?аза?ты? зергерлік б?йымдары?(Казахские ювелирные изделия?Kazakh jewelry)-?та?ырыбына жасал?ан зерттеу ж?мысыны? жобасы

қаласындағы № 4 ЖББОМ”КММ
қазақ тілі мен әдебиеті пән мұғалімі:

Каражигитова Е.И.

дамыту жолымен шығармашылыққа баулу.

жас ерекшелігі мүмкіндіктеріне
қарай қоғамдық-мәдени ортаға баулу;

көпмәдениетті,

өзге ұлттар әдебиетін
құрметтейтін толерантты тұлға тәрбиелеу.

еркін меңгерген рухани адамгершілік сезімдері
қалыптасқан тұлға

тәрбиелеу.

Қарым-қатынас тілі дамыған, эстетикалық талғамы
жетілген, болашағына сенімді патриот қалыптастыру.

Қазақ халқының салт-дәстүріне, ұлттық рухына, ұлттық мәдени
мұраларына құрмет сезімімен қарайтын ұрпақ тәрбиелеу.

Жобаның зерттеу бағыттары:

- Ұлттық қазынаны насихаттау;
- Бала бойындағы шығармашылық қабілетін ояту.

Өзектілігі :
Жобаларды іске асыруда қазақ халқының ұлттық рухын,
ұлттық мәдениетін танып білу, күнделікті өмірде қолдану
аясын кеңейту өзектілігі қарастырылады .

келе жатқан
ұлттық мәдениетіміздің асыл қазынасы. Оның ішінде әшекейлер алқа, сырға,
сақина,

белдік, қапсырма, қарсы ілгек, өңіржиек, жүзік, шекелік, шолпы,
көзтимес, тасмоншақ, үкіаяқ, белдік, бойтұмар, түйреуіш, үзбе, шұбыртпа, түйме,
тісшұқуыш, шашқап, тұмарша, айна, тарақ болып жіктеле береді.
Зергерлік бұйымдарды жасау үшін алтын, күміс, алмас, жез, мыс,
қолайлы, ақ алтын, алмас, ақық, есектас, феруза, інжу маржан, гауһар, айтас,
лағыл, қаратас, жасылтас, көктас сияқты қымбат тастарды пайдаланады.
Қазақ зергерлік бұйымдарды жоғары бағалайды. Сондықтан оларды аса
қадірлі адамдарға сыйлайды. Адамды және адамға қызмет ететін нәрселерді көріктендіру үшін зергерлік өнер пайдаланылады. Ұлттық бұйымдарды зергерлік
заттармен сәндендіріледі. Мәселен, сәукеле, дұлыға, қарқара, шапан, бөрік,
төбетей, кебіс, шаңқойма, кез, берен, найза, сүңгі, торғауыт, ер, үзеңгі, домбыра,
қобыз, қасаба, дауылпаз, асатаяқ, қазан, құман, тегене, ошақ, шөміш, құты, сапы,
сарапшын, кебеже, абдыра, қын, тұсбақан, бақан, күбі, тостаған, балдақ, іскенже,
шекуіш, істік, құтпатаяқ, қасқабақ, маңдайтақ, үзеңгі, торсық, көсеу.
Қазақтың әр өңіріне тән зергерлік бұйымдарынан жасалу жолдары мен
зергерлерінің өз ерекшеліктері бар. Осыдан да зергерлік атаулар әр түрлі.
Қазақтың зергерлік бұйымдары дүниежүзілік көрмелерде талай рет жоғары бағаланған.

