Семей мемлекеттік медицина университеті Тағамтану және гигиеналық пәндер

тұрақты даму
Тақырыбы: Экожүйенің орта модифицирлеуші рөлі және бұзылған экожүйелерді

қалпына келтіру мәселелері.



Орындаған: Закенова А
116 топ ЖМФ
Тексерген: Темиржанова А. Е

Семей 2014

БӨЖ

орта модифицирлеуші рөлі
2.2 Бұзылған экожүйелер және оны қалпына келтіру
2.2 Топырақ

эрозиясы, қуаңшылық.
2.3 Су экожүйесі
2.4 Сукцессиялар
III Қортынды
IV Пайдаланған әдебиеттер

жиынтығы –экологиялық жүйе немесе экожүйе деп аталады. Жалпы алғанда биогеоценоз

экожүйеге қатысты жекеден жалпыға қарай қатынаста болады. Табиғи экожүйелер көлемі бойынша әр түрлі болуы мүмкін: су қоймасы, мұхит, шалғындық, орман, тайга, дала.

т.б мысал бола алады.

нәтижесінде біртұтас ретінде тіршілік ететін кез келген өзара әрекеттесуші тірі

ағзалар мен қоршаған орта жағдайларының жиынтығы.

қабатындағы ылғал мен жылу балансын реттеу мақсатында жерді арнайы агротехникалық

әдіспен жырту, егістікті суару, қар тоқтату, ағаш алқабын жасау, астық тұқымын қолайлы уақытқа себу сияқты шаралар жүргізіледі. Қуаңшылық табиғаттың күрделі құбылысы, сондықтан көрсетілген шаралар кешенін қолдану қуаңшылықтың зиянды зардабын бәсеңдетуге септігін тигізеді.

(гидротоп)
Климаттық факторлары
(климатоп)
Топырақ факторлары
(эдафотоп)
Өсімдіктер
(фитоценоз)
Жануарлар
(зооценоз)
Микроорганизмдер
(микробоценоз)
Экожүйенің сызбанұсқасы (В.Н.Сукачев бойынша)

дәрежесі, адамның отты пайдалана бастаған уақыттан, яғни 800 жылмен салыстырғанда

әлдеқайда жоғары.
Нәтижеде адамзаттың үлесіне күрт нашарлаған биологиялық жүйелер тиіп, жекелеген жануарлар мен өсімдіктердің популяцияларының кемуі мен жойылуы, адамзат қоғамы үшін болжанбаған теріс құбылыстарға әкелетін биосферадағы қайтымсыз өзгерістердің қаупі туып отыр.

түсуі, эфтрофикацияның артуы, оттек концентрациясының төмендеуін тудыратын токсинді ластану нәтижесінде

болады.
Ластанған суларды механикалық, химиялық, биологиялық жолмен тазартады.

Ластанған суларды химиялық жолмен тазарту әдісі- әр түрлі реагенттерді қосу арқылы құрамын жақсартуға бағытталған. Химиялық әдіспен ластанған сулардағы ерімейтін зиянды заттарды 95%-ке дейін азайтуға болады.

Механикалық жолмен тазарту әдісі- ластанған сулардан әдейі арналған құралдардың көмегімен ерімейтін зиянды қосындыларды бөлуге бағытталған.

Ластанған суларды тазартудың биологиялық әдісі биохимиялық процестің көмегімен жүргізіледі

әлеуметтік-экономикалық мәселе болып отыр. Осы мәселені шешудің әр түрлі жолдары

қарастырылуда:

* Кен орнында топырақты қайта қалпына келтіру үшін микробиологиялық, агрофитомелиоративтік әдістер, сондай-ақ сапалы мұнай сорбенттерін пайдаланудың мәні өте зор.

*Қауіпті препараттарды улылығы аз препаратпен ауыстыру.
*Дефляциға ұшыраған топырақтарда көп жылдық шөптерді өсіру арқылы ауыспалы егісті қолдану

*Топырақтың құрылымын түзуге мүмкіндік туғызатын органикалық тыңайтқыштарды пайдалану;
* Топыраққа әсер ететін қысымды кемітетін техниканы пайдалану.

зор.
Жануарлар дүниесін қалпына келтірудің 4 негізгі шарты бар. Олар:
аулауға

тыйым салу;

тіршілік ортасын бұзбау;

қолдан көбейтуге бейімдеу;

лабораториялық жағдайда гендік қорын сақтап қалу жұмыстары.

жерлерден (мысалы, топырақтың шағыл немесе бұрынғы мұздық болған жер) басталатын

сукцессияның типін- алғашқы сукцессия деп атайды. Бастапқы немесе алғашқы сукцессияның мысалы ретінде мичиган көлінің төңірегіндегі дюналарды (құм шағылдарды) шөп басуын алуға болады. Дюналардың алғашқы қоныстанушылар қауымдастығы астық тұқымдастардан, талдардан, шиеден, мақта ағашынан және жүйрік қоңыздар, ін қазғыш өрмекшілер мен секіртпелер тәрізді жануарлардан тұрады

және органикалық заттары бар толығынан немесе белгілі бір дәрежеде өсімдіктерден

айрылған беткейден басталады. Мысалы, өртенген жерлер немесе кесілген ормандар. Топырақта бұл жерлерде сукцессияға әсер ететін түқымдар, споралар және вегатативті көбеюдің мүшелері сақталуы мүмкін.

табылады.
Бәріміз білетіндей табиғаттың барлық компонеттері бір- бірімен тығыз байланыста.Бір

компонеттің өзгеруі басқасында өзгеріс тудырып қоршаған ортаға кері әсерін тигізеді. Сондықтан табиғи және антропогенді жерлердің тұрақтылығына нұқсан келтіретін биологиялық алуантүрліліктің төмендеуіне жол бермеу керек.

83-126 б
2. Ү.И.Кенесариев , Н.Жақашов «Экология және халық денсаулығы». Алматы

49-51, 63-68 б
3. Ғаламтор желісі
4. Молдахметов З.М., Ғазалиев А.М., Фазылов С.Д. «Экология негіздері». Қарағанды, 2002 5. Одум Ю. «Экология негіздері» Прогресс, 1975 6. Тарасов А.О. «Экология және табиғатты қорғау»