"Құстар біздің досымыз"

шөже торғай

тараған түрі.Олардың 9000-нан астам түрлері бар.

Дене мөлшері жағынан
ең үлкені түйеқұс ең кішкентайы – құрылтай







Біздің елімізде құстардың 435 түрі тіршілік етеді.Үй құстары,жабайы құстар,болып бөлінеді.Құстарды зерттейтін ғылым - орнитология деп аталады.

г. Сырттай қарағанда кәдімгі шымшыққа ұқсайды: сұр түсті, төбесінде қара

не қара қоңыр қауырсындарынан тұратын айдары болады. Тұрғылықты құс. Жазда жәндіктерді, қыста өсімдіктерді және өсімдік тұқымдарын қорек етеді. Ұясын ағаш кеуегіне салады. Жаз бойы жұмыртқалайды.
Оның 4 түрі Қазақстанда мекендейді: қарабас шөже (P. palustris), күреңбас шөже (P. montanus), ақжағал шөже (P. songarus ), қыраубас шөже (P. cinctus). Олар жазық далада және таулы ормандарда мекендейді.

 Шөжеторғай

тіршілігінің көп уақытын ауада ұшып жүріп өткізеді. Су үстінен ұшып

бара жатып-ақ су іше береді. Ұшып жүріп қорегін ұстап жейді. Дауысы онша қатты емес. Қарлығаш ұясын саз балшықтан сілекейімен араластырып бекем етіп жартас қуыстарына, жағалаудағы жарға, үй ішіне, кейде ағаш басына да салады. Қорегі көбіне ұсақ жәндіктер. Ашық күндері биіктеп ұшады да, ауа райы жауын-шашынды болар алдында жер бауырлап ұшады. Сондықтан да қарлығаштың ұшу ерекшелігіне қарап ауа райының өзгерісін алдын-ала болжауға болады. Сұр қарлығаш сағатына 170 км жылдамдықта ұшады екен. Қазақстанда 5 түрі (жар қарлығашы, құз Қарлығашы, қосреңді Қарлығаш, секпілтөс Қарлығаш, кент Қарлығашы) кездеседі.

Қарлығаш

ақ және қара құтан, бірқазан, қоқиқаз, реликті шағала, бүркіт.










Құстар

табиғат көркі.Оларды қорғау керек. Қажетсіз атуға,оларды ұстауға болмайды.

хайуанат, жәндік туралы жазылады. Сол арқылы адам бойындағы мін, кемшілік

мазаққа айналдырылып, сықақпен сыналады.

Сөздік жұмыс

Ұшқалақ – тынымсыз.
Матастырып – қосып байлау.

Қарлығаш пен Шөже торғай түсініп оқып келу.