Презентация саба? "Балы?тар"

«Балықтар»

зерттейтін зоологияның арнайы ілімі
ихтиология деп аталады
Балықтар (лат. Pisces) – желбезек

арқылы дем алатын омырқалы су жануарларының
25 000 түрі кездеседі

омыртқа жотасына алмасады.
Балықтарда жұп және жұпсыз қанаттары болады.
Жұпсыз қанаттары тұрақтылықты

қамтамасыз етсе, жұп қанаттары тұтқа қызметін атқарады.
Балықтар құйрық қанаты (жұпсыз)
және дене қимылы арқылы қозғалады.

температурасы
тұрақсыз болады, дегенмен ол су температурасынан
0,5-1,0 0С-ге дейін

жоғары немесе айналасындағы
су температурасына тепе-тең болып келеді.
Әсіресе балық қимылдағанда, сондай-ақ ауырған кезде
оның дене температурасы 2-3 0С-ге дейін артады.

Балықтар екі жынысты болады да
ұрықтануы әдетте суда өтеді.
Олар желбезек арқылы тыныс алады.

бар
Алабұғалар уылдырық шашып көбейеді
Ұзындығы –30-35см.
Салмағы – 0,9-1,5кг

бассейндерінде кездеседі
Серке
(Судак – Sander
Серке – жыртқыш балық.

– Acipenser
Каспий теңізінде – Орыс, Парсы бекірелері, шоқыр (севрюга), пілмай

(шип), қортпа (белуга)
Арал теңізінде – пілмай (шип)
Сырдарияда – Сырдария тасбекіресі (лопатонос)
Ертісте – сібір бекіресі
Жайықта – Парсы бекіресі мен сүйрік (стерлядь)

Ұзындығы – 3м.
Салмағы – 200кг.

Бекіренің кей түрлері
қыста өзендерді мекендейді

Есіл

Көлдер:
Балқаш
Зайсан
Алакөл
Марқакөл т.б

жойылып кетуі де мүмкін) эндемик түр. Ол бекірелер тұқымдасына дене

тұрқы 25-35 см-дей, салмағы 450 г. дейін (5). Сырдария өзенінің су түбінде тіршілік етеді. Көктемде 1,5 -3,8 мың уылдырық шашады. Негізінен жәндіктердің дернәсілдерімен қоректенеді. Соны өте аз тіпті соңғы 30 жылда мүлде кездеспеді. Тіршілігі толық зерттелмеген

мекендейді. Сібір майқаны- Марқакөл тарихының бүкіл бір дәуірінің символы және

қорықтың эмблемасы болып саналады. Балықтың көптігінің және ең алдымен сібір майқанының (ускуч) арқасында өзен маңайына қоныстану басталда. Алтайда сібір майқаны «ускуч» деген атпен танымал (бұл түрік тіліндегі атаудың шығу тегі қазіргі күнге дейін жұмбақ болып келеді). Уылдырық шашатын орындарда майқан пен хариусты (қарауыз) бақылаусыз және жыртқыштықпен аулау олардың қорының азаюына және балық шаруашылығының жаппай құлдырауына әкеліп соқты. Майқан негізінен көлдің тереңдеу жағын мекендейді. Мамыр айының басында майқандар мен хариустар тау өзендері мен ірі бұлақтардың сағаларында жиналады және уылдырық шашу үшін олардың бас жағына қарай жанталаса жоғары өрлейді. Қорық өзендерінен қазірдің өзінде ұзіліссіз жоғары өрлеген балықтар легін көруге болады. Өзен арналарының жіңішке жерлерінде майқандар бір- біріне жақынырақ жүзіп, суды шапшыта қайраңдардың бірінен соң бірінен өтеді.

Сібір майқаны

түрлерді сақтауға көмектеседі.
Тіршілік ету ортасына қарай балықтарды
теңіз балықтары, тұщы

су балықтары,
өтпелі (теңізден тұщы суға өтетін) балықтар деп ажыратады.

–1,5-2,5 м.
Жібек акуласы
(Carcharhinus falciformis)
Рифтік сұр акуласы
(Carcharhinus amblyrhynchos)
Балғабасты

акула
(Sphyrnidae)

Поляр акуласы
(Somniosus microcephalus)

Түлкі акуласы
(Alopias vulpinus)

Ұзындығы – 2-3,5 м
Салмағы – 346 кг.

Ұзындығы – 6 м.

Салмағы – 1 т.
Ұзындығы – 6,5 м.

Ұзындығы – 4,7 м.
Салмағы – 360кг.

9 түрі кездеседі

Жібек акуласы
20 жылдан астам тіршілік етеді

Аса қауіпті

leucas)
Балғабасты акула
(Sphyrnidae)
Көк акула
(Prionace glauca)
Ұзындығы –3,8 м.
Ұзындығы –3,8 м
Салмағы –

90 кг.

Ұзындығы – 6 м.

Аса қауіпті

Аса қауіпті

Көк акулада
түс ажырату қабілеті дамымаған

Көк акула - ең кең таралған акулалардің түрі

Акулалардың басым түрлері тірідей туады

Акулалар – ағзаға оттегі түсу үшін
үнемі қозғалыста болады

қараға дейін өзгереді
Көздері мен тыныс алу тесіктері
жоғарғы жағында орналасқан
Ауызы,

тұмсығы және
бес жұп желбезегі
жалпақ та ашық түсті
төменгі жағында орналасқан.
Құйрығы қамшы пішіндес

Су түбінде тіршілік ететін, жіңішке, ұзын құйрықты,
жалпақ денелі, басымен бірігіп кеткен жүзбе қанатты шеміршекті балықтар отряды

шамамен 1350кг
Қортпа – тұщы суда кездесетін ең ірі балық
Бекіре балықтарына

су түбінде қоректену тән

алмаспайтын қышқылдар, яғни адам ағзасында синтезделмейтін қышқылдар
Азықтық құндылығы
Оған қоса серке

етінде
адам ағзасына қажетті
фосфор, калий, йод, молибден,
марганец т.б. минералды заттар бар.

