Күй құдіреті

өнерге деген сүйіспеншілік пен қызығушылықтарын ояту.

тіл қатады.
Алпыс екі тамырдың иітер күн құдіретінің тереңіне бойлап,

өлеңмен
толғаған ақын Әбділда Тәжібаев қазақтың әйгілі күйші-композиторы
Абылдың күйін тыңдап:
- Барады тартқан сайын омыраулап,
Тұтқынның жүрегінің оты лаулап.
Жайлауын түрікпеннің кетті кернеп,
Толқынды бір ғажайып үн сорғалап.... -
деп жыр жолдарын жалғай түседі. Бір кезекті жорықта көп жауынгердің ішінде күйші Абыл Тарақұлы да түрікпендердің қолына түсіп қалады. Оның атақты күйші Абыл екенің ешкім біле бермеген. Бірде түрікпеннің бір би ағасы өзінің әшекейлі домбырасын алдырып, араларында отырған біреуінен домбыра тартуын сұрайды. Домбыраның ішегі үзіліп, әдемі күй тоқтап қалады. Қайта күйге келтірмек болғанда тұтқындардың арасынан бір қазақ тұрып: “Домбыраны маған беріңіз. Күйін мен келтірейін”.-дейді. Барлық отырған адамдар тына қалып, қолындағы кісенін шешіп, домбыраны әлгі қазаққа ұсынады. Қолы босаған бойда ол домбыраны қолға алып, тарта бастайды. Алғаш домбыраны қаға бастағаннан-ақ тыңдап отырған халықты ұйытып ала жөнеледі. Сол кезде түрікпеннің би ағасы: “Сен қазақтың күйшісі Абыл ма едің?”- дейді. Сонда Абыл: “Болсақ болармыз”, -деп күйін тарта береді. Абылдың күйіне әбден ұйыған халық бір-бірімен қастасу емес, достасудың,, жауласу емес, елдесудің сөзін сөйлейді. Қазақ пен түрікпен бір-бірімен қауышып, төс қағыстырып бітімге келеді. Сөйтіп, күйдің ғажайып құдіреті адамның сезімін тербеп, бір-біріне деген құрметі мен адамгершілік қадір-қасиетін биікке көтерген екен. Абылдың күйіне тек тыңдаушы халық емес, тіпті табиғат, жан-жануарлардың өзі елтіп, бір ғажайып сезімге бөленеді.

құдіретін жыр жолдарымен өрнектеген.

Кіре алмай ұясына күн байланды,
Шұғыласы домбыраны

шыр айналды.
Балқытқан ұясынан көтеріп бас,
Ай да ерте күндегіден шыға қалды....
Күбірлеп күймен бірге демін алды....

Теңіз де толқынданбай тына қалды,
Жай ғана желден бір сөз сұрап алды.
Айдында айдай жүзген жалғыз аққу,
Сұңқылдап шыдай алмай жылап алды.

Жолбарыс атылуға жатқан дайын,
Жылтылдап қос шырағы жұлдыздайын.
Иреңдеп бауырын төстеп ыңырсиды,
Шымырлап жанына күй батқан сайын....

Күй тыңдайық! Абдулхамит Райымбергеновтің орындауында Абылдың “Абыл”
атты күйін тыңдап көрейік.

Армандастар

әнін жазған Ә. Бейсеуов
өлеңін жазған Н.Әлімқұлов
Бір ауылдың түлеп ұшқан жастары едік,
Бір дәуірдің мөлдіреген аспаны едік.
Бәріміз де жазылмаған дастан едік,
Армандастар-құрдастар.

Қайырмасы: Бір дәуірдің мөлдіреген аспаны едік,
Бәріміз бір өмір жолын бастап едік.
Армандастар қайда?
Абзал достар қайда?
Замандастар, қарлығаштар қайда екен?

Арман қуған, қиял қуған кезің қайда?
Құрбы қыздар, мөлдіреген көзің қайда?
Сол алғашқы алаулаған сезім қайда?
Армандастар-құрдастар.

Бәрің, достар әр тарапқа кеттіңдер ме,
Әлде биік асулардан өттіңдер ме?
Әлде игі армандарға жеттіңдер ме?
Қайдасыңдар, құрдастар?

Оймауыт-Желтау мекенінде дүниеге келген. Абыл- Маңғыстау домбырашылық мектебінің негізін салушы.

Жасынан ән мен күйді серік етіп, Боғда, Қошқар сынды күйшілерді ұстаз тұтқан. Абыл көптеген күйлер шығарып, мол мұра қалдырған. Оның “Абыл”, Ақжелең, “Нар ату”, “Ақсақ құлан”, т.б күйлері сақталған. Абылдың Есбай, өскенбай, Құлшар, Есір, т.б шәкірттері күйшілік өнерін жалғастырған.

қаласында дүниеге келген. Қазақстанның халық жазушысы. 1933 жылдан бастап шығармалары

жинақ болып жарыққа шыға бастаған. Ақынның “Оркестр”, “Абыл”, “Күй атасы”, т.б. Көптеген поэмалары бар. шығармалары шет ел тілдеріне аударылған. Әбділда Тәжібаевтың сценарийі бойынша 1954 жылы “Жамбыл” кинофильмі түсірілген. Атақты орыс жазушылары А.С.Пушкиннің, Т.Г. Шевченконың, А.Н.Островскийдің шығармаларын қазақ тіліне аударған

қалай бітімге келді?
3.Ақын Әбділда Тәжібаев Абылдың күйін өлеңмен қалай

бейнеледі?