ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА

жүйесінің мүшелерінің пре- және постнатальді дамуы.Ми бағанасы.Автономды нерв жүйесі
Орындаған:

Енкебаев Н.Қ Стом 12-001-01
Қабылдаған: Есболаева А.Р

миының дамуы
Ми бағанасы
Автономды нерв жүйесі
6) Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе:

Жүйке жүйесінің маңызы: -  мүшелерді бір-бірімен байланыстырып, организмнің біртұтсатығын жүзеге асырады; -  денедегі барлық мүшелердің және мүшелер жүйелерінің қызметін реттейді; -  организмді сыртқы ортамен байланыстырады.

нерв жүйесі (ОНЖ) – ми, жұлын;
2) Шеткі нерв жүйесі –

ОНЖ-дан тыс орналасқан нерв клеткалары мен барлық нерв талшықтары.
Сонымен қатар, нерв жүйесі (НЖ) тағы да 2-ге бөлінеді:
1)  Вегетативті нерв жүйесі – ішкі органдар қызметі мен зат алмасуды реттейді. ВНЖ өз кезегінде 2-ге бөлінеді: А) симпатикалық; Б) парасимпатикалық.
2)  Соматикалық НЖ көлденең жолақты бұлшықеттің жұмысые реттеп, дененің сезімталдығын қамтамасыз етеді

Жүйке

ұлпасы:
Нерв жүйесінің құрылымдық және функционалдық бірлігі болып нейрон табылады. Нерв жүйесінің құрамына нейрондардан басқа глиалдық жасушалар да кіреді. Нейрондар мен глиалдық жасушалардң жиынтығы нерв ұлпасын құрайды. Глиалдық жасушалар нерв ұлпасын қоршап, тірек, қоректік және электроизоляциялық қызмет атқарады. Нейронның денесі және қысқа өсінді-дендрит, ұзын өсінді-аксон болады. Нейроннның денесі сома д.а.
Нерв ұлпасының негізгі қасиеттері:
қозғыштық,
өткізгіштік
лабильділік

клетки 2 - аксон 3 - дендриты 4 - ядро

5 - нейрофибриллы (тонкие черные нити)

НЕЙРОН     Импрегнация нитратом серебра
1 - тело нервной клетки 2 - аксон 3 - дендриты

400гр. Ересек адаммен салыстырғанда нәрестенің миының массасы оның дене массасынан

едәуір артық болады. Мидың негізгі бөлімдері ұрықтық дамудың 3-айында басталса, ал 5-айда үлкен ми сыңарларының негізгі жүлгелері көрінеді. Ми постнаталдық дамудың алғашқы 2 жылында қарқынды дамиды. Сонан кейін бас миының даму қарқыны төмендейді. Бас миының дамуы 20 жасқа қарай аяқталады. Бұл жаста мидың массасы 4-5 есе артып, орта шамамен 1300-1400 гр болады

Ми

бағанасы:
Бағанаға сопақша ми, варолиев көпірі, аралық ми және мишық жатады. Ми бағанасының бөлімдері рефлекторлық және өткізгіштік қызмет атқарады.
1)Аралық мида: төмпешік асты аймақ (гипоталамус) пен көру төмпешіктері – таламусты ажыратады. а)Гипоталамус зат алмасуды, дене температурасын, ашығу және шөлдеу сезімдерін, бүкіл ішкі мүшелердің қызметін реттейді. Негізгі биологиялық мотивация мен эмоцияның қалыптасуында маңызды роль атқарады. Гипофизбен бірігіп, эндокриндік бездердің нервтік реттелуін қамтамасыз етеді. Гипоталамус ядроларының дамуы жыныстық жетілу кезінде аяқталады. б)Таламус – байланыс коллекторы. Таламус арқылы бас миының барлық нервтік-сезгіш жолдары өтеді.

күшті өсуі бір жастың соңына қарай байқалады. 15 жаста мишықтың

көлемі ересек адамдікімен бірдей болады. Сонымен, онтогенез процесінде ми бағанасының құрылымдары постнаталдық дамудың алғашқы екі жылында қарқынды өсіп, қалыптасуы 13-16 жаста аяқталады.
Сопаұша мида: тыныс алу және жүрек қызметін реттеу, сонымен қатар түшкіру, жөтелу сияқты көптеген қорғаныш рефлекстерінің орталықтары және У-ХІІ жұп бассүйек нервтері мен олардың құрамында болатын парасимпатикалық нервтердің ядролары орналасқан. Ұзындығы 2,5-3 см, салмағы 7г.

nomos — заң; systema nervosum autonomicum) — адам мен жануарлар

организміндегі тамырлар жүйесі (қан айналым жүйесі, лимфа айналым жүйесі, қантүзу) мүшелерінің, ішкі ағзалардың (ас қорыту, тыныс алу, зәр бөлу, көбею жүйелері ағзаларының), эндокринді (ішкі секреция) және экзокринді (сыртқы секреция) бездердің, бірыңғай салалы ет үлпасының қызметтерін реттейтін жүйке жүйесінің тәуелсіз бөлігі.
Екі түрі бар:
Симпатикалық
Парасимпатикалық

Ерекшеліктері: 1. Симпатикалық нерв орталықтары жұлын сұр затының көкірек және бел омыртқалық бөлімдерінің бүйір мүйіздерінде орналас- са, парасимпатикалық орталықтар ортаңғы және аралық ми мен жұлынның құйымшақ бөлімінде орын тебеді. 2. Симпатикалық нерв бөлімінің түйіңдері өздері нервлендіретін мүшелерден тыс орналаса,парасимпатикалық түйіндер ағзалар- дың өзінде орнығады. 3. Симпатикалық бөлім әмбебап келеді, барлық мүшелерді нервтеңдіреді. Парасимпатикалық бөлім әмбебап емес тері та- мырлары, тер бездері, бүйрек үсті бездері, зәр ағарлар, көк бау- ыр, қаңқа еттері парасимпатикалық нервтермен нервтенбейді. 4.Симпатиклық нервтерге мультипликация (көп тарамдалу) құбылысы тән түйінен соңғы талшықтар саны түйін алды талшық- тар санынан әлдеқайда көп болады. Парасимпатикалық нервлер айтарлықтай көп тарамдалмайды. 5. Симпатикалық нервтердің эфференттік талшықтары парасим- патикалық нерв талшықтарынан ұзын келеді.

Пайдаланылған әдебиеттер: 1)“Гистология” Аяпова Ж.О. 2)“Гистология және эмбриология негіздері” М. Нұрышев 3)“Жалпы гистология

негіздері” Қ.А. Сапаров 4)“Гистология дәрістер жинағы” Аяпова Ж.О. 5)“АТЛАС, гистология, цитология және эмбриология” Р.Б. Абильдинов, Ж.О. Аяпова, Р.И. Юй 6)www.google.ru