Қазақ халқының материалдық мәдениеті

әңгімелер, сыныбы: 5
Пән мұғалімі: Калекина Бакытгуль Аманжоловна

деректердің көмегі арқылы біз жерленген адамдардың нанымдарын анықтай аламыз?
Адам баласы

табиғаттан тыс дүниені не деп атаған?
Құдайды адамдар қалай елестеткен? Оларды неден жасаған?
Ежелгі түркілердің негізгі нанымы не болған? Тәңір дегеніміз олардың ұғымында қалай аталды?
Б.з ҮІ ғ Қазақстан жерінде мекендеген түркі тілдес халықтардың арасында қандай діндер тарады? Будда, ислам діндері қай елдерден келді?
Қазақстан жерінен Азия елдеріне таралған діннің бірі:
Заратуштралық ілімді қола дәуірінде қай тайпалар қолданған? Ал дәл сол кезде арилермен бірге Орта Азия жерін мекендеген қай тайпалар осы ілімге қарсы шықты?
“Зайырлы” дегенді қалай түсінесіңдер?

халқымыздың материалдық мәдениетінің түрлерімен таныстыру, жалпы материалдық мәдениет туралы мәлімет

бере отырып қазақ халқының мәдениетінің өшпес құндылықтары екеніне көз жеткізу.
Б)дамытушылық:
Материалдық мәдениет туралы түсініктерін кеңейту, мәдениетті жан-жақты қырынан тани білуге көмектесу, қазақ халқының материаладық мәдениеті мұражайына саяхат жасата отырып, білімдерін еске түсіру арқылы дамыту, өз көзқарастарын қалыптастыруға көмектесу.
С)тәрбиелік:
Қазақ халқының бай мәдениетіне деген қызығушылықтарын одан әрі дамыту, эстетикалық тәрбие беру

жек көрген - өшкендіктің белгісі,
Өткендерін ескерген -өскендіктің белігісі”

төзімді баспанасы. Ол тез құрылып, тез жиналады. Қыста жылы, ал

жазда салқын. Көлеміне және сыртқы кейпіне қарай әртүрлі болып келеді.

Киіз үйдің негізгі қаңқасын – киіз үйдің сүйегі деп атайды.

қанат деп атайды.
Қанат саны үй көлеміне қарй көбейе берді.

Орда - салтанатты, жоғары мәртебелі адамдар бас қосатын, елдік мәселе шешетін аса құрметті хан, би сұлтандар отыратын үй.
Алтын орда – 30 қанаттан тұратын, ханның мәжіліс ордасы.
Алтын үзік - 24 қанаттан тұратын аса лауазымды хан отбасы тұратын үй.
Ақ шаңқан -18 қанаттан және 12 қанаттан тұратын елбасылар, бай, билер тұратын киіз үйлер,
Ақ ала орда - сегіз қанатты, дәулетті бай үйі.
Ақ үй- 6 қанатты дәулетті адамдар үйі.
Боз үй, қоңыр үй -4-5 қанатты орташалар тұратын киіз үй.
Қараша үй- кедей үйі
Отау –жас жұбайлар үйі.

қолөнер сияқты бірнеше өнердің басын құрайтын ғажайып туынды. Басқа елдердегідей

емес, бұл ағаш, киіз, шиден құрастырылады. Дала тұрғындарының тапқырлық шешімін осы тұрғыдан қарап бағалаған әлем ғылымы, мәдениет пен өнердің білімпаз сарапшылары, халықаралық этнографиялық көрмелерде қазақтың осы өнеріне үлкен баға беріп отырған.

жек көрген-өшкендіктің белгісі,
Өткендерін ескерген -өскендіктің белігісі”

түрі де, үлгісі де,
еш халықтан кем
болған жоқ.
Оның

көркем үлгілері әлемнің этнографиялық
мұражайларымен көрмелерінен
орын алған.

жамылатын киімнің түрі
Сәукеле –қыз балалардың, ұзатылатын қыздың киетін бас

киімі
Қамқа тон – бай, мырзалар киген, әдемеліпі тігілген тон.
Саптама- іші кигізбен қапталып тігілген ер адамдардың аяқ киімі
Жақы – жылқы терісіне тігілген ерлер киімі.
Шекпен- түйе жүнінен тоқылған жаздық сыртқы киім. Шекепеннен су да, жел де өтпейді.

белгісі,
Өткендерін ескерген -өскендіктің белігісі”

азаматтарға қалай таныстырар едіңдер?
Шешендік өнер.
«Мәдениетім-мақтанышым!» (шешендік өнерлерін көрсету)

жазу «Мәдениетім - мақтанышым»