культуры, передаваемой в наследство от поколения к поколению. Среди них

такие шедевры украшений, как ожерелье, серьги, сабақ (сережка – стебель), подвески, браслеты, застежки, перстни, шекелік (височные украшения), шолпы (девичьи накосные украшения), көзтимес (оберег от дурного глаза), үкіаяқ (оберег «когти филина»), зер (золотая тесьма), шашқап (чехлы для кос), и т.д. Так классифицируются многочисленные и разнообразные поделки мастеров – ювелиров. Для изготовления ювелирных изделий используются следующие драгоценные камни и благородные металлы: золото, серебро, латунь, медь, платина, алмаз, брилиант, изумруд, чароит, яшма и многие другие.
Казахи высоко ценят ювелирные изделия и дорожат ими. Именно поэтому их преподносят в качестве дорогого подарка в знак высочайшего уважения досточтимым персонам. Ювелирное искусство служит людям для их украшения, во славу им. Национальные костюмы, утварь и все другие предметы декорируются ювелирными украшениями. Наглядным тому примером являются национальная одежда, доспехи воинов, множество других вещей: сәукеле (свадебный головной убор невесты), дұлығы (военный шлем), қарқара (головной убор хана), кісе (дорожный пояс), сапы (кинжал), сарапшын (сетка из конских волос для защиты глаз), шекуіш (ювелирный молоток)и т.д. Одни и те же ювелирные изделия отличаются друг от друга в зависимости от региона, способами и методами изготовления их. Отсюда их различия в названиях.
Казахские ювелирные изделия получили широкое признание и высокую оценку на разных международных выставках. Предлагая вашему взору и вниманию свои изделия, мы надеемся получить ваши справедливые отзывы. Если возникнет необходимость, мы всегда готовы услужить вам.
С уважением Елубаев Еркебұлан Сәбетбайұлы и Елубаев Ержан Сәбетбайұлы.

балдақты.
Бесбілезік (браслет) с тремя камнями, клювовидным соединением, накладной зернью и

филиграню.
Bessbilezic (bracelet) with three stones, beak – shaped couplung, plated granule and filigree.
Зергерлік бұймдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Мельхиор, жасылтас, күміспен күптеу, өру, мөрлеу, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, малахит, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silver, malachite, oxide coating, network, die, building up of filigree and granule.

балдақты.
Бесбілезік (браслет) с семью камнями, бутоновидный, с накладной зернью и

соединительным клювом.
Bessbilezic (bracelet) with seven stonts, bud – shaped, plated granule and coupling beak.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and tehnology applied in jewelry.
Мельхиор, жасылтас, күміспен күптеу, өру, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, малахит, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silwer, malachite, network, die, building of filigree and granule.

с тремя камнями, бутоновидный, накладной зернью.
Bilezic (braclet), with three stones,

bud – shaped, plated granule.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Мельхиор, жасылтас, күміспен күптеу, екі тінді есу, жіңішке сым мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, малахит, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silver, malachite, oxide coating, network, die, buliding up of filigree and granule.

с накладной филигранью и полуцилиндрическими подвесками.
Tumarcha (charm). “pure – eyed”,

with plated and semicylindrical pendanrs.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Мельхиор, халцедон, күміспен күптеу, өру, мөрлеу, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, халцедон, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silver, chalcedony, oxide coating, network, die, building up of filigree and granule.

(үстінде).
Тұмарша (амулетница) «когти филина» (сверху), с накладной филигранью и бутоновидными

подвесками, змеиноголовая.
Tumarsha (charm) “Ukiaiyakh” (eagle – owl s claws) on top, with plated filigree and bud – shaped pendants, snake – headed.
Зергерлік бұймдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and tehnology applied in jewelry.
Мельхиор, күреңтас, мөрлеу, күміспен күптеу, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
German silver, sard, die, oxide coating, network, building up of filigree and granule.

с бутонообразными подвесками.
Tumarsha (charm), saddle – shaped, with bud –

shaped ptndants.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий
Materials and technoligy applied in jewelry
Мельхиор, халцедон, күміспен күптеу, өру, ызба мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, халцедон, оксидирование, плетение, напайка скани и зерни.
German silver, chalcedony, oxide coating, network, building up of filigree and granule.

