Семей қ. Мемлекеттік Медицина Университеті

Тақырыбы: Әлеуметтік және аймақтық саясаты.

саясатының негізгі бағыттары;
3) Аймақтық саясатының мәні және мақсаты.

түбірлі мәселесі - адамдардын басым көпшілігін экон. қызметін үйлестірү арқылы

адамға қажетті материалдық игіліктерді өндірү, тұрмыстық қызмет түрлерін көрсетү.
Әлеуметтік ұйымының субъектісі – мемлекет, ал объектісі – халық.
Мемлекеттің реттеушілік қызметінде ең ірі және маңызды саланың бірі –
- Әлеуметтік саясат: халықтың қамсыздандырылмаған топтарын қорғау, жұмыссыздықты әлеуметтік қорғау, жұмысбастылық саясаты, қоршаған ортаны қорғау. (білім, медицина, мәдениет).

тізімі:
Экономикалық жүйені өзгертүі;
Жеке (тұлғалық) бағдарламалар;
Жеке экономикалық институттардың тиімділігін арттыруы.

Мемлекетінің әлеуметтік саясатының мәні - әлеуметтік топтардың, қоғам жіктерінің арасындағы қатынастарды қолдау, қоғам мүшелерінің өмір сүру деңгейінің көтеруді қамтамасыз ету.

түрде реттелген элементтерінің жиынтығы.
Экономика – күрделі көп деңгейлі жүйе.
1917 ж.

- 1991 ж. дейін Қазақстан жері СС Одағының құрамында болып, экономикасы әкімшіл - әміршіл жүйе түрінде болды:
Мемлекеттік меншікке, директивалық баға қалыптасуына, орталықтандырылған жоспарға негізделген жүйе.
1993 ж. Қ-н мемлекетінің экономикасы нарықтық жүйеге ауысты деп жарияланды.

меншікке, еркін баға қалыптасуына, бәсекелестікке негізделеді.
Нарықтық ынталандырушы қызметі –

бәсекелестік жеке тұлғалармен ұйымдарды қағыстырып “әлсіз жақтарын” жоюға кірісті.
Нарықтық қатал әсерін шектетү үшін, күшін жинап алған мемлекеттік аппарат, экономикалық аралас жүйесін біртіндеп еңгізүге көшті:
- Экономиканы реттеудің нарықтық механизмдерін экономиканы мемлекеттік реттеумен ұштастыратын жүйе.

олардың әл – ауқатының басты көрсеткішін ескертті.
Өйткені, табыс жеке адамның

материалдық және рухани өмірін анықтап, демалуына, білім алуына, денсаулығын сақтауға, күнделікті тұтыну қажеттілігін өтеуге мүмкіндік береді.
М/ы: Еңбек ақы, әлеуметтік төлемдер: зейнет ақы, стипендия, экологиялық коэффициентер және басқалары.

өркениетті әлемде кеңінен қолданылады. Ол тұрғындардың ақшалай табысы мен сатып

алу қабілеттілігін сүйемелдеуге бағытталған. Индексациялауға тұрғындардың бюджеттен алатын ақшалай табысы да жатады (жәрдем ақы, зейнет ақы, стипендия, жалақы).
Тұрғындарды әлеуметтік қорғау жүйесінің басты элементі ретінде олардың ақшалай табысын индексациялауды жатқызады. Оның мәнісі: инфляция келтірілген зиянның толтыруға қызмет етеді.

мөлшерін түзететін механизм.
Индексацияны мынандай түрлерге жіктейді:
Ақшалай табыс индексациясы;
Сақталған ақшаны

индексациялау және өмір сүру минимумын индексациялау.
Мемлекеттік статистикалық агентстволар органдары тауар мен қызмет көрсетуге бағаның өзгеруін бақылап отырады.Осы бақылау тұтыну бағасы индексін есептеуге мүмкіндік береді. Осылар тұрғындардың жоғалтқан нәрсесі көлемінің бағытын айқындайды және мөлшерінің орнын толтырады.

мөлшерін түзететін механизм.
Әлемдік тәжірибеде тұрғындар табысын индексациялаудың

екі негізгі түрі белгілі:
Автоматты
Жартылай автоматты, кейде келісімді дейді. Бірінші түрінде, жалақы баға индексінің өсуіне қарай пропорциональды көбейіп, кеткен шығынды толық қайырады, Жалақының осындай жүйе бойынша есептелуі оны тиімді ұйымдастыруға кері әсерін тигізеді. Себебі еңбек ақыны көтеру оның нәтижесімен ешқандай байланыста емес.

қолданылады. Оның мәнісі мынада: жалақының баға өскенін ескере отырып, өсетіндігі

жайы бүкіл екі деңгейінде ұсыныс жасалып шешіледі. Мұндай келісім кәсіподақ, жұмыс беруші және мемлекеттің қатысуы арқылы жасалып, көп елдерде ғалым –сарапшыларды шақырады. Сосын кәсіп орын өзінің шамасына қарай өткереді, көбінесе ұжымдық келісім жасау арқылы жүзеге асады. Мұндай тәртіп индексация механизмін нақты жағдайға, қаржы мүмкіндігіне және еңбек қатынастарына бейімдейді.

ойдағы тұтынуды қанағаттандыруға есептелмеген. Минимумның мақсаты - қызмет пен еңбекке

қабілеттілікті қалыпты ұдайы өндіруді қажетті көлемде қамтамасыз етуі болмақ.
Күн көру деңгейі дегеніміз не және ол қалай өлшенеді? Өмір сүру минимумы деп адамның өмір сүруін және оның жұмыс күшін қалпына келтіруді сүйемелдеуге қажетті ақшалай қаржы деңгейін айтамыз. Қоғам дамуы жағдайындағы күн көру деңгейі өмір деңгейінің қоғамға қажетті төменгі шекарасын анықтайды.

тәсіл минималды тұтыну бюджетіне негізделген. Ол отбасы табысының балансы мен

шығындарынан тұрады.
Күн көру деңгейін анықтаудың екінші тәсілінде кедей отбасы өз табысың 1/3 бөлігін тамақ өнімдеріне жұмсайтыны ескеріледі.
Нарықтық шаруашылық жағдайында мемлекеттің әлеуметтік саясаты бір жағынан, әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етіп және әлеуметтік қысымды жұмсартса, екінші жағынан, кәсіпкерлік пен белсенділігі жоғары жоғары жалдамалы еңбекке кедергі келтірмеу керек.

тиімділігін арттыру керек.
Осыған әсер тигізетін салалар:
Заңды бекітілүі;
Сенім артту келісімдер;
Әлеуметтік топтарға

арналған бағдарламалар (жарнама, проект).

қатынастарға көшу жағдайында әлеуметтік және аймақтық саясаттың маңызы өсе түседі.

Осыған байланысты ҚР тұрғындарды әлеуметтік қорғау жүйесінде және аймақтық экономиканы дамытуда жаңа ұстанымдар қажет. Осы жағдайларды жүзеге асыруда «Қазақстан 2030», «Қазақстан 2020», және ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Жаңа Қазақстан жаңа әлемде» Жолдауындағы нақты әдістер үлкен маңызға ие.

басты бағыттары:
әлеуметтік ахуалды жақсарту және кәсіпкерлік қызметті одан әрі

дамыту;
басқарудың тиімділігін арттыру;
өндіріс секторларына несие беру;
экономикалық шикізат бағдарын өзгерту;
аймақтық диспропорцияларды жою.

Қазақстан халқына жолдауында өтпелі кезеңдегі әлеуметтік экономикалық дамудың қорытындысы шығарылды,

тежеуші факторлар айқындалып, 2030 жылға ұзақ мерзімді мақсаттар мен олардың мерзімдері көрсетілді.
Қойылған мақсаттарды жүзеге асыру мына үш кезеңде болуы қажет:
1998- 2000 жылдар
2001- 2010 жылдар
2011- 2030 жылдар

мекен экономикалық дамуды жетiлдiруге қолайлы өзiндiк жергiлiктi жағдайларымен сипатталады. Аталмыш

жергiлiктi жағдайлар экономикалық даму стратегиясын өндiру мен қалыптастыруға негiз бола алады. Тәжiрибе көрсетiп отырғанындай, жергiлiктi күштi экономиканы қалыптастыру үшiн қауымдар жергiлiктi жердiң әлді, әлсiз жақтарын және мүмкiндiктерi мен қауiптерiн ескере отырып, бiрлескен стратегиялық тұрғыда жоспарланған ic әpeкeттep жүргiзуi тиiс.

қызығушылығын apттыpaды.
Жеке секторларды дамытудағы келеңсiздiктердi жойып әлеуметгiк – экономикалық дамуды

белсендi түрде зерттей отырып, нығайту мақсатында стратегия бағдарламалар мен жобалар қабылданып отырылды. Осылайша, аймақтар өзiнiң экономикалық базасын ұлғайтып, тұрғындарды еңбекпен қамтамасыз етiп отырды.
Қазіргі танда қалалар мен аудандық жерлердiң алдындa зор мaқсaттap қойылып отыр, Ол дегенiмiз аймақтардың жергiлiктi экономикалық дамуын стратегиялық жоспарлы түрде жургiзу қажеттiгiнiң зор маңызы бар eкенін көрсетедi.

жүйесінің оң мен теріс жақтары
Әлеуметтік саясатының әлемдік деңгейіндегі мәселелері.