Алғашқы көмек

.

дейін
Орташа
Қан айналым көлемінің 16-20 % 500 ден 1000 мл-ге дейін
Ауыр
Қан

айналым көлемінің 21-30 % 1000 - 1500 мл
Массивті
Қан айналым көлемінің >31 % 1500 мл-ден артық

мәлімет және қанға малынған киім,жаралының таңғышы
Қан кетуді дәлелдейтін анемия көріністері
Зақымданған

жақта пульстің әлсіреуі немесе болмауы (көлденең жарақатта)
Аяқ –қолды тыңдаған кездегі шу белгілері (бүйір жарақатта)
Жараның терең бөліктерін тығындаған қан ұйындылары, тамыр шоғырын кесіп өтетін жара өзегінің жолы
Зақымданған аймақтағы гематома (соққылайтын немесе соққыламайтын)
Зақымдалған аяқ-қолдың шетінде терінің сууы,цианозы немесе бозаруы
Зақымдалған жақтағы ауру сезімі,ишемиялық контрактура

үстінен аққан қанның белдікшесі көрінеді (валик)
1-2 минут ішінде қан қағының

диаметрі 1 метрге жетеді.

түсті.

“Қан шығы” симптомы- зақымдалған беткейден қан тамшысы біртіндеп шығып,шық тамшыларын

немесе конденсатты еске түсіреді.

асқазан мен он екі елі ішектен қан кетумен байланысты болуы

мүмкін.

қан кеткенде
“Кофе қопасымен” құсу- асқазаннан қан кеткенде
Қара май тәрізді- асқазан-

ішек жолының жоғарғы бөлігі зақымданғанда
Бөлінділермен біркелкі араласқан қою-қызыл түсті қан- тоқ ішектен қан кету
Бөлінділермен араласпаған өзгеріссіз қан- тоқ ішектің ең төменгі бөлігінен.

ұйқышылдық, көздің қарауытуы, естен тану.
Кей жағдайда қан кету орнын құрсақ

қабырғасы бұлшық еттерінің кернелуінен, ішек шуларының жоғалуынан білуге болады.

тоқтату — уакытша жөне түпкілікті деп бөлінеді. Уакытша қан тоқтату

алғашқы медициналық көмек көрсету кезінде жүзеге асырылады жөне төмендегі тәсілдер бойынша жүргізіледі:

(аяқ-қол жараланғанда венадан қан кеткен кезде жараға қысып тұратын таңғыш салғаннан кейін

жастық оралған киім кою);

2)кішігірім кан кету кезінде қысып тұратын таңғыш көмегімен закымданған жерде қан ағып жатқан тамырды басу (жараны йодтың спиртті ерітіндісімен тазартканнан кейін қалың мақта салынады да, бинтпен оралады);

3)аяк-қолды мейлінше шүғыл бүгу немесе жазу қалпында тұрақтандыру (иық алды немесе балтыр, табан жараланғанда, шынтақ немесе тізе буынын бүгу немесе жазу аяк-қол жарасына қатты кан кеткенде жгут салу мүмкін болмағанда, қолды аркаға мейлінше созып, ал аяқты ішке бүгіп, тұрақтандыру).

Саусақпен басу

басады; 2. балтырдан қан кеткенде — тізе асты артериясын басады (бас бармақпен

тізе буынын алдыңғы жағын ұстап,ал қалған саусақпен тізе асты шүңкырындағы артерияны тауып, сүйекке басады);

жүдырықпен басады;

4. Бастағы жарадан қан кеткенде — жара жактағы самай артериясын

басады (артерия құлақтың жанынан өтеді, оны тамыр соғысы арқылы анықтайды);

5. Беттен кан кеткенде — жақ артериясьн басады (ол мойыннан бет пішіндеріне қарай жүреді және жақтың төменгі шеті арқылы оның бұрышы мен иек арасында иіледі);

6. Мойындағы жара кезінде — жара жақтағы жә-не одан төмен ұйкы артериясын басады (трахея жағында);

7. Иық үстіндегі, иык буынына жакын немесе колтык айналасындағы жара кезінде бүғана асты артериясын бұғана астындағы шұңкырға (бірінші қабырғаға) басады, кейін аяқ-қолға бұрау немесе жгут салады.
 

максимальды күшпен созу керек.
2. Жгуттың бірінші турын бекітіп, кәрі

жілік артериясында пульс болмауына көз жеткізу.
3 .Жгуттың келесі турларын аз күшпен тартып салу.
4 .Жгут айналасына бекіткіш ілмекті салу.
5. Ілмекті тартып жгуттың бос шетіне енгізу.
6 . Ілмек резинасы астына жгутты салу уақыты жазылған қағазды қыстыру