдық қабілеттерін дамытуда:
- көру қабілеттерінің мүмкіндіктерін
- қол - қимылдың қозғалысындағы ептілікті
- дене мен қолдың қозғалысқа түсуіндегі анықтықты қалыптастыру жұмыстары қатар ұйымдастырылып отырады.

сезімді тәрбиелеу.
- Есту қабілетін дамыту.
- Сөйлеу тілін дамыту.
-

Гимнастикалық жаттығуларға, биге баулу.
- Оқушылардың қиялы мен шығармашылығын дамыту.

репертуарларын реттеу, гимнастикалық жаттығуларды таңдау жатады. Музыкамен байланысты істің барлығы

оқушының бойында сулулық әсемдік сезімін қалыптастырады

Есту қабілетін дамыту:
Сабақта оқушылар музыканы, сөзді дыбыс күшейткіш аппарат көмегімен қабылдап отырады. Сол арқылы ән мен әуенді тыңдап оны талдап, салыстырып үйренеді.

дағдылары бекітіліп, жетіліп, сөйлеу тілі дамиды.
Гимнастикалық жаттығуларға, биге баулу:
Музыкамен бірлесіп

орындаған қимылдар арқылы арқылы адамның сауығу мүмкіндіктері артады
Қиялы мен шығармашылығын дамыту:
Есту қабілеті бұзылған балалардың шығармашылық бастамасы әр түрлі жағдайда байқалады
- Музыка туралы жаңа ақпаратты білуге талпынуы
- Музыка арқылы орындалатын әр түрлі қимылдарды өздігінен таңдауы
- Қарапайым музыкалық аспатарды ырғақты ұстау шеберлігі

сабағы арқылы дамытуда есту қабілетін компенсациялайтын талдағыштар зор рөл атқарады.
Көру

қабілетінің көмегімен ноталардың орналасуын көру
Дыбыстардың көтерілуі, төмендеуіндегі қимыл қозғалысты сезіну
Есте сақтау, зейін, ойлау, кеңістікті бағдарлай білу қабілеттері дамыса, ноталардың атауларын атау арқылы сөйлеу қабілеттерін дамытуға болады
Есту қабілеті бұзылған балалардың дене дамуы музыкалы ырғақ сабағының басты міндеттерінің бірі. Мұнда оқушының дұрыс мүсіні қимылдың мүлтіксіздігі, олардың үйлесімділігі қалыптасады.
Музыкамен бірлесіп орындаған қимылдар арқылы адамның сауығу мүмкіндіктері дәлелденген. Сондықтан есту қабілеті бұзылған оқушыларды биге, әнге, гимнастикалық жаттығуларға баулу музыкалы ырғақ сабағында жүргізіледі.

ырғағына сай түрлі қимылдар жасау
- Музыка жанрларын ажырата білуге баулу
-

Нота сауатын үйрету
- Дидактикалық, сюжеттік рөлді ойындар ойнау жұмыстары жүргізіледі

аспаптарыаспаптар

музыкаға деген қызығышылығын ояту;
а. білімділік: әр аспаптың шығу тарихы

жайлы түсінік беру жасалу ерекшеліктері, дыбыс бояуын түсіндіріп, ұлттық аспап туралы білімдерін жетілдіру;
ә. дамытушылық: оқушылардың есту, есте сақтау қабілеттерін дамыту музыкалық аспатарда ойнай білу қабілеттерін дамыту;
б. Тәрбиелік: қазақтың ұлттық аспаптарын мақтаныш тұтуға тәрбиелеу, ұлттық өнерге деген қызығушылығын арттыру және оны құрметтеуге баулу.

Сабақтың мақсаты:

Музыкалық аспаптар суреті, аспаптар, сазсандық, видео, слайд.

Көрнекілігі:

ояту (жұмбақтар жасыру)
Дидактикалық ойын
Музыкалы ырғақты қимылдар
Бекіту:
Қорытынды:

өте зор. Музыка арқылы оқушының бойында эстетикалық сезім дамиды, әсемдікті,

сұлулықты сезінеді, танымдық қызығушылығы дамиды. Сонымен қатар дене бітімінің сымбаттылығы қалыптпсады. Ұстаздың басты қызметі - ең алдымен оқушылардың музыкамен қарым - қатынасын дамыту. Есту қабілеті бұзылған оқушылармен жұмыс жасау барысындағы жинақталған іс тәжірибелердің қорытындысынан есту қабілетінен айырылған тұлғаның қоғам мүшесі ретінде қалыптасуына толық мүмкіндіктерді тудыруда, баланың жеке пікірін, мүмкіндіктерін есепке алу т.б. сияқты қарапайым адамгершілік қасиеттерді ұстанудың өзі танымдық қабілеттердің мүмкіндігінше дамуына ықпал ететіндігі сөзсіз. Музыканы тыңдау қабылдау сабақты ұйымдатыру формаларымен әдістемелерді дұрыс қолдауын үнемі дамытып жетілдіріп отыру ұстаздық тәжірибенің үлесіне тиеді.Оқушыға берілуге тиісті музыкалық біліммен ұлттық адаммен рухани үрдістер өз жемісін сонда ғана көрсете алады. Республикамыздағы білім беру жұмысының және ұлттық тәрбиенің басты мақсаты да осыны көздейді.

Заведений И.Г. Багрова и др.
2.Яхнина Е.З. Методика музыкально-ритмических занятий

с детьми имеющими нарушения слуха.
3. Жайымов А. Ысқақов Б. Енсепов Ж. Сарсенбенов Ж. «Музыкалық оқыту әдістемесі» Алматы атамұра 2001
4. «Музыкалық эстетикалық тәрбие туралы Қазақстан мұғалімі» 1989ж
5.Власова Т.М Пфафенродт А.Н. Фонетическая ритмика. – М, 1989
6. Бекина С.И. Ломова Т.П. Соковнина Е.Н. музыка и движения – М,1981-1983-1984ж