Слайд 1КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Слайд 2 КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ – елдің құқықтық жүйесінің жетекші саласы, негізі.
ҚР
Конституциялық құқығы –
ҚР конституциялық құрылысының негіздерін;
жеке адамдардың құқықтық
мәртебесін;
мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының ұйымдастырылуын
қызмет етуінің негіздерін;
сайлау құқығы мен сайлау жүйесін;
әкімшілік-аумақтық құрылымын реттеп, бекітетін құқықтық нормалардың жиынтығы.
Слайд 3Конституциялық құқық нормалары: мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық, саяси және аумақтық құрылымының оның
азаматтық қоғам институттарымен қатынастары тәртібінің негізгі принциптерін, елдегі адам мен
азаматтың негізгі құқықтары мен бостандықтарының жүзеге асырылуын реттейді, мемлекеттік билік органдары жүйесін айқындайды.
Слайд 5Конституциялық құқықтың негізгі принциптері:
президенттік басқару нысаны;
республиканың егемендігі;
адамның және
азаматтың құқықтары мен бостандықтарының басымдығы және мызғымайтындығы;
мемлекетттік биліктің Конституция
мен заңдар негізінде үш буынға (заң шығарушы билік, атқарушы билік және сот билігі тармақтарына) бөлінуі.
Слайд 6КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҢ
ҚАЙНАР КӨЗДЕРІ:
Қазақстан Республикасының Конституциясы;
оның нормалары;
Президенттің заңдық күші бар
Конституциялық жарлықтары;
конституциялық заңдар;
парламенттік заңдар;
атқарушы билік органдарының осы
заңдарға негізделген актілері.
Слайд 7
Конституциялық құқық – ұлттық құқықтың бір саласы
Слайд 9Реттеу әдістері
Міндеттеу
Тыйым салу
Ерік беру және мойындау
Слайд 10Конституциялық- құқықтық нормалардың құрылымы
Диспозиция
Гипотеза
Санкция
Слайд 12Сұрақ: Арада келтірілген құқық нормасының логикалық құрылымы дұрыс па? Өз
тұжырымыңызды араның өмір сүруі мысалында салыстырмалы дәлелдер келтіре отырып дәлелдеңіз.
Слайд 13СҰРАҚ: Құқық нормасының логикалық құрылысының сақталмауы араның өміріне өзгеріс әкеле
ме?
Аталмыш жағдайды қоғамдық үрдіске алмастырғанда жағдай қалай өзгереді, өз тұжырымыңызды
беріңіз.
Слайд 14Негізгі ұғымдар:
Конституция – лат. «constitutio» – бекіту, орнату.
Конституциялық құқық субъектілік –
азаматтың конституциялық құқықтар мен бостандықтарға ие болу және оларды жүзеге
асыру мүмкіншілігі.
Мемлекеттік билік – мемлекеттік-құқықтық құралдар, әдістер мен тәсілдер жүйесі.
ҚР Президенті – мемлекет басшысы, мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайтын, ел ішінде және халықаралық қатынастарда Қазақстанның атынан өкілдік ететін ең жоғарғы лауазымды тұлға.
Парламент – ҚР заң шығару қызметін жүзеге асыратын Республиканың ең жоғарғы өкілді органы.
Слайд 15
Конституция – халықтың жалпы еркін білдіретін, ең жоғарғы заңды күшке
ие қоғамның әлеуметтік, экономикалың, қоғамдық, саяси және рухани ізгілік өмірінің
маңызды қағидалары мен институттарын бекітетін қоғамның және мемлекеттің негізгі заңы.
Слайд 16Үкмет – ҚР атқарушы билігін жүзеге асыратын, атқарушы органдардың жүйесін
басқаратын және олардың қызметіне басшылық жасайтын орган.
Сот билігін – сотта
іс жүргізудің азаматтық, қылмыстық және заңмен белгіленген өзге де нысандары арқылтек сот қана жүзеге асырады.
Референдум - ?
Демократия -?
Зайырлы мемлекет-?
Құқықтық мемлекет-?
Мәртебе (Статус) -?
Тәуелсіз мемлекет (Суверенитет) -?
Слайд 17 Конституциялық құқықтық субъектілері – конституциялық – құқықтық қатынасқа қатысушылар.
Субъектілердің
шеңбері өте кең : бұл саланың құқықтық нормалары кімге міндет
жүктеп және кімге құқық берсе сол субъект бола алады. Олар: мемлекет, халық, депутат, мемлекеттік билік органдары, сайлау комиссиялары, азаматтар, азаматтығы жоқ азаматтар, шет ел азаматтары және тағы басқалары.
Слайд 18Конституциялық құқықтық қатынастардың объектілері - шынайы әрекет құбылыстары негізінде құқық
қатынастарының субъектілерінің құқықтық байланысқа түсуі. Конституциялық құқық қатынастарының объектілеріне жататындар:
мемлекеттік территория, материалдық құндылықтар, адамдардың тәртібі, мемлекеттік органның немесе лауазымды тұлғалардың әрекеті, азаматтардың жеке мүліктік емес құқықтары жатады.
Слайд 19Конституцияның басқа нормативтік құқықтық актілерден мынадай ерекшеліктері бар:
1.Қоғамдық қатынастардың негізін
қалайды. Себебі ҚР Конституциясы мемлекет пен қоғам өмірінің барлық саласын
қамтиды: саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдени. Басқа нормативтік құқықтық актілер қоғамдық өмірдің жеке жақтарын ғана қамтиды.
2. Құқықтың негізгі бастау болып табылады. ҚР Конституциясында бџкіл конституциялық заңның негізі болып табылатын құқықтық нормалар бекітілген. Яғни, Конституциялық құқық нормалары барлық нормативтік құқықтық актілердің қалыптасуы мен даму базасы.
3. Ең жоғарғы заңдылық күші бар. ҚР қабылдаған заңдар мен басқа да нормативтік құқықтық актілер Конституциядан шығуы керек және оған қайшы келмеуі керек. Егер олар Конституцияға қайшы келетін болса қолданылмайды.
4. Оның ерекше тәртіппен қабылдануы. Себебі Конституцияны Республикалық Референдумда халық қабылдайды.
5. Тұрақтылығы.
