. Ева Лисина "Çăкăр чĕлли" презентация к уроку

6-мĕш

класра чăваш литературипе
«Çăкăртан асли çук»

Авторĕ:Шăмăршă р-чи вăтам пĕлÿ паракан тĕп шкулта чăваш чĕлхи вĕрентекен
Семенова Людмила Алексеевна

хайлавĕ тăрăх)
Тишкерÿллĕ проект урокĕ.


Урок эпиграфĕ:Çăкăр вăл – сĕтел илемĕ.

Çăкăр – пурнăç тăсакан.
Вăл пулас кунсен хĕлхемĕ.
Тĕнче ырă – вăл пулсан.
В. Давыдов-Анатри.

Урок тĕллевĕсем:
1. Калава вуласа тишкересси;
2.Çăкăр тăвакансене хаклама, юратма; çăкăра хисеплеме, перекетлеме вĕрентесси.

çуралнă.
Çырма 60-мĕш çулсен вĕçĕнче пуçланă.
«Çăкăр

чĕлли» калавĕ Российăра тата Германире литература премине çĕнсе илнĕ.
Литературăра тунă çитĕнÿсемшĕн ăна Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ ятне, Митта Ваçлейĕн премине панă.

еплерех килĕшсе тăрать?
Ачалăх

Еля ачалăхĕ

хаваслăх тăлăх
лăпкăлăх яваплăх
ырлăх хурлăх
шухăшсăрлăх куççуль
телей шиклĕх
вăйă-кулă ырату
техĕмлĕ апат выçлăх

çăкăр татăкне курсан Еля пуçĕнче мĕнле ĕмĕт çуралать?
Çăкăр чĕллисем сĕтел

çинче юлнине пĕлсен Еля куçĕ умне тавралăх мĕнлерех тухса тăрать?
Ельăшăн çăкăр мĕнле пĕлтерĕшлĕ?
Пирĕн пурнăçра çăкăр мĕнле вырăн йышăнать?

сĕртĕнчĕç
çăкăр паркалатчĕç
çăкăр çисе курнă
çăкăр пĕçернине
астумастăп

Çăкăр





Инçе çул
шиклентермест

çăкăршăн таçтаçитме те

хатĕр

асамлă юмах

каять, хытнă çăкăра çиекен çук. Çăкăра кăларса пăрахма ман алă

çĕкленмест. Çавăнпа та ытлашши çăкăр илесрен сыхланатăп эпĕ.

Тырă вырнă вăхăтра колхозра çăкăр паркалатчĕç-ха; çăкăр çисе курнă. Анчах эпĕ вăрçă тапраннă çул çуралнăскер, тăххăра çитсе хамăр килте çăкăр пĕçернине астумастăп. Çăкăршăн таçта çитме те хатĕр.

Таврана хура тĕс карса илет. Куç умне Лисук çеç, çăкăра çухатакан çеç тăрса юлать.

--Çăкăр илсе çирĕр-и? – ыйтать анне. Ÿпкере хăй-хăй тăвать, пыра ларнă чăмăрккана çăтса та яраймастăп, сурса та пăрахаймастăп. «Çук, çăкăр çисе пулмарĕ» тес вырăнне :
- Çирĕмĕр, - тетĕп.

ĕçĕ.

притворяется
Кункăра – корытце
Лупас – сарай

çиет, çулçăсем лапсăр кайнă тата вĕри сывлăш вĕлтĕртетет.
Эпĕ ытамланă çĕр

пичĕ – çăкăр пĕçерме хунă кăмака тĕпĕ пек – вĕри те асамлă.
Вăл пĕчĕк ача пек савăнса каять, кулать, аппапа иксĕмĕре çĕнĕ кĕпе çĕлесе пама ĕмĕтленет.
Ман умра куççуль тĕтри сиккелет, янкăр тÿпе хĕррипе яр-р! та яр-р! хĕвел шăвать, ун хĕрлĕ çути тимĕр витнĕ çурт тăррипе ман паталла юхса килет.

ан тыт.
Çăкăр çиес тесен кăмака çинче ан лар.
Çăкăртан аслă пулма

хушман.
Кашни тыр пĕрчинче тар тумламĕ пур.
Сĕтел çинче çăкăр пулмасан килте савăнăç та çук.

ман:
Çĕр çинче асли çук çăкăртан!

Пуç тайса хисепле эс ăна,
Вăй та пурнăç парать вăл сана.
В.Давыдов-Анатри

та çитес çук. Вăл çĕр-анне паракан хаклăран та хаклă ырлăх,

пуянлăх.
Çăкăр – халăх пуянлăхĕ. Унран асли çук.
Çавăнпа та çăкăра хисеплер, упрар, сума сăвар, пуç
таяр. Яланах пирĕн сĕтел çинче çăкăр-тăвар пултăр.

Пĕтĕмлетÿ