Слайд 1
Тақырыбы:
Зоонозды инфекция қоздырғыштары
Слайд 2Дәріс жоспары:
Оба (морфологиясы, қоздырғыштың биологиялық қасиеттері, патогенезі, клиникасы, емі, профилактикасы)
Бруцеллез
(морфологиясы, қоздырғыштың биологиялық қасиеттері, патогенезі, клиникасы, емі, профилактикасы)
Күйдіргі (морфологиясы, қоздырғыштың
биологиялық қасиеттері, патогенезі, клиникасы, емі, профилактикасы)
Туляремия (морфологиясы, қоздырғыштың биологиялық қасиеттері, патогенезі, клиникасы, емі, профилактикасы)
Слайд 3 ЗООНОЗдар - жануарлардан адамға берілетін, инфекционды және паразитарлы ауру.
1.Үй және и синантропты жануарлардың зооноздары:
сальмонеллез
бруцеллез, апоксаплазмоз
Сібір жарасы, ящур,
сап
лептоспироз
листериоз
иерсиниоз
псевдотуберкулез
орнитоз
2.Жабайы жануарлардың зооноздары.
(табиғи ошақтық)
Оба (кеміргіштердің 230 түрі, басқа да сүтқоректілердің 28 түрі )
туляремия (100 түрі)
-Ку қызбасы (90 сүтқоректілердің түрі, құстардың 726, кенелердің 72 түрі)
құтыру
кенелік энцефалит
геморрагиялық қызба
Слайд 4 ИНФЕКЦИЯНЫҢ БЕРІЛУ ЖОЛДАРЫ:
ФЕКАЛДЫ-ОРАЛЬДЫ
ҚАТЫНАСТЫҚ (ЗАТТАР АРҚЫЛЫ
ТІКЕЛЕЙ ҚАТЫНАС)
АУАЛЫ-ТАМШЫЛЫ ЖӘНЕ ШАҢ АРҚЫЛЫ
ТРАНСМИССИВТІ (биттер мен масалар)
Слайд 5
ОБА - өте қауіпті карантинді инфекция.
Жіті инфекциялық эпидемиялық ауру.
Эктапаразиттер мен кеміргіштер арқылы адамдарға жұғады.
Сипатталады:
- ауыр интоксикациямен
лихорадкамен
Лимфат. және тамыр жүйесінің бұзылуымен
септицемия мен өлім комасына апару
Слайд 6
МОРФОЛОГИЯСЫ:
ШЕТТЕРІ ЖҰМЫРЛАНҒАН ОВОИДТЫ ТАЯҚША
БИПОЛЯРЛЫ БОЯЛҒАН (цитоплазмасы біркелкі емес орналасқан)
ГРАМ (-)
ТАЛШЫҚТАР
(-)
Капсула (+)
Слайд 7Оба. Ретсіз орналасады. Шеттері жұмырланған овоидты таяқша
Слайд 8ДАҚЫЛДЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ:
ФАКУЛЬТАТИВТІ АНАЭРОБТАР
ҚАРАПАЙЫМ ОРТАЛАРДА , БІРАҚ ҚАН ҚОСЫЛҒАН ОРТАДА ЖАҚСЫ
ӨСЕДІ, 28-30С - рН- 7,2-7,4
Жас вирулентті колониялар:
R-КОЛОНИЯЛАР- тығыз центр, тоқыма тәрізді кайма
Ескі колониялар - вирулентсіз (S-пішін)
-Сорпада - СТАЛАКТИТ ЖӘНЕ ХЛОПЬЕВИДНЫЙ ТҰНБА ТҮРІНДЕГІ ТӨМЕН ТҮСЕТІН ЖІПТЕР ЖӘНЕ ҚАБАҚША
Слайд 9 а) Нәзік колониялар – тоқыма тәр.таяқша - 10-12 сағ..
б) 20-24 сағ.- тығыз центр, тоқыма тәр. периферия
Слайд 10ФЕРМЕНТАТИВТІ ҚАСИЕТТЕРІ:
Көмірсуды қышқылға дейін ыдыратады
Желатинді ыдыратпайды
Гиалуронидаза, фибринолизин, коагулаза түзеді
Сүтті
ірітпейді
Слайд 113 түрі:
1Түр- ФЕРМЕНТТЕЛМЕЙТІН
ГЛИЦЕРИН (Үндістан, Үндіқытай,
Оңтүстік Корея )
2Түр- ГЛИЦЕРИНДІ ФЕРМЕНТТЕЙДІ
(Африка, Сібір, Монғолия)
3Түр- ГЛИЦЕРИНДІ ФЕРМЕНТТЕЙДІ
ЖӘНЕ НИТРОЗға ҚАРСЫ
(Оңтүстік-шығыс ТМД)
ОоС- ТА 6 АЙ ТӨЗІМДІ
КИІМДЕ - 6 АЙ
СҮТТЕ
- 90 ТӘУЛІК
МЕРТТЕ - 50 ТӘУЛІК
ҚАҚЫРЫҚТА -10 ТӘУЛІК
ЖЕМІСТЕРДЕ -11 ТӘУЛІК
НАНДА - 4 ТӘУЛІК
УКС, Антибиотиктерге, ЖОҒАРЫ ТЕМПЕРАТУРАҒА ЖӘНЕ КЕБУГЕ ТӨЗІМДІ
ҚАЙНАТУҒА - 1 МИН
5% ФЕНОЛДЫҢ ЕРІТІНДІСІНДЕ - 10 МИН
5% ЛИЗОЛДА -10 МИН
Слайд 13ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ:
Негізгі иесі кеміргіштер (сарышұнақтар, тарбағандар, құртышқандар).