салпыншақты.
Тұмарша (амулетница), « когти филина» (снизу), с двумя камнями, накладной

филиграню, осыпанный зерню, змеиноголовой подвеской.
Tumarcha (charm) with “ukiaiyakh’ (eagle – owl s claws) below, two stones, plated filigree sprinkled with granyles fnd snake – headed pendants.
Зергерлік бұымдарға қолданылатын заттар мен әдіс – тәсілдер
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий
Materials and technology applied in jewelry
Мельхиор, халцедон, күміспен күптеу, өру, мөрлеу, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, халцедон, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silver, chalcedony, oxide coating, network, die, building up of filigree and granule.

(амулет), с двумя камнями, накладной филигранью, бутоновидный, змеиноголовыми подвесками.
Tumar (amulet)

with two stones, plated filigree, bud – shaped, snakeheaded pendants.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий
Materials and technology applied jn jewelry
Мельхиор, нефрит, күміспен күптеу, өру, мөрлеу, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, нефрит, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silver, nephrite, oxide coating, network, building up of filigree and granule.

көзді, бүрлі, жыланбас салпыншақты.
Бойтұмар (талисман), с накладной зернью, плетеный, двумя

камнями, бутоновидный, змеиноголовыми подвесками.
Boytumar ( talisman) witҺ plated granyle, woven, two stones, bud – staped, snake – headed pendants.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс - тәсілдер
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий
Materals and tehnology applied in jewelry
Мельхиор, күрентас, күміспен қүптеу, өру, мөрлеу, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, сердолик, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silver, sard, oxide coating, network, die, building up of filigree and granule

шейкой и подвесками, осыпанный зернью.
Syrgha (ear rings) with a neck

anl pendants sprinkled with granules.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Күміс, жасылтас, сым өрнегі мен орама сымды, сіркені қаттап дәнекерлеу.
Серебро, малахит, зернь, филигрань, пайка.
Silver, mslachite, granuie, filigree, building up.

(серьги), с камнем и пуговкой, клювообразный, с накладной филигранью, бисеринками.
Syrga

(ear rings) with a stone and button, beak – shaped, plated filigree and beads.
Зергерлік бұймдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelryю
Мельхиор, жасылтас, ызба, сірке, мөрлеу, күміспен күптеу, нәзік сыммен қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, малахит, скань, штамп, оксидирование, напайка филиграни и зерни.
German silver, malachite, filigree, die, oxide coating, building up of filigree and granule.

қозалы.
Сырға (серьги), с бисером и пуговкой, привлекательно – ажурные, с

отливом.
Syrgra (ear rings) with a and button, attractively open – worked,
Зергерлік бұймдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий
Materials and technology applied in jewelry
Күміс, күреңтас, маржан, мөрлеу, ызбалау, сіркелеу, үзбелеу, тесу, қозалап және қаттап дәнекерлеу
Серебро, сердолик, коралл, штамповка, филигрань, зернь, цепочка, сверление, ажурная и филигранная напайка
Silver, sard, coral, die, filigree, granule, chain, boring, open work and filigree building up

көзді.
Сырға (серьги), с пуговкой на шейке, накладной сканью, камнем и

подвесками.
Syrga (ear rings) with a button, neck, stone, plated filigree and pendants.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Мельхиор, мөрлеу, сіркелеу, орау, күміспен күптеу, ызбалау, сыммен жиектеу, қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, халцедон, штамповка, окаймление филигранью, напайка.
German silver. chalcedony, die, bordering with filigree, bulding up.

с пуговкой, четырехлепестковые, с бутоновидным камнем, подвесками.
Syrgha (ear rings) with

a button, four – petalled. bud – shaped stone and pendants.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Мельхиор, жасылтас, ызба, сірке, мөрлеу, үзбе, күміспен күптеу, жіңішке сыммен әрлеу, қаттап дәнекерлеу.
German silver, malachite, filigree, granule, die, chain, oxide coating, watermark, building up.

