Қазақ әдебиеті 8- сынып М. Мақатаевтың " Аққулар ұйықтағанда" позмасына сахналық қойылым.

қазіргі Алматы
облысы, Райымбек ауданындағы Қарасаз аулында 1931 жылы 9

ақпанда дүниеге келді.
Балалық шағы соғыспен тұспа-тұс келген Мұқағали өлеңді он-он бір
жасынан жаза бастайды. Алғашқы өлеңдері аудандық газетте жарық көрген Мұқағали
Шығармалары1960-1970 жылдары үздіксіз басылады, бұл жылдарды ақынның қазақ
поэзиясының биік шыңына көтерілген уақыты деп санауға болады.
Ақын тұрмыс тауқыметін тарта жүріп, әпербақан сынға ұшырағанда да
“Ақынның ақындығы атақта емес, арда ғана” деген байламды берік ұстап, шен-шекпенге
де, лауазым-атаққа да қызықпаған.
М.Мақатаев поэзиясы жұмыр жердің барлық мәселесіне араласқан, кең,
ауқымды тақырыпты қамтиды. Оның туған жер, адамдар тағдары, өмір мен өлім,
ана мен бала, ақын мен ақындық, соғыс тауқыметі т.б. тақырыптағы лирикасы
қайталанбас ұлттық сипатта, ұлттық зермен кестеленген.

жұбайы.

ЖӘҢГІР ДЕ ЖОҚ МҰНДА,
КЕКТЕНЕТІН МАХАМБАЕТ ТЕ ЖОҚ МҰНДА.
ТҮСІНЕР ЕҢ,
ЕЗБІН

БЕ, ӘЛДЕ ЕРМІН БЕ,
БАЙҚАР ЕДІҢ,
АРТЫҚПЫН БА, КЕММІН БЕ?
МЕН СПАРТАК БОЛА АЛМАДЫМ НЕ ШАРА,
СЕНІҢ ӨЗІҢ ЦЕЗАРЬ БОЛЫП КӨРДІҢ БЕ?!
СЫРЫМ ДА – ОСЫ,
ЖЫРЫМ ДА – ОСЫ,
АЛДЫҢДА.
БАЙҚАШЫ БІР,
БЫҚСЫДЫМ БА ЖАНДЫМ БА?
МАХАҢДАР ЖОҚ,
МАХАҢДАРДЫҢ САРҚЫТЫ –
МҰҚАҒАЛИ МАҚАТАЕВ БАР МҰНДА

АВТОГРАФ

тамырым емес пе?
Қасиетті тұғырым,
Қасиетінен суыңның!
Көктемде үйрек ұшып, қаз қонып,
Қараушы едім

тырналарға мәз болып.
Жыр қыстап туылмас ем, сірә, мен,
Жаралмасаң өзің Қарасаз болып.
Сонау жатқан жасыл тауды көлденең
Алғаш рет ес білгенде көрген ем.
Асқар таудың ар жағында ел бар,- деп
Әжем айтса, әй, сәбилік, сенбегем.

Хантәңірімен жанасасың?
Шыңның мен ұнатамын биіктігін
Шырқай кеп шыңырау көктен сүйіпті Күн.
Түндігін

түртіп тұрған көк аспанның,
Қанеки, Хантәңірінен иықты кім?!
Егерде құдірет болса, бөлшегіндей,
(Алдында құдіреттің көр шегінбей).
Шаншылып әнеу тұрған Хантәңірі –
Шапшыған Тянь-Шаньның емшегіндей

ХАНТӘҢІРІ

адам бола бастасаң,
Мен қайың бола бастайын.
Келісесің бе, жас қайың?
Көрінер,мүмкін,кімге

ерсі,
Өміріңді маған бір берші!
Дүрбелең мына дүниені,
Адам көзімен бір көрші.
Қайың боп мен де бағайын,
Орманнан орын табайын.
Беймәлім маған өмірге
Қайың көзімен қарайын.
Сен-дағы жерден нәр алдың,
Мен-дағы жерден нәр алдым,
Біреуден сен де жаралдың,
Біреуден мен де жаралдым.
Тілің жоқ жанды қайың сен,
Айырмашылығым-адаммын.

Мендегі бары бір жүрек,
Беріпті жүрек саған мың.
Сондықтан ұзақ жасайсың-
Құрдасы келер заманның.
Бар жоғы менде бір жүрек,
Ол өлсе мәңгі кеткенім.
Сендегі семсе мың жүрек,
Келгенде жасыл көктемің,
Тірілер қайта дүркіреп.
Жапырақ-жүрек,жас қайың!
Жанымызды айырбастайық!
Адам боп жүрсең қасқайып,
Қайың боп тұрам қасқайып,
Тәуекел ,айырбастайық!
Өмірге өмір жалғасып,
Анамыз-жерге жармасып,
Бірде адам,бірде қайың боп,
Сүрейік өмір алмасып...

Өмір сүрейік алмасып

КІШІЛІКТІ,
ҮЛКЕНДНРДІҢ ӨЗІНЕ СЫЙҒА БЕРЕМ.
АТАМНАН ҚАЛҒАН МҰРА ІЗЕТТІЛІК,
АРЫМДЫ СОҒАН ҚОЙДЫМ КҮЗЕТТІРІП.
АДАЛДЫҚ

МЕНІҢ СӘБИ АЙБАРЫМ ҒОЙ,
МАҢДАЙЫНАН ЖҮРГЕНІ ЖҮЗ ӨПТІРІП