ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ПӘНДЕР ЖӘНЕ ХИМИЯ

Антисептикалық заттар
Орындаған: Жүсіп А.Б;
Топ : 2-019 ЖМФ
Қабылдаған: Закарин

С.З.

Қарағанды 2018 жыл

анықтайтын жағдайлар
Антисептикалық және дезинфекциялаушы заттарға қойылатын талаптар
Антисептикалық және дезинфекциялаушы заттардың

жіктелуі
III Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

алу мақсатында терінің, шырышты қабаттың, жара бетінің және дене қуыстарын

залалсыздандыру үшін қолданылатын дәрілік заттар.

адамды қоршаған ортадағы (бөлмені, киімдерді, науқасты күту заттарын, жұқпалы науқастардың

бөліністерін т.б.) микроорганизмдерге әсер ету үшін қолданылатын заттар.


Химиотерапевттік заттар – әртүрлі патологиялық ошақтағы бактериялардың өсіп-өнуін тежейтін, адам денесіне резорбтивті әсер ететін, ішке енгізілетін заттар.

байланысты физика-химиялық қасиеттері
Концентрациясы және диссоциациялану дәрежесі
Заттың микроорганизмдерге әсер ету ұзақтығы
Антисептикалық

және дезинфекциялаушы заттардың әсері дамитын қоршаған ортаның температурасы
Микроорганизмнің түрі және оның спора түзу қабілеті
Микроб денесінің саны
Микробқа қарсы әсер көрсетілген субстраттың қасиеті
Сутегі иондарының концентрациясы немесе оның рН.

болуы тиіс
Микробтарға қарсы белсенділігі жоғары болуы, яғни аз көлемде қоздырғыштың

өмір тіршілігін тежеуі тиіс
Тез және ұзақ уақыт әсер етуі керек
Басқа антисептиктермен және дезинфекциялаушы заттармен үйлесімді болуы керек
Жарыққа, жоғарғы температураға тұрақты болуы тиіс
Биоорганикалық субстраттардың қатысуында, стерилдегенде және сақтағанда өзінің белсенділігін жоғалтпауы керек

төсек-орынды, киімді басқа түске боямауы керек және өткір жағымсыз иісі

болмауы керек
Жалпы токсикалық, мүшені зақымдайтын, аллергиялық, мутагенді, канцерогенді және тератогенді әсерлері болмауы керек

сорылуы керек жәнеде қанға сіңгенде жанама әсерлер шақырмауы тиіс
Препараттарды жұптастырып

қолданғанда бірінің әсерін бірі төмендетпеуі керек және химиялық реакцияға түспеуі керек
Жараның жазылуын бұзбауы керек

Антисептикалық заттарға қойылатын қосымша талаптар

керек)
Дезинфекциялаушы заттарға қойылатын қосымша талаптар

металдардың тұздары және фенолдар.
Плазмалық мембрана өткізгіштігінің бұзылуы – нитрофуранның туындылары,

детергенттер.
Микроорганизмдердің тіршілігі үшін маңызды ферменттерге тосқауылдың қойылуы – галоидтар, тотықтырғыштар, ауыр металдардың тұздары, фенолдар, бояғыштар.
Антисептиктер мен дезинфектанттардың талғамсыз әсер ету қасиеттеріне байланысты олар макроорганизмдерге қатысты органотроптылық көрсетеді.
Препараттардың әсер ету механизмдері әртүрлі болуы мүмкін.

өңдеуде, таңу кезінде қолданылады. Айқын құрғатып, бітеу әсерін көрсетеді.

1% йодинол ерітіндісі – «көк» йод. Сыртқы қолдануға арналған.
Йодонат пен йодопирин – йодтың органикалық қосылысының 1% ерітіндісі. Сырттай жағу, негізінен операциялық алаңды өңдеу үшін қолданылады.
0,1-1% йодонат-йодин – сыртқы қолдануға арналған, бос йодтың органикалық қосылыстары. Операциялық алаңды және жараларды өңдеу үшін пайдаланылады.
Люголь ерітіндісі – құрамында йод пен калий йодиді (сулы және спирттік ерітінділері) бар. Препарат біріктірілген түрде әсер етеді. Кетгутты залалсыздандыру үшін және химиотерапевттік зат ретінде, қалқанша безі ауруларын емдеуде қолданылады.
Хлорамин Б – 1-3% ерітінділер. Тұрмыстық заттарды, резеңке құрал-саймандарды, бөлмелерді өңдеуде қолданылады.

