СӨЖ: Глоссарий Тақырып: Омега – қышқылдар. КҚМҚ метаболизмі және олардың ролі

Орындаған: Қуанышбек Г.Д Тексерген: Ерджанова С.С
Факультет: ЖМ
Курс: 2 Топ: 14-008-2қ

Биологиялық химия кафедрасы

Алматы, 2015-2016 оқу жылы

құрамында көміртегі атомдарының ұзын тізбегі бар. Бұл қышқылдарға жалпы қабылданған

тривиалдық немесе жүйелік атаулары қалыптасқан.

Май қышқылы

қанықпаған май қышқылдары полиқанықпаған май қышқылдары деп аталады.
Көп қанықпаған

май қышқылдары әдетте бөлме температурасында сұйық күйде кездеседі. Сондықтан оларды сұйық май деп атайды.
Олардың көбі өсімдік тектес: жүгерілік, күнбағыстық ғана емес жануар тектес түрлері де кездеседі, балық майы.

Көп қанықпаған май қышқылдары

етеді. Жоғарғы энергетикалық молекула болғандықтан жасушада болатын барлық процестерге соның

ішінде жасушалық алмасуға қытысып, жасуша ішіне бөгде заттардың енуіне кедергі бола алады.
Омега көп қанықпаған май қышқылдары (линоль, линолен) витамином F деп те аталады. Көбінде бұл майлар өсімдік майларында, миндальда, орман жаңғағында, сояда, күнбағыста, қияр дәндерінде асқабақта кездеседі.

май қышқылдарына жатады. Олар ағзадағы холестериннің тез өтқышқылына айналып ағзадан

шығарылуына әсер етеді. Қан тамыр қабырғаларының тығыздап, олардың элестикалық қасиетін көтеріп атероскелероздың алдын алады. Витаминов В, В6, холина алмасуына қатысып, нервтік импульстардың орталыққа, перефериялық нерв системасына өтуін жақсартады. Тәуліктік қажеттілігі — шамамен 1-2 г.
Линоль клетка мембранасың құрылымын жақсартып оған серпімділік қасиет береді.
Линолен қышқылы , біріңғай салалы бұлшықеттерге стимуляциялық әсер ететін простагландиндер синтезіне қатысады.

майларында көптеп кездеседі. Адам организмінің әртүрлі системеларына кең түрде әсер

етеді. Омега-6 пен бірге алмастырылмайтын яғни организмде синтезделмейтін, міндетті түрде ағзаға сырттан келетін тағаммен түсіп тұруға тиісті май қышқылдарының қатарына жатады. Омега-3 организмге жетіспегенде жүрек және қан тамыр аурулары дами түседі, себебі Омега-3 жетіспеушілігі төмен тығыздықтағы холестериннің қан тамыр қабырғасында пайда болуына, ал ол атеросклероздық қабыршақ пайда болуна ықпал жасайды. Теңіз және өсімдік майлары мидың жұмысын жақсартады.

көптеп кездеседі ). СН-(CH)-CH=CH-R
ХИМИЯЛЫҚ ФОРМУЛАСЫ

конфигурациялы(таға тәрізді). Цис конфигурацияның арқасында химиялық реакцияда жақсы байланысады және

көлемі үлкен болып табылады.Осы олардың ең басты кемшілігі болып жарықта табылады,сондықтан олар жарықта ауамен қатынаста тез тотығып кетеді. Сондықтан өндірістік өңдеуде оларды гидрогенизациялайды, оның нәтижесінде КҚМҚ тұрақты транс формаға айналады. Осындай жолмен ұзақ қуырғанда құртылмайтын және ұзақ сақталатын маргарин майы алынады. МАРГАРИН МАЙЫН СОЛ СЕБЕПТІ ПАЙДАЛАНБАҒАН ЖӨН! Олар зиянды, жұрек қантамыр ауруларына алып келеді.

Цис-конфигурация.
Транс-конфигурация.

төмендетіп, инфаркттың себебі болып табылатын тромбтардың пайда болуының алдын алады.

Балық майы жүрек қығысының бұзылыстарының алдын алады, қалыпты жүрек соғысын қалыптастырады. Балық майының көп дозада ( 10 г дейін ) қабылдау стенакардия жиілігін айтарлықтай төмендетеді.

