Семей полигоны

болды.КСРО заманында Қазақстан аумағында атом бомбалары сынақтан өтті.Ол үшін арнайы

18 млн-ға жер бөлініп,Семей ядролық полигоны ашылды.Бастапқысында адамдарға,жануарлар мен табиғатқа тікелей зардабын тигізген ашық сынақтар жасалады.Сосын оларды жер астына жасай бастады.Атом бомбаларының жарылыстары сұмдық ауыр болды.Семей маңындағы радиациялық әсер аймағында тұратын 500 мың-дай адам зардап шекті.

әсіресе мол болғаны рас.Бұл аймақтағы аурулардың есеп-қисабы 1990 жылға дейін

мұқият жасырылып келді.Облыста онкологиялық,жүрек-қан тамыр,жүйке және психикалық аурулар саны күрт өсті.Азап шегіп, өлім құшқан адамдар қаншама.Отбасыларында кемтар балалар көбейді.Бұның өзі қазақ ұлтының келешегіне төнген зор қауіп болатын 1980 жылдардың аяғына қарай халақтың төзімі таусылып,шегіне жеткен еді.

ядролық арсенел болды.Қазақстандағы қарудың жиынтық ядролық қуаты бұрынғы Кеңес Одағының

барлық ықтимал дұшпандарының аса маңызды стратегиялық объектілерінің барлығының тамдығында қалдырмауға жетіп артылатын.Бұл қаруды қолдану миллиондаған халқы бар мыңнан астам қаланы,ол былай тұрсын, тұтас бір мемлекеттерді,тіпті континеттерді жермен жексен етуге мүмкіндік беретін.Қазақстан стратегиялық қару-жарақпен оны жеткізу құралдарды орналастырған жай ғана орын болған жоқ.

индустрия,өзіндік бір «мемлекет ішіндегі мемлекет » еді.КСРО-ның ыдырауы нәтижесінде Қазақстан

толық әскери ядролық циклды:ядролық қаруды сынау,жаңғырту және өндіру циклын жүзеге асыру мүмкіндігін алды.Негізгі бөлім Невада –Семей полигонының инфрақұрлымы сол ядролық сынақ полигондарының бірі-Семей полигоны Кеңес Одағының аса маңызды стратегиялық объектісі болды.

жарлыстың радиоактивті өнімдері аймақтың барлық елді мекендерін жауып қалды.Көрші қонған

әскери объектіде не болып жатқаны туралы титімдей түсінігі жоқ жақындағы ауылдардың тұрғындары радиациялық сәуленің сұмдық дозасын алды.Халыққа сынақ туралы ескертілмеген де еді.Ядролық жарылыстар туралы халыққа 1953 жылдан бастап қана ескертіле бастады.Онда адамдар мен малды радиоактивті заттардың таралу аймағынан уақытша көшіру,оларды қарабайыр қорғаныш объектілеріне ,ұраларға немесе кемелерге жасыру көзделді

отыр.Жарылыс толқыны көптеген үйлер терезесінің шынысын ұшырып жіберген,кейбір үйлердің қабырғалары

қирады.Кейінірек сынақ алғанда уақытша көшірілген адамдар полигон жанындағы туған жерлеріне қайтып орала бастағанда, олардың көбісін үйінің орнын сипап қалды.Семей ядролық полигондағы сынақтардың әсері туралы алғашқы шынында жүйелі деректер Қазақ КСР Ғылым Академиясы жүргізген кең ауқымды медициналық –экологиялық зерттеулердің нәтижесінде алынады.Зерттеулерді,ғылыми экспедицияларды профессор Б.Атшабаров басқарады. Радиацияның адаға ықпалын механизмі қазіргі кезде едәуір жақсы парықталған.Бұл орайда ең қауіптісі –иондалатын радиацияны ықпалы гендік кодты даусыз өзгерістерге соқтыруға мүмкіндік екендігі.1949ж.алғашқы жер бетіндегі жарылыстан бастап Семей және Павлодар облыстарының радиациялық сәулеленудің ықпалына ұшыраған басқа аумақтардың тұрғындардың арасында сырқат санының ұдайы өсіп келе жатқаны байқалады. Бұлар өкпемен сүт бездерінің рагі,лимфокемобластоз және басқада қатерлі іікті патологиялары.Жалпы алғанда рак ісігі сынақтар басталғалы бері үш есе өстіСемей полигонына жақын нақ сол аудандарында жетілуіндегі әртүрлі ауытқулар,тәндік және естік кемшіліктер әр қилы сәбилер көп келді.Мамандардың айтуынша соны бәрі нақ қысқа мерзімді және қалдықты радиакцияның кескрінен болатын генетикалық мутация мен байланысты.