Екі ?лшемді масссив

бір типті берлілгендер жиынтығын - Екіөлшемді массив деп атайды.

Бірінші
индекс –
Жол
нөмірі

Екінші
индекс –
Баған
нөмірі

Ең үлкен жол саны

Ең үлкен баған саны

НЕГІЗГІ ТҮСІНІК

қиылысында тұратын элементті көрсетеді.

Мысалы, а[2,3] . Берілген элемент 2-ші жол

және 3-ші бағанда тұрғандығын көрсетеді.

Екіөлшемді массивтің өлшемі қос санмен беріледі: N*M, мұндағы N – кестедегі жол саны, ал M – кестедегі баған саны.

1..M] Of ;

Мысалы:
Const N = 3; M= 4;
Var А:

Array[1..N, 1..M] Of integer;

БІРІНШІ әдіс

Array[1..N, 1..M] Of ;
Var :;

Мысалы:
Const

N = 3; M= 4;
Type dvmass= Array[1..N, 1..M] Of integer;
Var А: dvmass;

ЕКІНШІ әдіс

= Array[1..N] Of ;

<тип аты 2> = Array[1..M] Of <тип аты 1>;
Var <массив аты>: <тип аты2> ;

Мысалы:
Const N = 3; M= 3;
Type mass = Array[1..N] Of integer;
dvmass= Array[1..M] Of mass;
Var A: dvmass;

Үшінші әдіс

i:=1 to m do begin
жол нөмірі өзгереді
For j:=1 to n

do begin
Баған нөмірі өзгереді

Пернетақта арқылы
Массив элементтерін енгізу:

Program

vvodklav ;
Const N=3; M=4;
Var A: array[1..N,1..M] of integer;
i,j: integer;
Begin
writeln(‘Масив элементтерін енгіз');
For i:=1 to N do
For j:=1 to M do
readln(A [i,j]);
…
End.

Екіөлшемді массивтің толтырылуы

N=3; M=4;
Var A: array[1..N, 1..M] of integer;

i,j: integer;
Begin
A[1,1]:= 2; For i:=1 to N do
A[1,2]:= 4; For j:=1 to M do
……………… A[i,j]:=2*i+j;
A[n,m]:= 20;
…
End.

N=3; M=4;
Var A: array[1..N, 1..M] of integer;

i,j: integer;
Begin
Randomize; {генераторды іске қосу}
For i:=1 to N do {кездесоқ
For j:=1 to M do сандармен
A[i,j]:=random(101); толтыру}
…
End.

Екіөлшемді массивтің толтырылуы

кездейсоқ сандар генераторының бастапқы қалпын орнату процедурасы. Бағдарлама қайта орындалу

кезінде кездейсоқ сандардан әртүрлі сандар шығады.
Функция random - [0; 1] диапазонына тиісті кездейсоқ нақты сан
Функция random (n) –[0; n-1] диапазонына тиісті кездейсоқ сан
Функция random (B-A) +A – [A; B] диапазонына тиісті кездейсоқ сан

КЕЗДЕЙСОҚ САНДАР ГЕНЕРАТОРЫ

to n do
begin
for j:= 1 to m do
write (a[i,j], ‘

‘):
writeln;
end;
…

баған?
В) Берілген массивті анықтаныз.
С) Массивтің келесі элементтерінің мәнін анықта:

A[1,5]= , A[5,1]= , A[4,2]= , A[3,2]= .
D)Төмендегі мәні берліген элементтердің
орналасу орның анықта
A[ ..,..]= 17, A[…,…]= 29, A[ ..,..]= 30
Е) Берілген массивті толтыруға қарастырылған қай әдіс тиімді?

2. Төмендегі жазу нені анықтайды? Жасалған барлық сипаттама дұрыс па?

деп атайды. Элементті көрсету кәдімгі A[i,j] екіөлшемді массивтегідей орындалады.
Кейбір

түсініктер енгізейік:
Басты диоганаль: элементтер индексі i=j тең басты диоганалінде орналасқан, сол жақ жоғарғы және төмеңгі оң жақ бұрыштағы массив элементтері және арасында орналасқан элементтер массивтің басты диоганалін құрайды.
жанама диагональ: элементтер индексі (элементтер индексінің қосындысы жол (баған)өлшемінен 1-ге артық болса, яғни i+j=n+1 тең, оң жақ жоғарғы бұрышта және сол жақ төменгі бұрыш элементтерін және арасында орналасқан элементтер массивтің жанама диоганалін құрайды.