Кардиологиялық тәжірбие

сапалақ құрамы да маңызды. Тағам рационынна кіретін барлық астың құндылығының

30% құрауы тиіс. 2000 Ккал тағам құндылығында ол 67 грамм болады.
Қаныққан және полиқанықпаған (омега-3 и омега-6) и моноқанықпаға (омега-9) 10% болуы керек ( 22 г нан ). Омега-3 және омега-6 ара қатынасы 1:1 ден 1:4ге дейін болуы керек.
Көбінде бұл майлар өсімдік майларында, миндальда, орман жаңғағында, сояда, күнбағыста, қияр дәндерінде асқабақта кездеседі

Қөп қанықпаған май қышқылдарын пайдалануға ұсыныс

қышқылдарының, биологиялық мембраналар қасиеттерінің болуы.
Қарсы атеросклерозды әсер көрсетеді:
а) нәжісте

холестерин шығуын арттыру;
төмен тығыздығы липопротеидті қалыптастыру
б) азайту;
в) серпімділік арттыру және кеме қабырғаларының өткізгіштігінің азайту.
Ағзадағы май синтез
2. Азайту.
3. Энергия функциясы. Витаминдер алмасу
4. Қатысу.
5. Эйказаноидтарды синтездеуге арналған субстрат болып табылады- биологиялық белсенді зат, жасуша және қоршаған жасушаларының да метаболизмі мен қызметін модулдеуші.

КҚМҚ-ның биологиялық ролі

Құрамындағы май түрлеріне аса назар аударған жөн. Омега-6сы бар препараттарды

пайдаланбау керек, себебі қалыпты рационның өзінде олар жеткілікті. Балық құрамындағы майлар ағзада тұрақсыз болып келеді, ағзада ыдырағанда уытты заттар түзуі мүмкін. Сондықтан балық майлары капсула түрінде жасалып жарық және ауа өткізбейтін қаптамаларда сақталуы тиіс. Балықтың қандай бөлімінен алынатынын білгеніңіз жөн. Жақсы өндіруші балық бауырынан емес балық бұлшықетінен алынған майларды пайдаланады. Сондықтан сатылымдағы барлық препараттардың ішінде «Омега-3» Компании NSP препараты ерекшеленеді. Омега-3 NSP препараты 60 капсуладан тұрады.
Бір капсуланың құрамыт: Эйкозопентандық қышқыл (ЭПҚ)- 180 мг. Докозогексаендық қышқыл (ДГҚ) – 120 мг. тәулігіне тағаммен бірге 2-3 рет қабылдаған жөн.

Омега-3 препараттары

полиқанықпаған май қышқылдары және басқада қанықпаған май қышқылдары кездеседі.
Омега 3/60:

-дамуды тұрақтандырып мидың жұмысын жақсартады; -жүрек қантамыр жүйесіне профилактикалық түрде әсер етеді; -атеросклероз аурулары кезінде ,Альцгеймер ауруларында , гипертониялық ауруларда, қант диабетінде ревматизмде және подаграда; -Псориаз , экзема, аллергиялық дистрофиялық тері өзгерістері сияқты аурулар кезінде сиптомдарды түсіруге қолданылады.
Қолданылуы : тағамдық қоспалар түрінде 1—2 капсуладан тағам қабылдаудан жарты сағат алдын пайдаланылады .
Ескертпе : Балық және балық өнімдеріне аллергиясы бар адамдар алдын ала дәрігер нұсқауымен пайдалануы тиіс.
Құрамы: ЕРҚ (эйкозапентаендік қышқыл) 300 мг,
ДГҚ (докозагександық қышқыл) 200 мг,
Басқа омега-3 май қышқылдары 100 мг,
Витамин Е (1 ME).

Омега 3/60 препараты

иісті, түссіз сұйықтық, суда және органикалық еріткіштерде жақсы ериді. Көміртегі

тізбегінің құрылысына байланысты Май қышқылының екі изомері бар: *н-май қышқылы CH3CH2 CH2COOH (қайнау t 163ºС, тығыздығы 20ºС-та 0,953 г/см3)

Насыщенные жирные кислоты на основе карбоновой кислоты. Это неприятный запах, бесцветный жидкость, растворим в воде и в органических растворителях. Углероды жирных кислот связаны со строительством двух изомеров н-масляная кислота, СН3СН2 СН2СООН (кипящей т 163ºS 20ºS плотности 0953 г / см3)

Saturated fatty acid-based carboxylic acid. It unpleasant odor, colorless liquid, soluble in water and organic solvents. Carbon chain fatty acids associated with the construction of two isomers: n-butyric acid, CH3CH2 CH2COOH (boiling t 163ºS 20ºS-density 0,953 g / cm3)

Глоссарий

да көп қос байланысы бар қанықпаған май қышқылдары полиқанықпаған май

қышқылдары деп аталады.

