??стар?а ?ам?ор бол

қаласы,
№ 6 орта мектебінің 3 сынып оқушысы
Жетекшісі: Ажигулова Салтанат

E-mail: saltanat-1969@mail.ru

Аты-жөні: Мұратұлы Саламат
Жасы: 8
Ақтөбе облысы, Шалқар қаласы,
№ 6 орта мектебінің 3 сынып оқушысы
Жетекшісі: Ажигулова Салтанат
E-mail: saltanat-1969@mail.ru

сан алуан.Олар пайдалы,өсімдік зиянкестерін жейді.

Құстар – жылықанды омыртқалы жануарлар. Олардың қауырсындары жылуды сақтауға және ұшуға көмектеседі. Олар артқы екі аяқтарымен жүреді, ал алдыңғң аяқ-қолдары қанаттарға айналған. Құстардың барлығы жұмыртқа салады. Құстардың денелері жеңіл болғанымен, мықты және ұшуға ыңғайлы болады. Қазақстанда құстардың 18 отрядқа жататын 489 түрі бар. Жүрегі 4 камералы. Көзі жақсы жетілген. Иіс сезу көп құстарда жетілмеген, ал дыбыс есту қабілеттілігі жақсы дамыған.. Құстар 1-ден 20 – 25-ке дейін жұмыртқа салады. Оны 12 күннен 80 күнге дейін басады. Құстар өсімдіктерді тозаңдандырып, олардың тұқымдарын таратады, зиянды жәндіктер мен кемірушілерді құртып, олардың табиғаттағы санын реттеуге қатысады. Күзде құстардың көбі жылы жаққа ұшып кетеді.Көктемде қайта оралады.Кейбір құстар қыстап қалады.Құстар қыста ашығады,сондықтан тамақ табу үшінадамдар мекеніне жақын ұшып келеді.Адамдар оларға дән,нан қоқымдарын шашып,қамқорлық көрсетеді. Құстардың пайдасы:

р д ы ң т ү р л е

р і :

адамның атқаратын функцияларын жарыса жасайтын тіршілік иелері жоқ емес. Солардың

бірі — тотықұстар. Адамша сөйлеп, адамша сайрайтын бұл құстардың өмірі ерекшелікке толы. Тоты құс. Тотылар екі жарты шардың субтропик және тропик ендігінің ормандарында тіршілік ететін құс. Тұмсықтарының құрылысы өзгеше. Жоғарғы жағы ми сауы-тымен қозғалмалы түрде байланысқан. Ал төменгі жақ сүйегі тек жоғары-төмен қозғалып қана қоймай, екі жағына қарай да қозғала алады. Көпшілігі топтанып тіршілік етеді. Олар ұясын ағаштың қуысына кейде інге және жартастың қуысына салады. Балапандары нашар жетіліп шығады.
Тотықұстардың өмірі
Ұзақ ғұмырға ие тотықұстардың өмірі кейде 50-60 жылға, кейде 100 жасқа да созылады.
Тотықұстар жойылып барады
Әлемде тотықұстардың 350-ден аса түрі кездеседі. Бірақ қазіргі таңда олардың үштен бірі жоғалу қаупінде тұр.
Тотықұстардың түрлеріне тоқталайық
Какаду
Тотықұстар арасындағы әлемдегі ең үлкен тұмсық иесі – қара какаду. Тұмсығының ұзындығы – 10 сантиметр. «Какаду» сөзі "какатуа" деген малай тілінен енген. "Какатуа" "тістеуік" деген мағынаны білдіреді.

Тотықұстар — ерекше жаратылыс иелері

Тылсымға толы мына әлемде адамның атқаратын функцияларын жарыса жасайтын тіршілік иелері жоқ емес. Солардың бірі — тотықұстар. Адамша сөйлеп, адамша сайрайтын бұл құстардың өмірі ерекшелікке толы. Тотылар екі жарты шардың субтропик және тропик ендігінің ормандарында тіршілік ететін құс.
Тұмсықтарының құрылысы өзгеше. Жоғарғы жағы ми сауытымен қозғалмалы түрде байланысқан. Ал төменгі жақ сүйегі тек жоғары-төмен қозғалып қана қоймай, екі жағына қарай да қозғала алады. Көпшілігі топтанып тіршілік етеді. Олар ұясын ағаштың қуысына кейде інге және жартастың қуысына салады. Балапандары нашар жетіліп шығады.

100 жасқа да созылады.
Тотықұстар жойылып барады
Әлемде тотықұстардың 350-ден аса

түрі кездеседі. Бірақ қазіргі таңда олардың үштен бірі жоғалу қаупінде тұр.
Тотықұстардың түрлеріне тоқталайық:

Какаду
Тотықұстар арасындағы әлемдегі ең үлкен тұмсық иесі – қара какаду. Тұмсығының ұзындығы – 10 сантиметр. «Какаду» сөзі "какатуа" деген малай тілінен енген. "Какатуа" "тістеуік" деген мағынаны білдіреді.

бірнеше тілде толық сөйлемдерді еркін айта алады. Атақты тотықұс 31

жасында 2007 жылы 6 қыркүйекте өмірден өтті.

Гиннестің рекордтар кітабына енген Жако есімді тотықұс 400 сөз біліп, бірнеше тілде толық сөйлемдерді еркін айта алады. Атақты тотықұс 31 жасында 2007 жылы 6 қыркүйекте өмірден өтті.

Австралияда кең тараған түрлердің бірі. Мекендейтін орны – қалың шөп

өскен
және жеке ағаштар өсетін саванна.
Негізінен шөпті өсімдіктер тұқымымен, анда-санда жәндіктермен қоректенеді.
Өте шапшаң ұшады. Су көздерін табу үшін ондаған шақырым қашықтықты ұшып өте алады.Кейде мыңдап топтанады.
Көбею кезінде ағаш қуыстарына, жарғақ қанаттылар илеуіне ұя салады.
Ұяда 4-9 жұмыртқа болады. Жұмыртқаны аналығы басады. Балапандары тақыр терілі және көзін ашпай туады. Бұл мезетте оны аталығы қоректендіреді. 20-25 күннен кейін балапандар ұяны тастап, ұшып кетеді.
Бұйра тоты Еуропаға ХҮІІІ ғасырдан бастап әкелінген. Құс әуесқойлары оларды үлкен сүйіспеншілікпен ұстайды. Табиғи түсі – жасыл. Әуесқойлар олардың көптеген түрлерін өсіріп шығаруда.
Еркіндік жоқ жерде күй таңдамайды, сөйлесуге ықтиятты.

мекендейді. Жеке немесе бір топ ағаш өсіп тұрған ашық даланы

таңдайды.
Балапандары түлеп шыққаннан кейін үлкен топқа бірігеді.
Ұясын ағаштардың қуысына, адамдардың тұрғын үйлеріне салады. Ұяда 3-тен 6-ға дейін жұмыртқа болады. Жұмыртқаны жарып шыққан кезде балапандары сарғыш мамықты болады.
Шөп тұқымдарымен қоректенеді. Өнген өсімдіктерді, ағаш және бұта бүршіктерін жейді, аратұра жәндіктермен, олардың құрттарымен қоректенеді.
Құстармен әуестенушілер арасында кең тараған. Қауырсындарының түсі сұрғылт болады. Еркегінің жақтары сары, «құлақтары» қызғылт.
Құс әуесқойлары ақ, ақшыл қоңыр, түрлі-түсті тотылар шығарған.