Слайд 1Орындаған: Мырзаханова А. А.
Тексерген: Медельбекова М. Б.
Факультет: ЖТД
Тобы: 703-2
Тақырыбы: ЖТД жанұяны жоспарлау және репродуктивтік
денсаулықты қорғау. Пренаталды генетикалық бағалау және ұсыныстар беру.
Акушерия және гинекология кафедрасы
ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ
С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РК
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
Слайд 2Кіріспе
Жанұяны жоспарлау – басқа да жүктілікті болдырмайтын әдіс сияқты, контрацепция
көмегімен жүзеге асады.
«Репродуктивті денсаулық –ол тек аурудың жоқтығы ғана
емес, бұл толық физикалық, зерделi және әлеуметтiк аманшылықтың күйi, репродуктивті жүйе және оның қызметінің саулығы». (ООН, Каир, 1994)
Слайд 3Жанұяны жоспарлау (БДҰ) бірнеше міндетті шешетін шаралар комплексі:
Жоспарланбаған жүктілікті болдырмау;
Тек
қалаулы балаға ие болу;
Ата-анасы жасына байланысты баланы туылу уақытын қадағалау;
Жүктілік
арасындағы интервалды реттеу;
Жанұяда бала санын реттеу
Слайд 4Жанұяны жоспарлаудың 5 принципі:
18 жасқа дейін жүктіліктің алдын алу;
35 жастан
асқан әйелдерде жүктіліктің алдын алу;
Интергенетикалық интервалдың 2 жыл болуы;
Көп босанғандарды
қауіп тобына бөлу, алдын алу шараларын жүргізу;
ЭГА әйелдерді сауықтыру, оларда жүктілікке қарсы көрсетулерде жүктіліктің алдын алу (бір бүйрек және созылмалы пиелонефрит, қант диабеті және т.б.).
Слайд 5Контрацептивті заттардың жіктелуі:
1. Дәстүрлі әдістер:
тосқауылдық (немесе механикалық);
спермицидтер (немесе химиялық);
ритмикалық (немесе
биологиялық);
жыныстық қатынасты үзу.
2. Қазіргі әдістер:
Жатыр ішілік серіппе;
Гормоналды.
3. Ерікті хирургиялық стерилизация.
Слайд 6Контрацептивтерге қойылатын талаптар:
Жоғары контрацептивтік нәтижелі болу;
Әйел организмі мен жыныстық жұбына
патологиялық әсер бермеу;
Келесі тұқымға тератогенді әсер бермеу;
Қолдануға қарапайым болу;
Қайтымды әсерлі
болу (уақытша әсерлі болу);
Қол жетерлік және қарапайым болу, сонымен қатар сәнді және конфиденциалды болу.
Слайд 7Контрацепцияның тосқауылдық әдісі:
Контрацепцияның тосқауылдық әдісі – жатырға шәуеттің түсуіне кедергі
келтіру арқылы ұрықтануды болдырмайды.
Контрацепцияның тосқауылдық әдісі:
Презервативтер;
Мойындық қалпақшалар;
Диафрагм;
Сорғыш.
Слайд 8www.themegallery.com
Company Logo
Слайд 9Еркек презервативі (кондом)
Жетістіктері:
Жыныс жолы арқылы жұғатын аурулардан қорғайды;
Медициналық қарсы
көрсетулері жоқ;
Олардың көпшілігі рецепсіз беріледі .
Әйел презервативі (фемидом)
Кемшіліктері:
Гормоналды заттармен,
ЖІС, хирургиялық стерилизациямен салыстырғанда нәтижесінің төмен болуы.
www.themegallery.com
Company Logo
Слайд 10Спермицидтер (химиялық әдіс)
1
2
3
Бірнеше секундта спермицидтерді
бұзады (2 минутқа жетпей)
Жатыр мойны
маңында тосқауыл тудырады;
Цервикалды шырышты
өзгертеді және осылай
сперматозоидтардың
жылжуына кедергі келтіреді
Слайд 12Ритмикалық (биологиялық әдіс)
Менструалды циклдың фертилді (ұрықтану мүмкін) және фертилді емес
(ұрықтану мүмкін емес) сатыларының физиологиялық белгілерін бақылау негізделген.