Много ненасыщенных жирных кислот - молекулы, которые содержат два или более двойных связей ненасыщенных жирных кислот называют полиненасыщенные жирные кислоты.

A lot of unsaturated fatty acids - the molecules that contain two or more double bonds of the unsaturated fatty acids are called polyunsaturated fatty acids.

соңынан санағанда үшінші көміртек атомы, омега-3 қалыпта -көміртек қос байланысы

бар қанықпаған май қышқылдарының тобы болып табылады.

Омега-3-полиненасыщенные жирные кислоты - относятся к семейству ненасыщенных жирных кислот, имеющих двойную углерод-углеродную связь в омега-3-позиции, то есть после третьего атома углерода, считая от метилового конца цепи жирной кислоты.

Omega-3 polyunsaturated fatty acids are a family of unsaturated fatty acids having a carbon-carbon double bond in the omega-3 position, that is after the third carbon atom counting from the methyl end of the fatty acid chain.

бар қанықпаған май қышқылдарының отбасы, яғни май қышқылдарының тізбегі метил

соңынан санағанда алтыншы және жетінші көміртек атомы арасында орналасқан.

Омега-6-полиненасыщенные жирные кислоты относятся к семейству ненасыщенных жирных кислот, имеющих двойную углерод-углеродную связь в омега-6 позиции, то есть между шестым и седьмым атомами углерода, считая от метилового конца цепи жирной кислоты.

Omega-6 polyunsaturated fatty acids are a family of unsaturated fatty acids having a carbon-carbon double bond in the omega-6 positions, that is between the sixth and seventh carbon atom counting from the methyl end of the fatty acid chain.

байланысы, CH3 (CH2CH = CH) 3 (СН2) 7COOH бар. CAS

463-40-1

α-Линоленовая кислота — одно основная карбоновая кислота с тремя изолированными двойными связями, CH3(CH2CH=CH)3(CH2)7COOH. CAS 463-40-1

α-Linolenic acid - one basic carboxylic acid having three isolated double bonds, CH3 (CH2CH = CH) 3 (CH2) 7COOH. CAS 463-40-1

еритін бозғылт сары, майлы сұйықтық. Tm -11 ° C, TKIP

182 ° C ° (532 N / м² немесе 4 мм рт.ст.. V.), 0,903 г / см³ мөлшерінде (20 ° C) тығыздығы. Табиғи майлар линоль қышқылы геометриялық цис-изомер түрінде болып табылады.

Линолевая кислота — светло-жёлтая маслянистая жидкость, нерастворимая в воде, но хорошо растворимая во многих органических растворителях. Tпл −11 °C, tkип 182 °C (532 н/м², или 4 мм рт. ст.), плотность 0,903 г/см³ (20 °C). В натуральных жирах линолевая кислота находится в виде геометрического цис-изомера.

Linoleic acid - pale yellow, oily liquid, insoluble in water but readily soluble in many organic solvents. Tm -11 ° C, tkip 182 ° C (532 N / m² or 4 mm Hg. V.), The density of 0.903 g / cm³ (20 ° C). The natural fats linoleic acid is in the form of geometrical cis-isomer.

және сарымай арқылы түседі. ТМД-9-гексадецен қышқылы S15N29SOOH 16: 1ω7 16:

1Δ9 CH3- (СН2) 5-CH = CH- (СН2) 7-COOH

Пальмитолеиновая кислота не вырабатывается в организме человека, а только поступает вместе с молоком, сыром, йогуртом и маслом. цис-9-гексадеценовая кислота, С15Н29СOOH, 16:1ω7, 16:1Δ9 СН3-(СН2)5-СН=СН-(СН2)7-СООН

Palmitoleic acid is produced in the human body, but only supplied with milk, cheese, yogurt and butter. cis-9-hexadecenoic acid S15N29SOOH 16: 1ω7 16: 1Δ9 CH3- (CH2) 5-CH = CH- (CH2) 7-COOH

7SOON - моно қанықпаған май қышқылы. Ол омега-9 қанықпаған май

қышқылдарының тобына жатады. Майлы сұйықтық, судан жеңіл, иіссіз, суда ерімейді, бірақ органикалық еріткіштерде ериді.