салпыншықты.
Сырға (серьги), с пуговкой, треугольные, с накладной филигранью, камнем, бутоновидными

подвесками.
Syrgha (ear rings) with a button, stone, plated filigree and bud – shaped pendants, triangular.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and techology applied in jewelry.
Мельхиор, халцедон, нәзік сым мен сіркені қаттап дәнекерлеу, мөрлеу, күміспен күптеу.
Мельхиор, халцедон, напайка филиграни и зерни, штамп, оксидирование.
German silver, chalcedony, oxide coating, die, building up of filigree and granule.

көзді.
Сырға (серьги), с пуговкой на шейке, накладной сканью, камнем и

подвесками.
Syrga (ear rings) with a button, neck, stone, plated filigree and pendants.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Мельхиор, мөрлеу, сіркелеу, орау, күміспен күптеу, ызбалау, сыммен жиектеу, қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, халцедон, штамповка, окаймление филигранью, напайка.
German silver. chalcedony, die, bordering with filigree, bulding up.

глаза, с гнездышком, «ясноокий», с бисером, со шпилькой.
Koztimes (bead –

protector from the evil eye). with a nest, bead and pin, “pure – eyed”.
Зергерлік бұймдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Күміс, айтас, ызба, тамшыны қаттап дәнекерлеу.
Серебро, лунный камень, напайка бисера и скани.
Silver, moonstone, building up of filigree and bead.

(перстень), с гнездышком, напаянной зернью и сканью, четырьмя камнями.
Zhuzic (finger

rings) with a nest of four eggs, plated granule and filigree, four stones.
Зергерлік бұйымдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Күміс, феруза, ызба, сірке, күміспен күптеу, сызаттау, қаттап дәнекерлеу.
Серебро, бирюза, скань, зернь, оксидирование, гравировка, пайка.
Silver, turquoise, filigree, granuke, oxide coating, builiding up, engraving

салпыншақты.
Бойтұмар(талисман), с накладной филигранью, плетеный, двумя камнями, бутоновидный, змеиноголовыми подвесками.
Boytumar

(talismsn) with plated filigree, woven, two stonts, bud – shaped, snake – headed pendants.
Зергерлік бұймдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technology applied in jewelry.
Мельхиор, жасылтас, күміспен күптеу, өру, мөрлеу, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, малахит, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silver, mflachite, oxide coating, nttwork, buiding up of filigree and granuie

с гладким, бесформенным камнем и соединительным кольцом.
Tosmonshakh (breast – bead

– protecor from the evil eye), with a stone and a coupling ring, “pure – eyed”.
Зергерлік бұймдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials and technologe applied in jewelry.
Күміс, ағыл, ызба, сірке, қаттап дәнекерлеу.
Серебро, агат, скань, зернь, пайка.
Silver, agate, filigree, granule, building up.

қатталған, ілмекті.
Алқа (ожерелье) с камнями, бутоновидными и каменными подвесками, полуцилиндрическим

штампом с напачнной филигранью.
Alkha (necklace) wirh stones, bud – shaped snd stony pendants, semicylindrical die with soldered on filigree.
Зергерлік бұймдарға қолданылған заттар мен әдіс – тәсілдер.
Материалы и технология изготовления ювелирных изделий.
Materials snd technology applied in jewelry
Мельхиор, жасылтас, күміспен күптеу, өру, мөрлеу, нәзік сым өрнегі мен сіркені қаттап дәнекерлеу.
Мельхиор, малахит, оксидирование, плетение, штампы, напайка филиграни и зерни.
German silver, malachite, oxide coating, network, die, building up of filigree and granule.

жасаған зергерлік бұйымдар.
Казахские ювелирные изделия, изготовленные ювелирами Еркебуланом и Ержаном

Елубаевыми.
Kasak jewelry made by the jwellers – brothers Erkebulan and Erhan Elubaevs.
Издательство «Дәуір», Алматы 1996
Комплект открыток – 21 штук.