Принциптері:
Овуляция менструалды
циклдың 14-16 күні болады (әйелде ретті менструалды цикл болған жағдайда);
Овуляциядан кейін жұмыртқа клеткасының өмір кезеңі 24-48 сағат;
Әйел организмінде сперматозоидтардың өмір сүру уақыты 7-8 күн.
Слайд 13Ритмикалық әдістің варианттары:
Календарлық (Ogino – Knaus әдісі);
Температуралық;
Цервикалды (Биллинг әдісі);
Симптомды-термалдық (мультикомпонентті).
Календарлық
әдіс немесе Огино-Кнаус әдісі
Жыныстық қатынасқа қауіпсіз қолайлы уақытты анықтау
үшін соңғы 6 ай уақыт ішіндегі ұзақ және қысқа менструалды циклды анықтау қажет. Ұрықтану мүмкін болатын бірінші күн, ең қысқа циклден 18 күнді алып тастаймыз, ұрықтану мүмкін соңғы күн, ұзақ циклден 11 күнді алып тастаймыз.
Слайд 14Календарлық (Ogino – Knaus әдісі)
Фертилді кезең =
Ең қысқа цикл
- 18
Ең ұзақ цикл - 11
басы
соңы
Слайд 15Температуралық әдісі
Базалды температураны әр күн сайын төсектен тұрмай тік ішектен
өлшейді, және алынған мәліметті белгілеп отырады.
Слайд 16Цервикалды әдіс (Биллинг әдісі)
Периовуляциялық кезеңде мойындық шырыш ақшыл түсті, созылмалы,
көп мөлшерде (эстрогендер әсерінен). Бұл қынаптан шырышты бөлінділердің болуымен және
ылғалдылықты сезінумен жүреді.
Слайд 17Жатырішілік заттар (ЖІС)
Қазіргі кездегі ЖІС жіктелуі:
Инертті (немесе нейтралды);
Медикаментозды, құрамында мыс
және гестагендер бар
1909 ж. R.Richter жатыр ішіне жібек құртының ішегінен
жасалған сақина енгізуді ұсынды.
Слайд 19Жатырішілік заттар (ЖІС)
Құрамында мыс бар ЖІС
Прогестероны бар ЖІС
Слайд 20ЖІС әсер ету механизмі:
Теориялар:
Мыс ионының спермато- және овотоксикалық әсерінің теориясы;
Түсіктік
әсері теориясы – ЖІС миометрия тонусын күшейтетін ПГ синтезін жоғарылатуға
әкеледі;
Жатыр түтіктерінің перистальтикасының күшеюі теориясы;
Асептикалық қабыну теориясы;
Эндометрияның функционалды белсенділігін басу теориясы.
Слайд 22ЖІС енгізу уақыты:
Менструалды кезең уақыты, бұндай уақытта әйел жүкті болмайды,
енгізу өте жеңіл, ал қанды бөлінулер әйелде қобалжу тудырмайды.
Әр
етеккірден кейін әйел серіппенің жіпшесін тексеріп отырады, серіппенің орнында екеніне көз жеткізеді.
Слайд 23Жіктелуі (құрамы мен қолдану әдісіне байланысты):
А) қосарланған эстроген-гестагенді;
Б) мини-пили (таза
прогестагендер);
В) инъекциялық (ұзартылған);
Г) тері асты имплантанттар.
Гормоналды контрацепция
Слайд 24Қосарланған ауыз арқылы қолданатын контрацептивтер (ҚАК)
Слайд 27Шұғыл контрацепция
Шұғыл контрацепция шұғыл жағдайларда жоспарланбаған жыныстық қатынастан кейін жүктіліктің
алдын алу үшін қолданылады.
