" САНИТАРЛЫҚ-ГИГИЕНАЛЫҚ ЖӘНЕ ЭПИДЕМИЯҒА ҚАРСЫ ШАРАЛАРДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ "

НЕГІЗДЕРІ " № 5 тақырып

қарсы шаралардың орны мен маңызы.

2. Соғыс жағдайында әскерлерде өткізілетін санитарлық-гигиналық

және эпидемияға қарсы шаралардың мазмұны мен түсінігін анықтау.

3. Бөлімнің және онын әрекет ауданының санитарлық-эпидемиологиялық жағдайының сипаттамасы. Бөлімде бақылау(обсервация) мен карантинді ұйымдастыру.

4. Әскерде санитарлық-гигиналық және эпидемияға қарсы шараларды жұргізу үшін тартылатын күштер мен құралдар.

шаралардың мәні мен орны.
Қарулы қүштерді

құру тәжрибесінде әскери жеке құрамның әскери қабылеті деңгейін көтерудің ең басты міндеті- әскери қызметкерлердің денсаулығынын нығайту, оларды жараланған немесе ауырған кезде емдеп, қатарға қосуға бағытталған шаралар болып табылады.
Осындай шараларды ұйымдастыру мен жүзеге асыру Қарулы қүштердің медициналық қызметіне тікелей жүктеледі, ал шаралардың барлығы әскери қимылдың барлық түрлерін медициналық қамтамасыз ету болып саналады.
Қазіргі кезде әскерді медициналық қамтамасыз ету – кеңейтілген шаралар жұйесінен тұрады. Оның ішінде ең негізгісі –медициналық –эвакуациялық, санитарлық –гигиеналық және эпидемияға қарсы шаралар мен медицина қызметін басқару болып табылады.

болуы мен таралу қаупі жоғары болады ( жұкпалы аурулардың өршуі,

аз аумақта көп әскердің орналасуы, тұрғындардың материалдық-тұрмыстық, санитарлық-гигиеналық жағдайының төмендігі, жеке құрамды медициналық, материалдық-тұрмыстық қамтамасыз етуде үзілістердің болуы және т.б.). Сонымен қатар жау жағының әскери қимыл жүріп жатқан ауданның санитарлық-гигиеналық жағдайын нашарлатуға әсер ететін шаралар қолдануы да мүмкін. Әскерді медициналық қамтамасыз етуде санитарлық- гигиеналық және эпидемияға қарсы шаралар маңызды орын алады. Осы шаралар жеке құрамның денсаулығын нығайтуға, қорғауға және жауынгерлер арасында инфекциялық аурулардың пайда болуы мен таралуының алдын алуға бағытталуы тиіс.

қарсы шаралардың манызы өте зор, әсіресе бұл жағдайда жау жағы

бактериялық қаруды немесе басқадай жаппай қыру қаруын қолданғанда. Әскерде санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы шараларды бөлімдердің медицина қызметі бастығы ұйымдастырады. Осы жұмысқа тікелей басшылық жасауды эпидемиолог-гигиенист дәрігер мамандар жүзеге асырады. Әскердің санитарлық-эпидемиологиялық жағдайының сәтті болуы тек медицина қызметіне ғана емес, сол сияқты командирлердің де басты назарында болуы керек. Санитарлык-гигиеналық және эпидемияға қарсы шаралар офицерлер, сержантар және кұрамның қатысуымен өтеді, командирдің бұйрығымен реттеледі.

шаралардың мазмұны және түсінікті анықтау

Санитарлық-эпидемиологиялық және эпидемиология қарсы шаралар жеке құрамның денсаулығын қорғау мен нығайтуға, соғыс қабілетін арттыруға арналған, әскерде инфекциялық аурулардың пайда болуын алдын алу мен жоюға бағытталған шаралар жұйесі. Бұл шаралар бірегей комплекс ретінде жүргізіледі, өзінің мазмұны жағынан арнайы мамандар мен құралдарды қажет етеді, санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы етеді, санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы шаралар болып бөлінеді. Санитарлық-гигиеналық шараларды барлық бөлімдер мен бөлімшелерде командирлер мен барлық дәрежедегі басшылар өткізеді,

қабілетін сақтау мақсатында белгілі бір мақсатында белгілі бір гигиеналық нормаларды

қатаң орындау арқылы жұргізіледі. Ұйымдастыру кезінде тамак, сумен қамтамасыз ету, монша-кір жуу, қызметі болуы, әскерилердің еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету, соғыста қаза тапқандарды жерлеу, жеке бастың және қоғамдық гигиенаны сақталуына ерекшше көніл бөлу қажет. Бөлімнің медициналық қызметіне келісілер жүктеледі:

:
әскери енбеқ жағдайын санитарлық қадағалау, жеке құрамды орналастыру, тамақтандыру, сумен

қамтамасыз ету, жеке қурамға монша-қір жуу қызметін қөрсету, соғыста қаза тапқандарды жерлеу;
бөлімнің, оның әрекет ауданы мен орналасқан жерінің санитарлық-гигиеналық жағдайын байқау, әскери қызметкерлердің денсаулығына сыртқы ортаның әсерін болжау және әскерлер денсаулығын қорғау мен нығайту бойынша ұсыныстар әзірлеу;

жеке құрамның гигиеналық тәрбиесі;

қарау және медициналық тексеру жолымен күнделікті медициналық бақылау жасау және

ауруды талдауды жүзеге асыру.
Денені қарауды фельдшер жеке құрам жуынған кезде (санитар-инструктор мен бірге ) тері қабатында жұкпалы жараны анықтау мақсатында жүргізеді және жеке бастың гигиенасы сақталуын бақылайды, қажет болған жағдайларда денені тексеру жуыну аралықтарында да жүргізіледі. Дәрігер тамаққа тәбеті нашар, денсаулығы әлсіз жауынгерлерде жедел және созылмалы аурулар бар екендігін анықтау мақсатында медициналық тексерулер мен кұнделікті бақылауды ұйымдастырады.

байланысты бөлім бойынша белгіленеді. Иондаушы және ионды емес сәулеге, химиялық

улы заттар әсеріне ұшырағандар, созылмалы аурулары бар, әлсіз, дене кемістігі бар адамдарды медициналық қызмет есепке алады және медициналық бақылауда болады, оларға тиісті емдеу –профилактикалық шаралар жүргізіледі. Денсаулық жағдайын осылай медициналық бақылау мәліметтері әскери бөлімнің санитарлық-гигиеналық жағдайын бағалау кезінде және әскери қызметкерлерің денсаулығын қорғау мен нығайту бойынша қажетті шаралар дайындауда пайдаланады.

қаруларды пайдалану кезінде гигиеналық нормалар мен талаптардың сақталуына бақылау жасау;
ауа

райы мен климат жағдайына қарай әскери қызметкерлер киіммен, жабдықтармен, қорғаныс құралдарымен қамтамасыз етілуін тексеру;
ракета отыны компоненттерімен, агрессивтік және жоғары улы ерітінділермен, сәуле көздерімен, тағы да басқадай зиянды факторлармен жұмыс істеген кезде кәсібі аурулардың алдын алу бойынша шаралардың орындалуына бақылау жасау;
әскерилердің әскери қызметін, еңбек жағдайын жақсарту, еңбек кестесі ынғайлы ету, сондай-ақ тиісті медикаменттерді қолдана отыра жоғары еңбек қабілетін камтамасыз ету бойынша ұсыныстар жасау.

бастығы медициналық барлау жүргізе отыра, жеке кұрамның еңбегі мен демалысына

дұрыс жағдай туғызып және қүшті қалпына келтіру үшін қоршаған ортаның жағымсыз факторларынан қорғау мақсатында әскер орналасқан ауданның санитарлық-гигиеналық жағдайың бағдарлайды.

санитарлық-гигиеналық жағдайына кері әсер ететін факторларды дер кезінде анықтау мақсатында

бақылау жүргізі;
инженерлік кұрылыстарды, жылу пунктерін, дала баспанасымен тасаларды салу кезінде гигиеналық талаптардың орындалуына бақылау жасау;
аумақты тазалауға, боқтықтарды шығару мен залалсыздандырұды дер кезінде ұйымдастыру мен бақылау;
жеке құрамның денсаулығы мен әскери қабылетіне жағымсыз әсер ететін факторлардың алдын алу мен азайтуға арналған ұсыныстар дайындап, олардың орындалуын бақылау.

және жеке құрамның дұрыс тамақтану жағдайын қадағалау;
тамақ өнімдері сапасы жақсы

болуын, дайындау технологиясы мен дайын өнімдер сапасына бақылау жасау;
тамақ қызметі қызметкерлерінің денсаулық жағдайына медициналық тексеру жүргізу және жеке гигиена ережелері сақталуын қадағалау;
тамақтан, уланудың алдын алу бойынша шаралар ұйымдастыру;
әскери қызметкерлерің тамақтануын жақсарту бойынша ұсыныстар әзірлеу.

ететін пунктерді, су жинайтын пунктерді, су таситын көліктер мен су

қоймаларының санитарлық жағдайын бақылау;
суды тасымалдап ішетін және суды тұтынушы жерлерде су сапасына үнемі зертханалық зерттеулер жасауды ұйымдастыру;

сумен қамтамасыз етуді нормаға жеткізу, жеке кұрамды суды заралсыздандыратын жеке кұралдармен жабдыктап және оларды қалай пайдалану керектігін үйрету;

су таситын, суды босататын жеке кұрамның денсаулық жағдайын үнемі медициналық тексеруден өткізу кіреді.

ұйымдастыру мен жүргізілуін қадағалау;

киімдердің, төсек орынның және арнайы киімдердің жуылуына,

дезинфекциялануына бақылау жасау;

монша мен кір жуатын орындарда қызмет көрсететін жеке құрамның денсаулық жағдайына медициналық бақылау жасау жатады.

қабіріне жер таңдағанда санитарлық-гигиеналық талаптардың сақталуын қадағалау;

жерлеу ережелері сақталуын

бақылау;

санитарлық қауіпті саналатын материалдарды жою;

жерлеуге және соғыс даласын тазалауға бөлінген команданы дезинфекциялық заттармен қамтамасыз ету;

жерлеуге және соғыс даласын тазартуға қатысқан жеке құрамды жұмыс аяқталған соң жуындыруды ұйымдастыру жатады.

- гигиналық шараларды жүргізу туралы ұсыныс дайындау кезінде бөлімнің санитарлық-гигиеналық

жағдайының қанағаттанарлық және қанағаттанарлықсыз болуын болжап және бағалауы керек.

есептеледі:
егер жеке құрамның аурушаңдығы әскердің соғысқа қабілеттілігіне әсерін

тигізбесе;

ауданның эпидемияға қарсы жағдайы әскери қимылға жарамды, соғыс қимылы болатын аумақ ОВ, РВ, БҚ және тұрмыстық, өндірістік ағын сумен, улы заттармен уланбаған болса, сумен қамтамасыз етілуі, енбек жағдайы талапка сай болса, ал жеке құрам толықтай қажетті киіммен және қорғаныс заттармен жабдықталған жағдайда санитарлық-гигиеналық ақуал қанағаттанарлық деп саналады.

арасында аса қауіпті жұкпалы инфекциялық ауралар пайда болса; жер ионмен

ластанса және ағын су лайланып, ұлы затпен араласса, әскер сапалы су, тамакпен қамтамасыз етілмесе санитарлық-гигиеналық жағдай қанағаттанарлықсыз деп есептеледі.

туралы медицина қызметінің бастығы командирге баяндайды және жоспарлы шараларға қосымша

санитарлық-гигиеналық жұмыстар жүргізу жөнінде ұсыныс жасайды.
Гигиеналық тәрбие әскерде жеке басы мен қоғамдық гигиена ережелерін сақталуына саналы тусінік қалыптастыру мақсатында жүргізіледі. Онда тәрбие нақты жағдайларға байланысты тәрбие жұмысының келесі түрінде жүргізіледі: әңгіме, дәріс, тәжрибе, тәрбие сабақтары.
Эпидемияға қарсы шаралар: медицина қызметінің мақсаты-әскери қызметкерлер арасында жұкпалы аурулардын пайда болуын алдын алу, ал осындай жағдай бола қалса, аурудың таралуына жол бермеу және эпидемия ошағын жою болып табылады.

оларды бөлектеу және госпитализациялау кіреді.

таратушы адамдар, инфекциялық аурулармен қарым-қатынаста болғандар және қолданған, пайдаланған заттары

эпидемиялық тексеруге жатқызылады. Бұл адамдардың қиімдері дезинфекциядан өткізіліп,толык санитарлық тазалаудан өтеді және бақылауда болады. Қажет болған жағдайда карантин белгіленеді. Эпидемия ошағында дезинфекциямен дератизация жүргізіледі. Жойылған ошақтарына эпидемиялық бақылау қойылады.
Медицина қызметі инфекциялдық ауруларды эвакуациялау кезінде инфекция таралуын алдын алу шараларын жүзеге асырады.

ауруларға қарсы профилактикалық иммунизациялау;

бактерия тасығыштар мен созылмалды инфекциялық аурулармен ауратындарды

анықтау, есепке алу және емдеу.

жанадан әскер қатарына шақырылғандарды медициналық бақылауға алуды жүреге асырады.

пайда болуын алдын алу үшін, әскер орналасқан және әскери қимыл

ауданына эпидемиологиялық барлау жұргізу, осы аудандарды бақылау, санитарлық ағарту жұмысын жүргізу, жеке құрамды белгілі бір инфекцияға төзімділігін арттыру үшін санитарлық-гигиеналық шаралар өткізу, профилактикалық егулер, сарысу егу, медикаменттік профилактика, инфекция тасушылармен курес жүргізеді.
Қарулы күштерде барлық әскери қызметкерлерге жоспарлы түрде инфекциялық ауруларға қарсы егулер жүргізіледі.
Жоспарлы егулер мерзімі мен сипаты әскери басшылардың бұйрығы мен және медицина қызметі бастығының нұсқауымен белгіленеді.
Эпидемия көрсеткіштері бойынша вакциянация бөлім командирінің медицина қызметі бастығының бұйрығымен жүргізіледі.

үшін әскери жеке кұрамды инфекция ошағында тұратын тұрғындармен қарым-қатынас жасауын

тоқтату бойынша шаралар жасалады. Жұкпалы аурулар қоздырғыштарын таратушылар, созымалы инфекциялық аурулар түрімен ауыратындар есепке алынады, емдеу жүргізіледі. Жеке кұрам арасында инфекциялық аурудың пайда болуын алдын алуда әскердің қозғалысы (жылысу) жолында санитарлық шаралар, жанадан келгендерге санитарлық бақылау жасау, әскер орналасқан аудан тұрғындары арасында эпидемияға қарсы шаралар өткізуге медицина қызметінің қатысуы үлкен роль атқарады. Эпидемия ошағы анықталған соң эпидемияға қарсы шаралар комплексі кеңейе түседі. Ең алдымен, инфекциялық аурулар бөлектенеді, оларды ерте анықтауда санитарлар, ротаның санитар- инструкторлары, батальон фельдшерлері, бөлім әскери қызметкерлері мен емдеу мекемелерінің дәрігерлері белсенді қызмет істеулері қажет.

пайда болғанда ауруды бөлектеу мен госпитализациядан басқа әр инфекциялық жағдайға

эпидемиологиялық тексеру жүргізіледі, тексеру инфекция ошағын және таралу жолын аныктау мақсатында, инфекциялық аурумен қарым-қатынаста болған адамдарды, оның
тұтынған заттарын анықтау үшін жүргізіледі, ал эпидемия ошағында дезинфекциялық және дератизациялық шаралар жүргізіледі.
Инфекциялық аурулар немесе инфекцияға күдүкті ( сезікті) адамдарды бөлектеу үшін батальонның медициналық пункті құрамында кемінде 2 инфекцияға арналған изолятор жабдыкталады. ПМП-ң изоляторынан басқа БМП-не де аурулар эвакуацияланып, олар арнайы бөлінген көлікпен тікелей инфекциялық госпитальға жеткізіледі

– инструктор ілесе барады, олар ауруға көмек көрсету үшін дәрілермен

және дезинфекциялауға қажетті заттармен қамтамасыз етіледі. Өте қауіпті жұкпалы инфекциялық аурулармен бірге жаралылар немесе соматикалық ауруларды эвакуациялауға болмайды. Инфекциялық ауралар жеткізілген көлік сол жерде, ауруды өткізгеннен соң, ауруды қабылдаған мекемеде дезинфекцияланады. Инфекциялық аурудардың әр бір жағдайы туралы медицина қызметінің бастығы бөлім командиріне, сондай-ақ жоғарыдағы медицина қызметінің бастығына баяндауға міндетті.

бақылау(обсервация) мен карантинді ұйымдастыру.
Санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы шаралар көлемі мен

оны ұйымдастыру нақты әскери жағдайларға және әскердің орналасқан, әрекет ететін ауданының санитарлық-эпидемиологиялық жағдайына қарай анықталады, ол:
сәтті;
тұрақты;
сәтсіз;
төтенше болып бөлінеді.

болмаса немесе әскердің санитарлық жағдайында бірлі-жырымды инфекциялық ауралар болса, осы

аурулардың инкубациялық мерзімінее байланысты емес аурулар болса жағдай сәтті деп есептеледі.

Егер қарсыластар әскер орналасқан ауданда бактериялық қару қолданбаса жағдай тұрақсыз деп есептеледі

жұкпалы аурулар, белгісіз сипаттағы көптеген аурулар пайда болса; ал бөлімнің

өзінің санитарлық- гигиеналық жағдайы қанағаттанарлықсыз болса; егер әскери бөлім бактериялық заттар әсеріне ұшыраса; әскери бөлім орналасқан ауданның санитарлық-эпидемиологиялық жағдайы сәтсіз болса, онда әскери басшылар бұйрығымен карантин жарияланады.

саны аз уақыт ішінде қөбейіп кетсе; осының салдарынан бөлімнің әскери

қимылдарға қатысуға мұмкіндігі келмесе; егер аса қаупті инфекциялық аурулар қайталанып отырса; сондай-ақ әскери бөлім бактериялық қару әсеррінен зақымдалса, жағдай төтенше болып саналады.
Тотенше жағдай әскери басшының бұйрығымен жарияланады. Осы бөлім арнайы изоляцияға ( бөлектеуге) жатқызылады.

Қарсылас бактериялық қару қолданғаннан кейін, медицина қызметі оның зардаптарын

жою бойынша щараларға қатынасады. Бұл шаралар ең алдымен эпидемия ошағында, осы аумақтағы тұрғындар арасында жүргізіледі, техникалар, көліктер және осы қару зардаптарына ұшыраған басқадай мүліктер тазалаудан өткізіледі.
Қауіпті заттарды пайдаланған адамдар немесе инфекциямен контактіде болғандар бактерия жұқтырғандар болып есептеледі. Бактериялық шабуыл зардаптарын жою бойынша шаралар әскери жағдайға байланысты жүргізіледі. Ең алдымен қолданылған заттар индикациялаудан өткізіледі. Жұктыру ошағының шегі анықталады.

ошақты залассыздандыру жұмысы жүргізіледі. Жаудың қандай қоздырғыш қолданғаны анықталғанша әскер

бақылауда болады. Ошақ күшейтілген бақылауға алынады, бірқатар емдік-профилактикалық және бөлектеу (изоляция) шектеу шаралар жасалады. Бақылауды бөлім командирі белгілейді және жеке құрамды кұшейтілген медициналық тексеруден өткізеді, басқа ауралар анықталады, жұқпалы ауралыр бөлектеліп, госпиталаизацияға жатқызылады; сондай-ақ зақымдалған барлық жеке құрам арасында алдын-алу шаралары жасалады. Осы кезде медицина қызметі өткізілетін барлық медициналық шараларға бақылауды күшейтеді.

алынады. Әдетте карантин белгіленген соң әскер карантин мерзімі аяқталғанша соғыс

қимылынан босатылады. Карантин ұзақтығы және оны бақылау мерзімі қоздырғыш түріне қарай белгіленеді. Оның мерзімі ең сонғы ауруды бөлектеу шетінен бастап саналады.Барлық анықталған инфекциялық ауруларды, бөлектеу медициналық пунктердің изоляторында жүзеге асырылады. Инфекциялық аурулар ошақ ауданындағы инфекциялық госпитальда емделеді.
Бактериялық шабуылға ұшыраған жеке құрамды ауру тудыратын микробтар мен токсиндерден қорғауда жеке құрамды санитарлық тазартудан өткізу, киімдері мен қару жарактарын, техниканы, орналасқан жерді дезинфекциялау, сол сияқты су мен азық тұлектерді залалсыздандырудың орны ерекше.

ішінара дезинфекциялау тікелей бактериялық шабуыл жасалған бөлімшелерде командирлердің басшылығымен, химиялық

қаруға қарсы жеке пакеттерді пайдалана отыра жүргізіледі. Толық санитарлық тазалауда мүліктер, қару мен техникаларды дезинфекциялау, инфекция ошақтары жанында орналасқан арнайы тазалау пунктерінде жүргізіледі. Медицина қызметі жүргізілетін шаралардың сапалы өтуіне бақылау жасап, су мен тамақ өнімдерінің жарамдылығына қорытынды береді.