басты диоганальдан төмен орналасқан; i

n+1– элементтері жанама диоганальда орналасқан; i+j< n+1– элементтері жанама диоганалінің үстінде орналасқан; i+j> n+1– элементтері жанама диоганалінің астында орналасқан;

i+j=n+1

i+j=n+1

i+j=n+1

i+j=n+1

i+j=

i+j>n+1

i+j>n+1

i+j>n+1

i+j>n+1

i+j>n+1

i+j>n+1

i+j=

i+j=

i+j=

i+j=

i+j=

матрицасын құрастыр.
Program р1;
Const n=5;
Var a: array[1..n,1..n] of integer;

i, j, n: integer;
Begin
For i:=1 to n do
For j:=1 to n do
if i+j = n+1 then a[i,j]:=1 else a[i,j]:=0;
Writeln(‘алынған матрица’);
For i:=1 to n do begin
For j:=1 to n do begin
write (a[i,j], ‘ ‘):
writeln;
End; End;
Readln;
End.

р2;
Const n=5;
Var a: array[1..n,1..n] of integer;
i, j,

n,S: integer;
Begin
For i:=1 to n do
For j:=1 to n do begin
write(‘a[‘,i,’,’,j,’)=’); readln (a[i,j]); end;
S:=0;
For i:=1 to n do
For j:=1 to n do
If i= j then S:=S+a[i,j];
Writeln(‘диоганаль элементтерінің қосындысы тең= ‘,S);
Readln;
End.

формирующую данную
матрицу.


2. Басты және

жанама диоганалімен шектелген(диоганальда орналасқан элементтерсіз), квадрат матрицаның 4 ширегін белгілейік: жоғарғы, төменгі, сол жәңе оң. Элементтер қосындысын табу керек:
а) жоғарғы ширекте

б) оң жақ ширекте;
в) төменгі ширекте;
г) сол жақ ширекте.

of integer;
n, m, i, j, k, s, p:

integer;
Begin
WriteLn(‘Массив өлшемін енгіз’); ReadLn(n, m);
WriteLn(‘Бастапқы массив:’);
Randomize;
For i:=1 To n Do Begin
For j:=1 To m Do Begin
a[i,j]:=random(60)-30; WriteLn(a[i,j]:3); End; End;
k:=0; s:=0; p:=1;
For i:=1 To n Do Begin
For j:=1 To m Do Begin
If a[i,j]<0 Then k:=k+1;
If a[i,j]>0 Then S:=S+a[i,j];
If a[i,j]>20 Then p:=p*a[i,j];
End; End;
WriteLn(‘Теріс элементтер саны:’,k);
WriteLn(‘Оң элементтер қосындысы:’,s);
WriteLn(‘Элементтер көбейтіндісі>20:’,p);
ReadLn;
End.

Задача 1. Екіөлшемді массивте -30-дан 30-ға дейінгі диапазонда кездейсоқ бүтін сандармен толтырылған. 20-дан үлкен, теріс элементтер санын, оң элементтердің қосындысын және көбейтіндісін табу керек.

тап
Program р2;
Var a: array[1..50,1..50] of integer; b: array[1..50] of

integer;
i, j, n, m: integer;
Begin
Write(‘неше жол?’); Readln(m);
Write(‘неше баған?’); Readln(n);
For i:=1 to m do
For j:=1 to n do begin
write(‘a[‘,i,’,’,j,’)=’); readln (a[i,j]); end;
For i:=1 to m do begin
b[i]:=a[i,1];
For j:=2 to m do
if b[i]End;
Writeln(‘кесте жолындағы ең үлкен сан, тең:’);
For i:=1 to m do
Write (b[i], ‘ ‘);
Readln;
End.

Program р3;
Var a: array[1..50,1..50] of integer; b: array[1..50] of integer;

i, j, n, m, S: integer;
Begin
Write(‘неше жол?’); Readln(m);
Write(‘неше баған?’); Readln(n);
For i:=1 to m do
For j:=1 to n do begin
write(‘a[‘,i,’,’,j,’)=’); readln (a[i,j]); end;
For j:=1 to n do begin
S:=0;
For i:=1 to m do
S:=S+a[i,j];
b[j]:=S;
End;
Writeln(‘кесте бағынындағы элементтер қосындысы тең:’);
For j:=1 to n do
Write (b[j], ‘ ‘);
Readln;
End.

integer;
Begin
writeln(‘Масив элементтерін енгіз');
For i:=1 to n do
For j:=1 to

m do
readln(A [i,j]);
writeln(‘Ауыстырылатын жолдардың нөмірін енгіз’);
readln(k,l);
for j:=1 to m do
begin
c:=a[k,j]; a[k,j]:=a[l,j]; a[l,j]:=c;
end;
writeln(‘Жаңа массив’);
for i:=1 to n do
for j:=1 to m do
write(a[i,j],’ ‘);
writeln;
readln;
end.

Задача 4. Массив жолдарын ауыстыру.