Бұндай контрацептивтерді кейде «келесі күннің таблеткасы«
деп атайды.
Слайд 28Ерікті хирургиялық стерилизация
Стерилизацияда шәует және жұмыртқа клеткасының қосылуына кедергі келтіру
үшін, канал немесе жатыр түтіктері (фаллопиев түтіктері) бекітіледі (vasa deferentia).
Слайд 29Лактациялық аменорея әдісі
Емшекпен емізу (лактациялық аменорея) босанғаннан кейінгі кезеңде 98%
контрацептивті әдіс ретінде қарастырылады, кейбір жағдайларда сақтағанда. Емшекпен емізу босанғаннан
кейін 6 ай бойы контрацептивті әдіс ретінде ұсынуға болады, егер:
Бала тек емшек сүтімен қоректенсе
Емшекпен емізу арасындағы уақыт 6 сағаттан аспаса, оған түнгі емізу де кіреді
аменорея жалғасады
Жаңа туған бала жасы 6 айдан кіші болса
Слайд 30Азаматтардың репродуктивті құқықтары:
Company Logo
Ерікті репродуктивті таңдауға
Репродуктивті денсаулықты қорғау мен
жанұяны жоспарлауға
Өзінің репродуктивті денсаулығы жайында толық мағлұмат алуға
Жүктілік, босану, босанудан
кейінгі кезеңде әйелді қорғауға
қазіргі заманға сай қосымша репродуктивті технологияларды пайдалана отырып, бедеулікті емдеуге
Жыныс клеткаларын донорлауға
Контрацепция түрлерін ерікті пайдалануға
Слайд 31www.themegallery.com
Company Logo
Ерікті хирургиялық стерилизация жасауға
Жүктілікті жасанды үзуге
Заңды, қауіпсіз аборт жасауға
Туушылықты
реттеуге
Репродуктивті сферада қолжетімді, сапалы медициналық көмек алуға
контрацепция мен жыныстық жолмен
берілетін аурулар туралы ақпарат пен білім алуға
Гендерлік теңдік
Азаматтардың репродуктивті құқықтары:
Слайд 32Азаматтардың репродуктивті міндеттері:
www.themegallery.com
Company Logo
Репродуктивті құқықтарын міндетті түрде сақтауға
Өзінің
репродуктивті құқығының жүзеге асуындағы еріктілік
Басқа азаматтардың репродуктивті құқығын қорғауға, сақтауға
Адамды клондауға болмайды!!!
Слайд 33ҚОРЫТЫНДЫ
Алдымен жүкті болмас үшін, ең бірінші жанұяны жоспарлау керек.
Әр азамат – жеке-дара индивид ретінде өзінің репродукция функциясын
жүзеге асыру мақсатында репродуктивті құқықтарын қорғауына, міндеттерін ұстануына, репродуктивті денсаулығын сақтануына құқылы.
ДЕНІ САУ АНАДАН – ДЕНІ САУ ҰРПАҚ ТУАДЫ!!!
Слайд 34Пайдаланылған әдебиеттер:
по материалам американской прессы, Communications Consortium Media Center, Washington,
DC
Миллетт К. Теория сексуальной политики // Хрестоматия по курсу "Основы
гендерных исследований", М., МЦГИ-МВШСЭН, 2000. с.33-47
Репродуктивное здоровье(рус.). Всемирная организация здравоохранения. Архивировано из первоисточника 25 сентября 2012.
Jump up to:Amnesty International USA. Stop Violence Against Women: Reproductive rights. SVAW. Amnesty International USA (2007). Архивировано из первоисточника 25 сентября 2012
Малышева М. Современный патриархат: Социально-экономическое эссе. М., 2001. — С. 269
Проблемы репродуктивного здоровья женщин в Казахстане М.Г. Жуматова, В.Н. ЛокшинПроблемы репродукции", 2010, №3, с. 24-27)
Слайд 35НАЗАР ҚОЙЫП, ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА
КӨП-КӨП РАХМЕТ!!!