Эпидемиологияда – КЕМІРГІШТЕР (бүрге,
, биттер) – СОЗЫЛМАЛЫ ПІШІНДЕ.
Обаны тасымалдайтын биттердәі 99
түрі белгілі. Олар 1 жыл бойы оба тасымалдаушысы болады. Негізгі роль- тышқан биттерінің ересек түрлері.
Жұғуы:
1. зақымдалмаған тері және шырышты қабаттары арқылы өтіп - ҚАТЫНАС АРҚЫЛЫ (бубонды формасы) (ТІСТЕУ→ нәжіс терісіне немесе бит массас. енуі)
2. АУА-ТАМШЫЛЫ (өкпелік форма)
Бактериялар бит ішектерінде қорытылады→ коагулаза→ қанды оның организміне түсуіне қарсы тұратын «тығын» (обалық блок)
Инкубациялық кезеңі- 3-6 тәулік. (эпидемия кез. - 1-2 тәулік)
Слайд 15ПАТОГЕНЕЗІ
Толық анықталмаған.
Бірде бір АГ немесе токсин өз
бетімен ауру туғызбайды.
Даму механизмінің - 3 кезеңі:
1. Енген жерінен лимфатикалық барьерге дейінгі Лимфогенді орын аустыру Б.
2. Л/өзектерден қан тамырына дейінгі Б. таралуы
(бактеремия)
3. Барьерден кейінгі жасуша жүйесіне дейінгі Б. таралуы (генерализацияланған септицемия).
Слайд 16Патогенезі мен патогенділігі:
Вируленттілігі байланысты:
- Эпителиальды жасушадағы адгезиямен (капсула және
беткейлік рецепторлар)
ферменттермен (плазмокоагулаза, фибринолизин),
Токсиндермен (эндотоксин, «тышқандық»)
«Тышқандық» токсин: Жүрек пен бүйректің жасушалық митохондрия қызметін төмендетеді және тромбтардың түзілуіне әкеледі.
«Тышқандық» токсин- плазмидамен кодталатын, бактерия жасушасымен тығыз байланысты ақуызды токсин.
Патогенділік факторлары хромосома мен плазмидалармен кодталады.
Слайд 17АУРУ КӨРІНІСТЕРІ
Тері - бубонды
Өкпелік (біріншілік, екіншілік)
Септикалық
біріншілік
екіншілік
↓ ↓
бубонды немесе өкпелік
форма бұзылуынан
лимфатикалық
барьер бұзылуынан
ІШЕКТІК - әдетте өліммен аяқталады
Негізінен көбейетін орны – лимфа түйіндері
Иммунитеті – тұрақты созылмалы
Слайд 18Диагностикасы
Бактериологиялық зерттеу
Серодиагностика (ИФТ,ПГАР,АгБР-антигенді бейтараптау реакциясы,АдБР-антиденені бейтараптау реакциясы)
Иммуноиндикация реакциясы
Жылдамдатылған индикация үшін
- обалық бактериофаг
Емі: Антибиотиктер(трептомицин,тетрациклин,
левомицетин,рифампицин)
Арнайы сақтандыруды эпидемиялық көрсеткіштербойынша-обамен ауратын немесе обаның табиғи ошақтарында адамдар арасында жүргізеді.
- Тірі вакцина- аттенуацияланған EV штамынан алынған,оны тері үсті,тері астына (инесіз егу),пероральды және аэрозольды енгізуге болады.
вакцина - тұрақты иммунитет
6 айға
Слайд 19
БРУЦЕЛЛЕЗ-
1886ж-Д. Брюстың атымен байланысты. Мальта аралында (өлген адамның көкбауырында
анықтады). Мальтиялық қызба
Адам мен жануарлардың инфекциялық ауруы
Сипатталады:
-Ұзаққа
созылған дене қызбасымен
Қимыл-тірек аппараты көкбауыр, бауыр, жүйке, жүрек-қан тамыр және зәр шығару-жыныс жүйелерінің зақымдануымен.
Слайд 20ДАҚЫЛДАНДЫРУЫ:
Облигатты АЭРОБТАР
Қоректік ортаға талғамды,арнайы қоректік орталарда (БАУЫР қосқан)
ӨСУІ БАЯУ
( 2-3 апта)
КОЛОНИЯЛАРЫ:
Көгілдір сұр түсті,ұсақ дөнес мөлдір
СҰЙЫҚ қоректік ОРТАЛАРДА – ЛАЙЛАнып тұнба түзеді.
