Слайд 1Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы
Негізгі білім беретін №221 Аққұм мектебі
7-сынып
оқушысы Малтабар Айбек
Слайд 3Ғаламшар — өздігінен жарық шығармайтын, жұлдызды айнала қозғалатын, орталық жарық
көзімен салыстырғандағы массасы шағын аспан денесі. Күн жүйесінде 9 үлкен планета, 43
планета серіктері, бірнеше ондаған мың кіші планеталар (астероидтар) белгілі. Үлкен планеталардың пішіні сфера тәрізді, соған жақынырақ болады. Күн жүйесіндегі Планеталар Күн жарығын шағылдырғандықтан көрінеді. Кейбір жақын жұлдыздың айналасындағы Планета осы жүйенің масса центрінің түзу сызықты қозғалыс траектория маңайында тербелуін бақылау арқылы анықталады. Қазіргі космогон. теория бойынша планеталық жүйелер Галактикада кеңінен тараған құбылыс болып табылады.
2006 ж. тамызында Прага қаласында 75 елден жиналған 2,5 мыңдай астроном Халықаралық астрономиялық одақ маслихатында ресми түрде ғаламшар мәртебесін алу үшін аспан денесіне қажетті көрсеткіштерді бекітті.
1930 жылы ашылған және содан бері Күн жүйесіндегі 9-шы ғаламшар саналып келген Плутон мәртебесінен айырылды. Жаңа жіктелім бойынша Плутон енді шағын ғаламшарлар немесе планетоидтар санатына жатады.[2]
Енді аспанда 8 ғаламшар ғана қалды. Олар:
Меркурий
Шолпан
Жер
Қызылжұлдыз
Есекқырған
Қоңырқай
Уран
Нептун
Слайд 4Меркурий: Күнге ең жақын ғаламшар. Маринер 10 және Мессенжер ғарыш аппараттары
бұл ғаламшар туралы өте ауқымды деректер жіберген. Беткі бөлігі толығымен
кратер ойықтарымен қапталғандығы жағынан айды еске салады.
Слайд 5Шолпан: Ғасырлар бойы астрономдардың назарын тартқан ғаламшар. Таңертеңгісін және кешке көкте
жарқырайтын бұл жұлдыз көптеген адамдардың шабыт көзі болған. Көмірқышқыл газынан
тұратын өте тығыз атмосфераға ие. Бетінен 10000 метрге дейін жететін таулары мен өте терең ойлықтары, жазықтары анықталған.
Слайд 6Марс: Қызыл ғаламшар марстан Маринер 4 және 7 аппараттары өте анық
суреттер жіберген. Ғаламшарда 25 км биіктіктегі жанартаулар, өте терең құздар
және құрғап кеткен өзен орындары бар, тіршілігі жоқ тас пен тозаңдар мекені.
Слайд 7Юпитер: Ғаламшарлардың патшасы деп те білінетін Юпитер күн жүйесіндегі ғаламшарлардың ең
үлкені. Күн секілді толығымен су тегі және гелийден құралған.
Слайд 8Сатурн: Бұл ғаламшардың айналасындағы сақиналары астрономдардың қызығушылығын тартқан. Кең жазықтарында өте
үлкен көлемде өзендер болғандығы, алайда бұл сұйықтықтың су емес сұйық
метан болғандығы анықталған
Слайд 9Уран: Уран да Юпитермен Сатурн секілді үлкен ғаламшар. Сатурн секілді мұның
да сақиналары бар. Атмосферасы сутегі және гелийден тұрады. 1986 ж
қаңтар айында Вояджер 2 ғарыш аппараты 8 жылға созылған сапардан кейін бұл ғаламшарға 107000 км-ге жақындай алған.
Слайд 10Нептун: Вояджер 2, 1989 жылы тамыз айында Күн жүйесіндегі соңғы үлкен
ғаламшарға жетті. Бетінің суықтығы -236 цельсий градусымен жүйеде өлшенген ең
төменгі көрсеткіш.
Слайд 11Плутон: Ең кішкентай ғаламшар. Амосферасы Азот және Метаннан құралған. Беткі қабаты
да тоңған Метан мен Азотпен қаптаулы.
Слайд 15Назар салып,тыңдағанда-
рыңызға рахмет!!!