см,
Салмағы – 20кг, жиі - 1,2кг
Форельдің түсі судың

және су астының түсіне,
қоректенуі мен жыл маусымына байланысты өзгеріп отырады.

Форель өте сүйкімді балық болып табылады

20 түрі кездеседі

Өкінішке орай форель жиі кемтар болады
(екі басты, альбиносты, гермафродитті)

Шортан – қорек таңдамайтын жыртқыш балық. Денесінен 1/3 есе кіші жануарларға шабуыл жасап қоректенеді. МЫСАЛЫ,
суға түскен ұсақ сүтқоректілер мен су құстары, балықтар.
Тіпті бір-бірін де жей береді

Еуропа, Сібір, Орталық Азия және Солтүстік Америкада кездеседі

етеді.
90 түрі кездеседі
Теңіз алабұғалары
т ірідей туатын балық түрлеріне жатады
Теңіз

алабұғасы
өзен алабұғасымен ұқсас болғанымен
дене пішінімен өзгеше болып келеді

Теңіз алабұғаларының жас ұрпақтарына жолақтылық тән, бірақ
даму кезінде жолақтары өзгеріп, кей түрлерінде мүлдем жоғалады

Теңіз алабұғасы
(Морской окунь – Sebastes)

пішіндері ұқсас
Кейде бір су қоймасында тіршілік етіп, гибридтері пайда

болады

Мөңке
(Карась-Carassius)

Мөңке
өте өміршең балық болып келеді

Салмағы – 3кг
Орталық Еуропадан Лена өзеніне дейін кездеседі

Алтын мөңкенің басы әрдайым дөңгелене келеді,
ал күміс мөңкенің басы жиі сүйірлеу болады

Алтын мөңкелердің жетілу кезінде
құйрық қанатының алдында дақ болады.
Жетіле келе дақ жоғалады,
ал күміс мөңкеде ол дақ мүлдем болмайды

– 60см
Салмағы – 2кг, кейде – 7кг
тіршілік етуі

- 10-12 жыл

Бастапқыда Тынық мұхит, Сібір және Арал теңізі бассейніндерінде,
кейін жасанды түрде Еуропа мен Сібір
су қоймаларында жерсіндірілген

Күміс мөңкенің негізінде ХІ ғ. Қытайда жасанды түрде
алтын балық және басқа түрлер пайда болды

Carassius auratus auratus)
Қытайда күміс мөңкеден жасанды түрде шығарылған.
Қазіргі заманда

көптеген тұқымдары пайда болды:
телескоп, шубункин, комета, арыстанбас, қызыл телпек, т.б.

Тіршілік етуі:
Ұзынденелілері - 30 жылға дейін
Қысқаденелілер - 12 жылға дейін

Алтын балық – Ұзынденелі (комета, шубункин) мен қысқаденелілердің (риукин, қара телескоп… ) аралығындағы түр.

алтын балықтар 8-ші жылдан бастап ұрықтанбайды

«Аспан көзі» немесе «чотенган» – Ұзынденелі және
қысқаденелі формаларында кездеседі
Буддизм монастырьлеріндегі су қоймаларында
міндетті түрде қоныстандырылады

түнде тіршілік
ететін жыртқыш балық.
Денесі қабыршақсыз тақыр.
Ұзын құйрығы балықтардың құйрығына

ұқсамайды.

Жайындардың арасында ұзындығы - 1м, салмағы - 23 кг
электрлі жайын да кездеседі, ол аса ірі балық.

электрлі жайын (лақа) ток күші 0,1 - 0,5 А болғанда
350 - 450 В ток кернеуін жасай алады,
осы көрсеткіш бұларды күшті
электрлі балық екенін көрсетеді.

екі үлкен мұртша мен
иегінен төрт майда мұртшалар шығып тұрады.

Жайындар үшін мұртшалар қармалауыш ретінде
лайланған суда да қоректенуге көмектеседі.

Жайындар (лақалар) шортан сияқты
су кеңістігінің үздік санитары,
олар балықтармен қоса ұсақ сүтқоректілермен,
су құстарымен, әсіресе көлбақалармен қоректенеді.

Салмағы – 10-20 кг, кейде – 100 кг.
Ұзындығы - 1м
80 жылға дейін тіршілік етеді.

Жайындар
(Сомы - Malapterurus)

– 13см.
Ұзындығы (аналығы) – 9см.
(аталығы) - 6см
Ұзындығы – 18см.
Ұзындығы –

15см.

Оңтүстік Америкада кездеседі

кездеседі.

Тірідей туатын балық түрлері

кезінде 500-4800 герц аралығында дыбыс шығарады

Теңіз жылқысы
құйрығымен өсімдіктерге
жармасып қоректенеді
Ұзынтұмсықты

Ине-балық

Ұзындығы –37см.

Ине-балықтар мен Теңіз жылқыларының
өзге балықтардан ерекшелігі –
аталығында уылдырық дамытатын қалташасы бар

Теңіз жылқысының көздері
бір біріне қатыссыз қозғалады,
сондықтан жан-жағын
жақсы бақылап отырады