Олеиновая кислота (цис-9-октадеценовая кислота) СН3(СН2)7СН=СН(СН2)7СООН — моно ненасыщенная жирная кислота. Относится к группе омега-9 ненасыщенных жирных кислот. Маслянистая жидкость, легче воды, без запаха, нерастворима в воде, но растворяется в органических растворителях.

Oleic acid (cis-9-octadecenoic acid) CH3 (CH2) 7CH = CH (CH2) 7SOON - mono unsaturated fatty acid. It refers to the group of omega-9 unsaturated fatty acids. An oily liquid is lighter than water, odorless, soluble in water but soluble in organic solvents.

мысалы, мысықтар үшін маңызды болып табылады. Адам денесі өз бетінше

омега-6 қанықпаған май қышқылы линольды синтездей алады. Ол оңай атмосфералық оттегімен тотығады түссіз, майлы сұйықтық.

Арахидоновая кислота — омега-6-ненасыщенная жирная кислота. Для некоторых животных является незаменимой, например для кошек. Человеческий организм может самостоятельно синтезировать её из незаменимой омега-6-ненасыщенной линолевой жирной кислоты. Она бесцветная маслянистая жидкость, легко окисляется кислородом воздуха.

Arachidonic acid - omega-6 unsaturated fatty acids. For some animals it is essential, for example for cats. The human body can synthesise it from their own essential omega-6 unsaturated fatty acid linoleic. It`s colorless, oily liquid, easily oxidized by atmospheric oxygen.

жануарлар тіндердің липидті құрамына кіреді. Күрделі липидтер негізгі компоненттерінің бірі.

ЭПҚ саны балық майында, теңіз ұлуларында және қоңыр балдырларда көп болады. Адам ағзасының тағамдық рационына ЭПҚ - майшабақ, скумбрия, лосось, сардины балықтары немесе треска бауыры арқылы түседі . ЭПҚ-ның басты және ең бағалы көзі ақсерке болып табылады.

Эйкозапентаеновая кислота (ЭПК) — полиненасыщенная жирная кислота (ПНЖК) класса омега-3, входит в состав липидов большинства тканей животных. Один из главных компонентов комплексных липидов. Большое количество ЭПК содержится в рыбных жирах, морских моллюсках, диатомовых и бурых водорослях. В пищевой рацион человека ЭПК попадает с жирной рыбой — сельдью, скумбрией, лососем, сардинами или печенью трески. Главным и наиболее ценным источником ЭПК является лосось.

Eicosapentaenoic acid (EPA) - polyunsaturated fatty acids (PUFAs), omega-3, included in the lipid composition of most animal tissues. One of the main components of complex lipids. A large number of EPA is contained in fat fish, marine molluscs, diatoms and brown algae. In the human diet EPA gets fatty fish - herring, mackerel, salmon, sardines or cod liver. The main and most valuable source of EPA is salmon.

қышқылы. Олар көбінесе жануарлар тіндердің липидті құрамына кіреді. ДНҚ-ның саны

балық майында, лосось және майшабақта, зоопланктон, теңіз ұлу, микробалдырлардың құрамында көп болады.

Докозагексаеновая кислота (ДГК) — незаменимая полиненасыщенная жирная кислота класса Омега-3. Входит в состав липидов большинства тканей животных. Большое количество ДГК содержится в рыбных жирах лосося и атлантической сельди, зоопланктоне, морских моллюсках, микроводорослях.

Docosahexaenoic acid (DHA) - an essential polyunsaturated fatty acid Omega-3. Included in the lipid tissues of most animals. A large number of DHA found in fish fat salmon and herring, zooplankton, marine clams, microalgae.

сапалақ құрамы да маңызды. Тағам рационынна кіретін барлық астың құндылығының

30% құрауы тиіс. 2000 Ккал тағам құндылығында ол 67 грамм болады.
Қаныққан және полиқанықпаған (омега-3 и омега-6) и моноқанықпаға (омега-9) 10% болуы керек ( 22 г нан ). Омега-3 және омега-6 ара қатынасы 1:1 ден 1:4ге дейін болуы керек.
Көбінде бұл майлар өсімдік майларында, миндальда, орман жаңғағында, сояда, күнбағыста, қияр дәндерінде асқабақта кездеседі.

Қорытынды

Биологиялық химия., Қарағанды, 2007

Пайдаланылған әдебиеттер: