Қарағанды Мемлекеттік Медицина Академиясы Биохимия кафедрасы СӨЖ Тақырыбы:

СӨЖ
Тақырыбы: Қандағы тасымалдаушы липопротеидтердің құрамы, құрылысы және физиологиялық маңызы. Хиломикрондардың түзілуі және майлар тасымалы.ТӨТЛП, ТТЛП және ТЖЛП түзілуі мен қызметтері, гиперхо – лестеринемия, оның пайда болу себептері. Өт тас ауруының даму механизмі. Атеросклероз биохимиясы. Гиперхолестеринемияны және атеросклерозды емдеудің биохимиялық негіздері.



Орындаған: Мукушев Е.С.
211 топ ЖМФ
Тексерген: Колебаева Г.Т.





Қарағанды 2010 ж

а) Қандағы тасымалдаушы липопротеидтердің

құрамы, құрылысы және физиоло,гиялық маңызы.
б) Хиломикрондардың түзілуі және майлар тасымалы.
г) ТӨТЛП,ТТЛП және ТЖЛП түзілуі мен қызметтері,
гиперхолестеринемия, оның пайда болу себептері.
д) Өт тас ауруының даму механизмі.
е) Атеросклероз бен гиперхолестеринемияны емдеу
ж) Фосфолипидтер және гликолипидтер
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.

Оларға майлар – энергияның қоры ретіндегі ең тиімді формасы; фосфолипидтер

– барлық типтегі мембраналардың құрылымының негізі, липопротеиндердің қажетті элементі (липидтердің қанмен тасымалданушы формалары); холестерин – мембрана компоненті және өт қышқылдары мен стероидтық гормондарды синтездеуші алғызат.

Барлық липопротеиндердің құрылысы ұқсас: ядросы гидрофобтық молекулалардан, ТАГ, холестериннің эфирлері,

ал беткейлері фосфолипидтердің моноқабаттарынан тұрады. Олардың полярлық топтары суға бағытталған, гидрофобтық бөлігі гидрофобтық ядроға бағытталған. ЛП беткейлерінде белоктар апопротеиндер болады.

түрде диффузияға қабілетті немесе бір – біріне салыстырмалы түрде қозғалуға

қабілетті.
ЛП – лардың негізгі ролі – бұл липидтерді тасымалдау, сондықтан оларды биологиялық сұйықтықтарда анықтайды.

Липопротеиндердің негізгі рөлі

түспей, қалқып жүзеді, флотазияланады. Флотазия өлшемі флотазия тұрақтысы, ол Sf

(Свадберг флотазиясы) белгіленеді. Бұл көрсеткіштер бойынша ЛП – лар келесі топтарға бөлінеді:
Хиломикрондар (ХМ) (1-2% белок)
ТӨТ ЛП (тығыздығы өте төмен липопротеиндер)
ТА ЛП (тығыздығы аралық липопротеиндер)
ТТ ЛП (тығыздығы төмен липопротеиндер)
ТЖ ЛП (тығыздығы жоғары липопротеиндер)

торшаларында түзіледі, олардың қызметі: экзогендік майларды ішектен ұлпаларға тасымалдау (негізінен

май ұлпасына), сонымен бірге, экзогендік холестеринді ішектен бауырға тасымалдау.
2. ТӨТ ЛП бауырда түзіледі, қызметі: бауырда көмірсулардан синтезделген эндогендік майларды май ұлпаларына тасымалдау.

арқылы түзіледі. Қызметі: эндогендік холестеринді ұлпаларға тасымалдау.


4. ТЖ ЛП бауырда

түзіледі, негізгі қызметі: холестеринді бауырдан ұлпаларға тасымалдау немесе холестеринді ұлпалардан алу, ары қарай холестерин өт құрамында шығарылады.

олардың қызметі: экзогендік майларды ішектен ұлпаларға тасымалдау (негізінен май ұлпасына),

сонымен бірге, экзогендік холестеринді ішектен бауырға тасымалдау. Бұлшық еттерде және май тіндерінде олар липопротеиндердің липазасымен жойылады. Осы фермент арқылы хиломикрондар өздерінің көп триацилглицерин бөліктерінен айырылады. Хиломикрондар бауырмен утилизацияланады.

Қан
Хиломикрондар
Хило мик рон дар
Капилляр қабырғалары
ЖК
СО2+Н2О
Бұлшықет
Лизосома
ЖК
Холестерол
А.Қ.
Глицерин
Бауыр
▲
▲
Остатикалық хиломикрондар
ЖК

ТАГ депосы

Май тіні

ЛПЛ

ЖК

+
Глицерол

және гидрофильдік бөліктері болады. Гидрофильдік бөліктері бұл фосфор қышқылының қалдығы

және полярлық топтардан тұрады “бас”, ал май қышқылдарының радикалдары (R1 және R2) гидрофобтық бөліктерді құрап, “құйрықтарды” түзеді.

көмірсулардан тұрады. Егер СФЛ-дағы фосфор қышқылының орнына көмірсу орналасса, ол

гликолипид болады. Гликолипидтер де гидрофильдік және гидрофобтық бөліктерден тұрады.
Гликолипидтердің жалпы формуласы:
СН3-(СН2)12-СНСН-СН-СН-СН2-О-(көмірсу)-О-Х

ОН NH

R-СО

көмірсулық компоненті қандай да бір моносахарид (глюкоза, галактоза) немесе бейтарап

кіші молекулалы олигосахарид болып табылады.
Ганглиозидтер көмірсулық компоненті әртүрлі мономерлер (моносахаридтер немесе олардың туындылары) болып табылады. Бұл олигосахарид міндетті түрде қышқыл, оның құрамына міндетті түрде сиал қышқылы кіреді. Белгілі бір мономерлердің кезектесу ретттері бойынша, ганглиозидтер айқын антигендік қасиеттерді көрсетеді.

туындауы мүмкін.Оларға: атеросклероз, жүректің ишемиялық аурулары, диабет, өттас ауруы, семіздік.

көп түсуі және оның дұрыс ыдырамауы болып табылады.
Кейде жоғарғы

жүйке жүйесіне және гормондық фоны өзгеру нәтижесінде де пайда болады.Бастапқы кезде бұл ауру онша байқалмайды, бірақ уақыт өте келе гипертония және атеросклерозға сәйкес симптомдармен байқалады.

жиналуы. Семіру 50 жастан асқан адамдардың 50% жуығында кездеседі.
Бірінші реттік

семіру алиментарлық дисбаланстың нәтижесінде дамиды.Жоғары калориялы тағамды энергияны жұмсалуынан артық мөлшерде қабылдағандықтан. Семіру ашығу және тою деген факторларға тәуелді.Оны глюкоза мен АІТ гормондарының концентрациясына тәуелді.

жиі түрде эндокриндік аурулардың нәтижесінде дамитын семіздік түрі болып табылады.
Гипофизарлық

семіру бүйрекүстінің қыртыстыоидтық семіру қабатының гиперқызметі нәтижесінде дамиды.
Гипотиреоидтық семіру қалқанша безінің жетіспеушілігінен туындайтын ауруларды айтамыз

гипертриглицеринемия,жиі жағдайда ТӨТ ЛП және ТТ ЛП концентрациясы жоғарылайды.
Гиперинсулинемия
Өсу гормоны

өндірілуінің төмендеуі
Семіздіктің кең таралған салдарлары бұл қантамыр аурулары, қант диабиеті, өт тас аурулары

табылады. Атеросклероз холестерин эфирлерімен толтырылған, склерленген тұнбалардың қалыптасуынан ішкі, жартылай

орташа артерия қабықшаларының патологиялық тығызздалуы болып табылады.

ТАГ, глюкозаминогликандар, коллаген, эластин, кальций, макрофагтар, өлген жасушалар кіреді. Қатерлі

холестериндік тұнба тромбоциттердің агрегациясының, фибрин ұйымасының тұнуының және тромб түзілуінің орталығы болып табылады.

жоғарылайды.
Жынысы.Атеросклероз 45 жастан жоғары ер адамдарда көп кездеседі.
Темекі шегу. Ол

ауруға ұшырау қауіптілігін 60% ке жоғарылатады.
Гипертония. Неғұрлым артериялық қысым жоғары болса, солғұрлым аурумен ауыру қауіптілігі жоғарылайды. Бұл әйелдер мен еркектерде бірдей болады.

100%-ке ауыру қауіптілігін жоғарылатады.
Тұқым қуалау. Ауру тұқым бойынша беріледі.
Гормондық контроцептивтер.

Ауру қауіптілігі темекі шекпейтін әйел адамдарда 30-40 жастарында , егер олар 0.01 0.04 % пен оральдық контрацептивтер қолданса, ал темекі шегетіндерде 0.06 0.25 % пен қолданғанда жоғарылайды.

болса, оны емдеу
Қандағы липидтерді коррекциялау үшін арналған препараттар. Олар колестирамин,

аторвастатин, ловастатин, правастатин симвастатин, флувастатин, церивастатин, безафибрат, гемфиброзил, фенофибрат ципрофибрат, этофибрат, аципимокс, бета – ситостерол, бетаинпантетин, пирикарбат, поликосанол, пробукол, тиоктовая кислота, холина, хлорид декстроза, лактулоза орнитин ,

Ең жақсы емі белгілі уақытқа дейін диета ұстау болып

табылады.

түзілуі өттің өт қапшығында көп тұрып қалуы және созылмалы қабынулар

нәтижесінде пайда болады.

кесіндісі

емдеу
Бұл ауруды терапевтикалық және хирургиялық жолмен емдеуге болады.
Әрине ем терапевтикалық

емнен басталады:
Диета сақтау, яғни майлы, қуырылған, ащыдан бас тарту.
Өттегі тасты арнайы препараттар арқылы емдеу, яғни көбінесе урсофальк. Бұл әдіс тек кіші ғана тастары бар науқастарға қолданылады. Ал бірақ бір жылдан кейін тас қайтадан пайда болады.

Соның салдарынан созылмалы аурулар дамитынын жоғарыдан көрдік.

под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина. – М.,2005, 2007.
Шарманов

Т.Ш., Плешкова С.М. Метаболические основы питания с курсом общей биохимии – Алматы, 1998, 2008
www.google.ru