жібін залалсыздандыру барысында кезеңдердің бірі ретінде қолданылады. Қазіргі кезде өзінің

улылығына байланысты пайдаланылмайды.
Сынап оксицианиді – дезинфекциялық зат. 1:10000, 1:5000 ара-қатынасындай концентрацияда оптикалық құрал-саймандарды залалсыздандыру үшін қолданылады.
Күміс нитраты – сыртқы қолдануға арналған антисептикалық зат. 0,1-2% ерітіндісі көздің конъюктивасын, шырышты қабаттарды жуу үшін қолданылады. 5-20% ерітінділері күйдіргіш әсер көрсетеді.
Протаргол, колларгол – сыртқы қолдануға арналған, тұтқыр және қармаушы әсері бар антисептикалық зат.
Мырыш оксиді – сыртқы қолдануға арналған антисептикалық зат. Көптеген себу ұнтақтарының құрамына кіреді.

әсер көрсетеді
Әсер ету механизмі:
Микробтарға қарсы – төменгі көнцентрацияда

микроорганизмдер ферменттерінің сульфгидрилді топтарын тежейді, жоғарғы концентрацияда – микроб жасушасының протоплазма белоктарының коагуляциясын шақырады.

Жергілікті әсері – белоктардың жартылай коагуляциясын шақырып, альбуминат түзумен байланысты.

Тығыз альбуминаттар – қармаушы (қабынуға қарсы) әсер
Борпылдақ альбуминаттар тітіркендіргіш күйдіргіш әсер туғызады
Альбуминаттардың ерігіштігі жоғары болған сайын күйдіргіш әсер басым болады

және сыртқы қолдануға арналған антисептикалық зат ретінде хирургтың қолын, операциялық

алаңды, жараларды өңдеуде, компресс салғанда қолданылады. 700 спирт – антисептикалық, ал 960 –антисептикалық және теріні құрғатып бітеу әсерлерін көрсетеді.

ерітінділері қолғаптарды, дренаждарды, құрал-саймандарды залалсыздандыру үшін қолданылады. Антипаразитарлы зат ретінде

эхинококкозды емдеуде тиімді, сонымен бірге биопсиялық препараттарды тұрақтандыру үшін қолданылады. Құрғақ күйінде газды залалсыздырғыштарда оптикалық құрал-саймандарды (лапароскоптар, эндоскоптар және т.б.) өңдеу үшін қолданылады.
Лизол – күшті дезинфекциялық әсер көрсетеді. 2% ерітіндісі күтім заттарын, бөлмелерді, ластанған құрал-саймандарды өңдеу үшін пайдаланылады.

басқа заттардың құрамында ғана қолданылады. Мысал ретінде, үштік ерітінді –

20г. формалиннен, 10г. карбол қышқылынан, 30г. сода мен дистиллденген судан тұрады. Құрал-саймандарды, күтім заттарын өңдеуде пайдаланылады.

Бұрын Баккал әдісі бойынша операциялық алаңды өңдеуде пайдаланылған.
Метилен көгі –

сыртқа және ішке пайдаланылатын антисептикалық зат. Жараларды жуып-шаю үшін, сонымен қатар урологиялық тәжірибеде қуыққа шығарылатын боялған зәр арқылы бүйректің қызметін анықтауда; хирургияда – жыланкөздерді кесіп алып тастағанда, олардың өзегін сырлау үшін қолданылады.

жараларды жуып шаюда пайдаланылады. Көк-іріңді таяқшаны жоятын өте күшті әсері

бар.
Салицил қышқылы – сыртқы қолдануға арналған антисептикалық зат. Іріңді жараларды емдеуде пайдаланылады.

ағзадан баяу шығады, мүшелермен тіндерде жиналады.
Қабынуға қарсы және саңырауқұлақтарға қарсы

әсер көрсетеді.

Қолданылуы:
Конъюктива қапшығын өңдеуге
Суланған экземада
Дерматитте
Жедел және созылмалы отитте
Пиодермияда
Тері қатпарларының баздануында
Стоматологияда: хейлитте, стоматитте, гингивитте ауызды шаю үшін

әдісі бойынша хирургтың қолын өңдеуде пайдаланылған.

ерітіндісі іріңді жараларды жуып-шаюда, қансырауды тоқтатуда қолданылады; оның жағымсыз иісті

кетіретін (дезодорациялық) және көбік түзетін айқын әсері бар. 6% ерітіндісі асептикада анаэробты микробтармен инфекциямен инфицирленген құрал-саймандарды өңдеуде пайдаланылады.
Калий перманганаты – сыртқы қолдануға арналған антисептикалық зат. 2-5% ерітінділері іріңді жараларды, күйіктерді емдеуде пайдаланылады. Дезодорациялық әсер көрсетеді, антианаэробты белсенділігі бар.

тоқтатқыш
Сутегінің асқын тотығының әсер ету механизмі: іріңді жарада,

қанда, және басқа да белокты өнімдерде сутегінің асқын тотығы каталаздық жолмен ыдырайды да молекулалық оттегін бөледі, нәтижесінде көпіршік пайда болады да, жараны механикалық жолмен тазалайды. Жараны тек механикалық жолмен тазалайды. Сондықтан әлсіз антисептик болып табылады.

ерітіндісі хирургтың қолын, операциялық алаңды өңдеуде қолданылады.
Церигель – сыртқы қолдануға

арналған антисептикалық зат. Қаптаушы (пленка түзуші) әсері бар.
Дегмин, дегмицид – сыртқы қолдануға арналған антисептикалық зат. Хирургтың қолын, операциялық алаңды өңдеуде пайдаланылады.

шырышты қабаттардың инфекцияларын емдеуде пайдаланылады.
Лифузоль – құрамында фурациллин, линетол, қара

май, ацетон бар. Сыртқы қолдануға арналған антисептикалық зат. Пленка ретінде жағылады.
Фурадонин, фурагин, фуразолидон – химиотерапиялық дәрілер немесе уросептиктер. Несеп шығару жолдарының инфекцияларын емдеуде қоланылады.

ішек инфекцияларында қолданылатын, химиотерапевттік заттар.

қуыстарды, жыланкөздерді емдеуде қолданылады.

зат. Іріңді жараларды емдеуде қолданылады. Вишневский майының құрамына кіреді.

антисептиктер.
Олардың құрамында микроорганизмдерге әсер ететін фенолдар, шайырлар, сапониндер, эфир майлары,

илегіш заттар, қышқылдар және басқа да заттар болады.
Өсімдіктердің комбинацияланған препараттары (стоматофит, маловит) – ауыз қуысының қабыну дерттерінде ауызды шаю үшін қолданылады.

дененің күйген жеріне микроорганизмдерді түсірмеу, сондай-ақ терінің іріңді ауруларын емдеу;

бөлмелерді, киім-кешекті және науқас адамды күткенде қолданылатын заттарды дезинфекциялауүшін қолданылады. Медицинада қолданылатындары: хлор қоспалары (хлорамин, пантоцид және басқалары), йод қоспалары (йодтың спирт ерітінді сі, Люголь ерітіндісі, йодоформ және басқалары), сутегі тотығы, марганец қышқылды калий, кейбір қышқылдар (бор, салицил, карбол қышқылдары) және негіздер (мұсатыр спирті, ас содасы), сынап қоспалары (сулема, сынап майлары және басқалары), күміс қоспалары (лянис, протаргол және басқалары), қорғасын, алюминий қоспалары (Буров сұйығы және бабалары), спирттер мен спирт тұнбалары, формалин, қарамай, кейбір бояғыштар (метиленді көк, гауһар көк және бабалары). Сыртқы ауруларға қолданылатын антибиотиктер (грамицидин т. б.) мен кейбір өсімдіктерде, мысалы сарымсақта, пиязда, ақжелкенде, календулада және басқаларында болатын фитонцидтер антисептикалық заттардың ерекше тобын құрайды.

– 607 б.

Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. –

10-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008 - 750 б.

Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 8-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2005 – 724 б.

myunivercity.ru/...заттар.../123934_2007243_страница1.ht..
https://stud.kz/referat/show/61911
https://ppt-online.org/262782