Слайд 1
ДӘРІСТІҢ ТАҚЫРЫБЫ:
АДЕНОВИРУСТАР
ПОКСВИРУСТАР
РАБДОВИРУСТАР
АРБОВИРУСТАР
м.ғ.к., доцент Ахметова Сәуле Балтабайқызы
Слайд 2АДЕНОВИРУСТАР
Тұқымдасы: ADENOVIRIDAE
Туысы: MASTАDENOVIRUS
Қос жіпшелі ДНҚ;
Симметрия типі
- кубты;
Суперкапсиді жоқ;
80 сероварға ие.
Слайд 3ЭПИДЕМИЯЛОГИЯСЫ
Инфекция көзі: науқас адам;
Берілу жолы: ауа тамшылы, контакты;
Инкубациялық кезең:
6-9 тәулік.
Ағымы - өткір респираторлы вирусты инфекцияға
ұқсас.
Слайд 4ЗЕРТХАНАЛЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ
Зерттелетін материал: араннан шырыш, мұрыннан бөлінді, қан, конъюнктив бөлігі.
ИФР
(зерттелетін материалдағы антиген)
Вирусологиялық әдіс: адам эмбрионының жасуша дақылын зақымдау –
ЦПӘ, КБР.
Серологиялық әдіс: ГАТР және типтік спецификалық антисарысу көмегімен БР.
Слайд 5ПОКСВИРУСТАР
Тұқымдасы: POXVIRIDAE
Туыстықтары:
ORTHOPOXVIRUS – табиғи шешек вирусы және шешек вакциналары
PARAPOXVIRUS
– ірі қара малдың жалған шешек және контагиозды пустулезды дерматит
вирусы
MOLLUSCIPOXVIRUS –контагиозды моллюскалар вирус
YATAPOXVIRUS – маймылдардың шешек вирусы.
Слайд 6ҚАРАПАЙЫМ ШЕШЕК ВИРУСЫ
Қос жіпшелі ДНҚ молекуласы бар;
Шеттері дөңгеленген кірпіш пішінді;
Ең ірі вирус (220-300нм);
Көбеюі: тек қана цитоплазмада жүреді;
Гемагглютинациялық белсенділікке
ие;
Слайд 7Қарапайым шешек вирусының антигендері
Нуклеопротеид NP (барлық тұқымдасқа ортақ антиген);
Термостабильді антиген;
Термолабильді
антиген;
Екі штаммын ажыратады:
Классикалық шешек (variola major)– летальділік ≥ 50%
Алястрим
(variola minor) – ағымы жеңіл және летальділік ≤ 1%
Слайд 8 ЭПИДЕМИЯЛОГИЯСЫ
Инфекция көзі: науқас адам.
Берілу жолдары: ауа-тамшылы, контакттық, зақымдалған
тері арқылы.
Инкубациялық кезең: 5-15 тәулік.
Клиникасы - 4 сатыдан тұрады:
Алғашқы даму
сатысы;
Бөртпе пайда болу сатысы;
Бөртпенің іріңдеу сатысы;
Жазылу сатысы.
Слайд 9Зертханалық диагностикасы
Зерттелетін материал: көпіршіктер бөлігі;
Материалды электронды микроскоптау;
ИФА және КБР;
Вирусологиялық
әдіс (тауық эмбрионын, адам эмбрионының фибробласт дақылдарын зақымдау).
Слайд 10РАБДОВИРУСТАР
Тұқымдасы: Rhabdoviridae
Туыстығы: Lyssavirus
Neuroiyctes rabid – құтыру вирусы
миксовирустар тобына жатады.
Слайд 11ҚҰТЫРУ ВИРУСЫ
Орталық жүйке жүйесінің ауыр зақымдалуымен сипатталатын және соңы
өліммен аяқталатын вирусты ауру.
Слайд 12ҚҰТЫРУ ВИРУСЫ
Бір тізбекті РНҚ;
Пішіні оқ тәрізді;
Нуклеокапсид – жүрек тәрізді NP
ақуызы ж/е вирустық транскриптаза;
Суперкапсиді «тікенекті»;
Репродукциясы (көбеюі) – цитоплазмада жүреді.
Слайд 16ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ
Зоонозды инфекция;
Инфекция резервуары: барлық сүтқоректілер (иттер, мысықтар, ірі қара
мал, жыртқыш аңдар);
Негізгі таралу жолдары: ауру жануарлардың тістеуі арқылы, зақымдалған
тері қабаттарға түскен сілекей арқылы.
