Семей мемлекеттік медицина университеті Әскери кафедра Тақырып 4 Антидот

Уланғандарға шұғыл көмек көрсетудің жалпы принциптері


Дайындаған: м/қ подполковнигі

Ш.Орынбасаров

Химиялық антагонизм

- токсикант нейтрализациясы
Б. Биохимиялық антагонизм
- токсикантты биосубстратпен байланыстан
ығыстыру;
- токсикантпен бұзылған, компенсацияның
басқа жолдары
В. Физиологиялық антагонизм
- субклеткалық биожүйелердің
функциональды жағдайының қалыпқа
келуі (синапс және т.б.)
Г. Токсикант метаболизм модификациясы

үрдістері белсенділігінің модуляциясы;
- гипоксияны жою; биоэнергетика
бұзылыстарының салдарын алдын алу;
- су-электролиттік алмасу және қышқыл-
сілтілік жағдайдың қалпына келуі;
- гистогематикалық тосқауыл
өткізгіштігінің қалпына келтуі;
- жасушалардың өлуіне әкелетін
патохимиялық каскадтарды үзу;
Симптоматикалық - ауырсыну, тырысу, психомоторлы
қозуды жою;
- тыныс алудың қалпына келуі;
- гемодинамиканың қалпына келуі және
т.б.

кұтетін эффекттердің айырмашылығы

немесе онымен шақырылған токсикалық әсердің алдын алу немесе жоюда қолданылатын

дәрі-дәрмек.

негізінде жатқан, антогонистік байланыстың механизмі: 1. Химиялық 2.Биохимиялық 3.Физиологиялық 4.

Ксенобиотика метаболизм үрдістерінің модификациясына негізделген

Айналымдағы бос токсиканттың химиялық нейтрализациясы
2. Аз токсикалық кешеннің түзілуі
3.

Құрылым – рецептордың токсикантпен байланыстан босап шығуы
4.Организмнен токсиканттың шығаруылуының оынң деподан шайылуы есебінен жылдамдауы
Мұндай антидоттар қатарына фторидтермен улануда қолданылатын кальций глюканаты, ауыр металлдаремн интоксикацияда қолданылатын кешентүзушілер, сонымен қатар цианид антидоттары - Со-ЭДТА және гидроксикобаламин жатады. Бұл топқа сондай-ақ жүрек гликозидтерін (дигоксин), ФОҚ (зоман), токсиндерді (ботулотоксин) байланыстыратын моноклональды антиденелер жатқызылады.

- дитиолдар (БАЛ, унитиол,
2,3 - димеркаптосукцинат)

- монотиолдар (d – пенициламин,
N – ацетилпенициламин)
- әртүрлі ( десфериоксамин,
прусская синь и т.д.)

организмде биохимиялық үрдістердің қалыпты ағымын қалпына келтіреді.
Бұл түр көміртегі

тотығы, холинэстераза реактиваторлары және холинэстеразаның қайтымды ингибиторлары, ФОҚ улануда оттегінің, гидразин және оның туындыларымен улануда пиридоксальфосфаттың антидотық белсенділігі негізінде жатыр.

Антидоттық эффект негізінде жатыр: постсинапстық рецепторларға тікелей әсер ету немесе

синапста нейромедиатордың айналу жылдамдығының өзгеруі. Бірақ антагонизм ешқашан толық болмайды. Бұл байланысты:
- токсикант және антидот әсер ететін синапстық рецепторлардың гетерогенділігімен
- рецепторлардың әртүрлі субпопуляциясына қатысты заттардың ішкі белсенділігінің бірдей еместігі
- токсиканттар және антидоттар үшін синапстардың қол жетімділігінің әртүрлігімен
- заттардың токсико – және фармакокинетика ерекшеліктерімен

(прозерин және б.) улануда
галантамин, пиридостигмин, аминостигмин атропинмен, скополаминмен, BZ улануда
бензодиазепиндер,

барбитураттар
ГАМК-литиктермен (норборнан, бициклофосфаты) интоксикацияда
флюмазенил бензодиазепинмен (диазепам т.б.) интоксикацияда
налоксон – наркотикалық аналгетиктер (морфин, фентанил, клонитазен) антидоты

заттардың биодетоксикациясын жылдамдатады. Оларға жатады:
А. Детоксикацияны жылдамдатушы –

