"К?рсеткіштік те?деулер ж?не оларды шешу т?сілдері" ашы? саба?ыны? жоспары (слайд)

РС – 15о
Оқытушы: Айтбаева Н.

үйрету. Теңдеулердің қарапайым және күрделі түрлерін оқушыларға шығарып үйрету және

алған білімдерін тереңдету.
Білімділігі: Әрбір оқушыға сапалы да терең білім беру, ой өрісін кеңейту. Интерактивті тақта мүмкіндіктерін пайдаланып алған білімдерін жаңарту. Оқушыларға көрсеткіштік теңдеулер мен олардың шешу тәсілдеріне әртүрлі мысалдар келтіріп, тақырыпты санасына бекіту.
Дамытушылығы: Жеке тұлғаның ойлау қабілеті мен есте сақтау қабілеттерін жетілдіріп, шығармашылық ізденісін дамыту.
Тәрбиелігі: Меңгерген білімнің өмірге қажеттілігін түсіндіру. Оқушыларды ұқыптылыққа, шапшаңдыққа, еңбексүйгіштікке, логикалық ойлауға, жүйелі жұмыс істеуге, өзінше еңбек етуге, өз-өзін бағала, білімін тиянақтай білуге тәрбиелеу.

«Ой қозғау» қайталау сұрақтары.

1-ші карточка. Көрсеткіштік функция қасиеттері

(тірек сызбаны толықтыру)

мақсатында қойылған теңдікті қалай атайды? (Жауабы теңдеу) Оқушылар қойылған сұраққа

жауап бергеннен кейін жаңа сабақтын тақырыбы және қаралатын сұрақтар аталады.
Тақырыбы: «Көрсеткіштік теңдеулер және оларды шешу тәсілдері»
1. Қарапайым көрсеткіштік теңдеулер
2. Бірдей негізге келтіру тәсілі
3. Жаңа айнымалы енгізу тәсілі
Анықтама: Айнымалысы дәреже көрсеткішінде болатын теңдеуді көрсеткіштік теңдеу деп атайды.
Мысалы:

,

,

,

Көрсеткіштік теңдеудің қарапайым түрі : aх = b
Мұндағы a > 0 , a ≠ 1 және b < 0 немесе b=0 ,болғанда теңдеудің түбірі болмайды.

.Теңдеуге жаңа айнымалы енгізу тәсілі

алгортмдер қолданылады.

Теңдеудің екі жағын бірдей негізге келтіреміз
Теңдеу бірдей негізге келтірілгеннен

кейін олардың сол және оң жақ бөлігіндегі дәреже көрсеткіштерін теңестіріп, алгебралық теңдеу аламыз
Осы алгебралық теңдеуді шешеміз
Табылған түбірлерді берілген теңдеудегі айнымалының орнына апарып қойып тексереміз.
Тексеру нәтижесіне қарап берілген теңдеудің жауабын жазамыз

1-мысал.
8х= 64 теңдеуді шешейік. Тексеру:
23x= 26 82 = 64
3x = 6 64=64
х = 2 жауабы : 2
2-мысал.
5х =125 теңдеуді шешейік. Тексеру:
5х =53 53 =125
х = 3 125=125
жауабы : 3

, төмендегідей алгоритм қолданылады.
Айнымалыларды жаңа айнымалымен ауыстырып алгебралық теңдеу

аламыз
Осы алгебралық теңдеуді шешеміз
Алгебралық теңдеудің табылған түбірлерін алмастырылған теңдікке қойып ,алғашқы айнымалының мәндерін анықтаймыз.
Табылған мәндерді берілген теңдеудегі айнымалының орнына қойып тексереміз.
Берілген теңдеудің жауабын жазамыз
3-мысал.
32х+5= 3x+2 + 2 теңдеуді шешейік

3x= y деп жаңа айнымалы енгізіп, берілген теңдіктен мынадай квадрат теңдеу аламыз.
243у2-9у-2=0
Бұл квадрат теңдеудің түбірлері мынаған тең.
теріс ,ал 3x< 0 болуы мүмкін емес ,сондықтан алмастыру шарты бойынша түбірін аламыз. Табылған мәнін
3x=y теңдігіне қоямыз: х=-2
Жауабы : -2

1-топ 2-топ
27х = 22х+3∙2х-4=0

3-топ
52х-6∙5х+5=0

2)
В деңгей
1) 2x+2x+1=12 2) 3x+3x+1+3x+2=117
С деңгей
1) 25х - 26·5х + 25 = 0 2) 2·22х-3·2х-2=0

сызатын құрал.
циркуль

Үш санның қосындысы

да көбейтіндісі де 6 ға тең сан.
1,2,3

31 құс ұшып келе жатты, оның біреуін атып тастады. Неше құс қалды?
1

белгісіз болып келетін теңдеулер.
Көрсеткіштік теңдеуді жаңа айнымалы енгізу арқылы шешу

үшін-
-Айнымалыларды жаңа айнымалымен ауыстырып алгебралық теңдеу аламыз
-Осы алгебралық теңдеуді шешеміз
-Алгебралық теңдеудің табылған түбірлерін алмастырылған теңдікке қойып ,алғашқы айнымалының мәндерін анықтаймыз.
-Табылған мәндерді берілген теңдеудегі айнымалының орнына қойып тексереміз

арқылы шешу үшін-
-Теңдеудің екі жағын бірдей негізге келтіреміз
-Теңдеу бірдей негізге

келтірілгеннен кейін олардың сол және оң жақ бөлігіндегі дәреже көрсеткіштерін теңестіріп, алгебралық теңдеу аламыз
-Осы алгебралық теңдеуді шешеміз
-Табылған түбірлерді берілген теңдеудегі айнымалының орнына апарып қойып тексереміз.
-Тексеру нәтижесіне қарап берілген теңдеудің жауабын жазамыз

1. Тест, сөзжұмбақ құрастыру.
2. № 198 (2, 3)

№ 199 (1, 2)
№ 200 (3,4)