Слайд 17ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ
Аурудың 2 типін ажыратады:
Жабайы (ормандық) құтыру вирусы : Резервуары
– жабайы жануарлар;
Қалалық құтыру вирусы: резервуары – ауру иттер
мен мысықтар.
Слайд 18АНТИГЕНДІК ҚҰРЫЛЫСЫ
1.«Фиксацияланған» вирус (virus fixe):Зертханалық жануарларды иммундау арқылы
Пастер ашқан;
Шеткі жүйке жүйесін зақымдамайды.
2. «Көшелік»
вирус:
Құтыру ауруының қоздырғышы.
Слайд 19ПАТОГЕНЕЗІ
Зақымдалған тері арқылы енеді;
Орталыққа қарай жүйке бағаналары арқылы
тарайды;
Орталық жүйке жүйесі зақымдалады;
Жүйке бағаналары бойынша шеткі жүйке
жүйесіне тарайды (сілекей бездерін қоса);
Слайд 20КЛИНИКАСЫ
Инкубациялық кезеңі: 1-3 айдан 1 жылға дейін.
Мазасыздану, ұйқының бұзылуы.
Бұлшықеттер
тонусының бұзылуы:
жұтудың қиындауы;
сіңірдің тартылуы;
Комаға түсу.
Слайд 21МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ
Зерттелетін материал: сілекей, қан, секрециялық материал.
Вирусоскопиялық әдіс: Пашен-Негри эозинофильді
денешігі;
Серологиялық әдіс: ИФР, ИФБР;
Биологиялық әдіс: тышқандар мен қояндарды зақымдау.
Слайд 22ЕМДЕУ ЖӘНЕ САҚТАНДЫРУ
Антирабикалық вакцина немесе антирабикалық иммуноглобулин.
Слайд 24АРБОВИРУСТАР
Қан сорғыш тасымалдаушылардың тістеуі арқылы таралатын, табиғи ошақты вирусты инфекциялардың
қоздырғыштары.
Арбовирустар: arthropoda – буынаяқтылар, borne – берілетін.
Слайд 27АРБОВИРУСТАР
Ерекше пішінді (45 – 75 нм);
Бір жіпшелі РНҚ;
Капсиді куб типті
симметрия;
Cуперкапсид - тікенекті гликопротеин;
Репродукция (көбеюі)- цитоплазмада жүреді.
Слайд 28КЕНЕЛІК ЭНЦЕФАЛИТ
Орталық жүйке жүйесінің зақымдалуымен сипатталатын өткір вирусты инфекция;
Вирустың резервуары
және тасымалдаушысы – иксодты кенелер.
Қосымша резервуары: жануарлар мен құстар;
Инфекциялық
процесс міндетті түрде адамда жүреді.
Слайд 30КЕНЕ ЭНЦЕФАЛИТ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ НЕГІЗГІ ТАРАЛУ АРЕАЛЫ
Үзік сызық – Ixodes ricinus;
Тұтас
сызық – Ixodes persulcatus
Слайд 31КЭ вирусының антигендік қасиеті
Үш құрылымдық ақуыз: капсидті ақуыз С (V1),
мембраналық ақуыз М (V2) және қабықшалы ақуыз Е (V3).
КЭ
вирусының репродукциясы кезінде, жұқтырылған жасушада структурасыз ақуыздар қатары (NS1-NS5) синтезделеді.
Слайд 33Дақылдандыру
КЭ вирусы тауық эмбрионында жақсы көбейеді;
3-4 апталық ақ тышқандардың
бас миының ішіне жұқтыру (парез, паралич болу);
Слайд 34ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ
Мерзімділік;
Жұқтыру – жұқпалы кене, инфекцияға шалдыққан жануарлар;
Инкубациялық
кезең: 1 тәуліктен 1 айға дейін;
Жалпы интоксикация.
Слайд 36МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ
ДИАГНОСТИКАСЫ
Зерттелетін материал: қан, ми жұлын сұйықтығы, зәр, секрециялық материал.
Вирусологиялық
әдіс: тауық эмбрионы, жасуша дақылы.
Биологиялық әдіс: жаңа туған тышқандарды миішілік
зақымдау.
Серологиялық әдіс: қос сарысулы КБР, ГАТР, БР.
Слайд 37САҚТАНДЫРУ:
Өлі вакцина;
Жылқыларды гипериммундау жолымен алынған спецификалық иммуноглобулиндер.
Слайд 39НАЗАР АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!