- тиосульфат натрия – цианидтармен улануда қолданылады;
- бензонал –ФОҚ зақымдалудың алдын алу үшін;
- ацетилцистеин – дихлорэтан, ацетаминофенмен улануда емдік антидот ретінде қолданылады
Б. Метаболизм ингибиторлары –
- этил спирті, 4-метилпиразол – метанол, этиленгликоль антидоттары

Ампула 0,5 мл ингаляцияға.
Пропилнитрит Цианидтармен улану

Антициан Ампула 1,0 мл 20% р-ра в/в,
0,75 мл в/м. Цианидтармен улану

Атропина сульфат Ампулы 1,0 мл-ден 0,1% ерітінді
в/і. ФОҚ улануда алғашқы доза 2-8 мл,
кейін 2 мл әрбір 15 мин сайын
переатропинизацияға дейін.
ФОҚ, карбаматпен улануда

мг флаконда
(десферал) инъекцияға

арналған ерітінді
дайындау үшін. Темір тұздарымен
ауыр улануда 15 мг/кг/сағ в/в

Дигоксин - Флакондағы ұнтақ. Бір флакондағын
специфичные 0,6 мг дигоксинмен
FAB – антитела

Дипироксим Ампула 1,0 мл-ден 15% ерітінді в/м,
в/в. Енгізуді әрбір 3-4 сағ сайын
қайталауға болады, немесе тұрақты
в/в инфузия 250-400 мг/час. ФОҚ
улану

ерітінді
ЭДТА

в/в баяу тамшылатып.
Цианидтармен улану

Димеркапрол (БАЛ) Ампулы 3 мл 10% ерітінді.
3-5 мг/кг 4 сағ сайын в/м
2 күн бойы, кейін 2-3 мг әрбір
6 сағ 7 күн. Мырыш,қорғасын,
ртуть улану

Метилен көгі Ампулы 20 мл немесе флакон
50-100 мл 1% ерітінді 25%
глюкоза ерітіндісінде.
Цианид, нитриттармен улану

Ампула 1,0 мл-ден 0,1% ерітінді.

Бастапқы доза 1-2 мг в/в, в/м, п/к.
Наркотикалық анальгетиктермен
улану көріністері рецидивінде
қайта тағайындау

Натрия нитрит Ампула 10-20 мл 2% ерітінді, в/в
тамшылап. Цианидтермен улану

Натрия тиосульфат Ампулы 10-20 мл 30% ерітінді, в/в
Цианид, ртуть, мырыш
қосылыстарымен, метгемобин-
түзушілермен улану

Капсула125-250 мг, таблетка 250 мг

тәулігіне, 4 дозаға бөліп ішке, тамақ
алдында. Қорғасын,мырышпен
интоксикация

Пиридоксин Ампула 3-5 мл 5% ер, в/м, в/в гидрохлорид гидразинмен интоксикацияда

Пралидоксим в/в инфузия 250-400 мг/сағ
(2 – ПАМ) ФОҚ интоксикация

Тетацин-кальций Ампулы 20 мл 10% ер, в/в
(ДТПА) тамшылатып 5% глюкоза ер-де.
Ртутью, мырыш, қорғасынмен
улану

Ампулы 5 мл 5% ер, в/м 1 мл

10 кг салмаққа әрбір 4 сағ
алғашқы 2 күн, әрбір 6 сағ
кейінгі 7 күн. Мырыш, ртуть,
люизитпен улану

Физостигмин 1 мг/мл ерітінді в/м немесе
в/в енгізу
Бастапқы доза 1 мг.
М-холино – литиктермен
улану көріністері
қайталануында қайта
тағайынедау

мкг 5 мл-де. Бастапқы

доза 0,2 мг в/в. Доза есі қалпына
келгенше қайталдайды (макс. Сум-
марная доза – 3 мг).
Бензодиазепинмен улану.
Тырыспалы синдормы бар
науқастарға енгізуге болмайды!

Этанол Бастапқы доза қанда этанол
деңгейіне жетуге есептеледі 100
мг/100 мл аз емес (42 г/70 кг) – 30%
ер-ді. түрінде ішке 50-100 мл; 5%
ер-ді. түрінде в/в. Метанол,
этиленгликольмен улану

50 – 75 мг/кг/тәу в/м немесе в/в

3 – 6 қабылдау 5 күн ішінде;
үзілістен кейін курсты қайталау.
Қорғасын, басқа металлдармен
улану