Адам үшін 3 түрі патогенді:
B. melitensis- ұсақ қара мал
B.abortus- ірі қара мал
B.suis- шошқа
Слайд 21
ФЕРМЕНТАТИВТІ ҚАСИЕТТЕРІ :
Бруцеллалар -ұсақ,грам теріс,сопақша пішінді таяқшалар коккобактериалді грам(-).
қозғалыссыз
Споралары (-)
Капсулаласы
жоқ
Облигатты аэробтар
КӨМІРСУМЕН АКТИВТІЛІГІ ТӨМЕНДЕЙДІ,
АҚУЫЗДЫ ЫДЫРАТПАЙДЫ
ДИФФЕРЕНЦИАЦИЯЛАУ ҮШІН ҚОЛДАНАДЫ :
1. бояулардың
бактериостатикалық әсері (тионин,
фуксин)
2. СО2 қажеттілігі
3. көмірсутектің түзілуі
4. монорецепторлы сарысулармен АР қою
Слайд 22 Бруцеллалардың антигендері
О-антигендері бойынша екі түрі анықталған: А және
М.
Brucella melіtensis-тің М антигені басым.
Brucella abortus, Brucella suis-те А антигені
артығырақ.
Соматикалық түрспецификалық Патогенділік факторлары:
- эндотоксин
- Агрессия мен қорғау ферменттері (гиалуронидаза, нейраминидаза және т.б.)
- макрофагалды жүйе жасушаларында көбею мүмкіншіліктері.
Слайд 23РЕЗИСТЕНТТІЛІГІ:
Тағам өнімдерінде төменгі температураға тұрақты:
Сүт тағамдары – біржарым
ай
ЕТ – тоңазытылған етте 5-айға дейін
МАЙ
– 60 күнге дейін
ІРІМШІК – 4 аптаға дейін
ШАҢДА, СУДА - 2 айға дейін
ҚАЙНАТҚАНДА – бірден, 60оС-30 мин
ДЕЗИНФЕКТАНТТАРҒА ТӨЗІМДІЛІГІ ЖОҒАРЫ
Слайд 24
Инкубациялық кезеңі - 1-3 апта
(ену жолдары – көптеген)
Бруцеллалар
зақымдалған тері және шырыш ты қабат арқылы өтеді.
↓
лимфогенді жолмен таралады
↓
қанға
↓
Кейін,бауыр, көкбауыр, сүйек кемігі, лимфа түйіндері
Созылмалы метастатикалық белгілері – қантамырлық, жүйкелік, жыныс мүшелерінің зақымдалуымен. Жүктілерде - абортпен.
Ауыртпалығы олардың көбеюімен және таралуымен байланысты
Слайд 25КЛИНИКАСЫ:
Ундуляцияланған қызба (толқын тәрізді, саны 15 дейін және одан да
көп )
Баяу Т ↑ 38-39С
Қалтырау терлегіштеу лимфа түйіндердің,бауырдың,көкбауырдың үлкеюі.
Бұлшықетте,
буында, белде,жамбас сүйектерінде ауырсыну .
Сакроилеит-диагностикалық маңызы бар.
Ауру созылмалы түрде өтеді.
Слайд 26
Иммунитеті
тұрақсыз,стерильді емес ұзаққа созылмайтын(6-9)айға дейін сақталатын) гуморальды- жасушалық
Диагностикасы
Бактерологиялық(гемодақыл –негізгі
әдіс)
Серологиялық(Райт,Хеддльсон, КБР, ПГАР)
Төте және жанама ИФР
Биологиялық сынама
Тері-аллергиялық сынама Бюрне
(ЖСБТ анықтау үшін)
Бруцеллиннің 0,1 мл – бруцеллалар дақылының фильтраты қыздырумен өлтірілген, 6-8 сағаттан кейін гиперемиясы, ауыру сезімі бар ісіну. Реакцияның спецификалығы – ауырып тұрғаннан кейін және егілген адамдарда (+).
Емдеуі АБ, вакцинотерапия, бруцеллин
Спецификалық профилактика тірі бруцеллезді вакцина – сирек.
Рецидивтердің алдын алу үшін - арнайы иммуноглобулин.
Слайд 27
Күйдіргі
Ө ткір инфекциялы ауру, адамға ауру жануарлардан жұғады.
Тән
белгілері:
Жиі карбуланың пайда болуы, сирек висцеральдық форманың пайда болуы.
1876 жылы
Р.Кох таза дақылды бөліп алған.
1849 жылы Поллендер қоздырғыштарды бөліп алды.
Слайд 28
Күйдіргі
Туыстастығы Bacillaceae. Bac.anthtracis
Грам (+) қозғалыссыз таяқшалар
Ағзадан тыс –
споралар ортасында орналасады. Қозғалыссыз
Вегетативті формалары.
Ағза ішінде - капсула
Факультативті анаэробтар.
Слайд 29В. Аnthracis
Ағзада жұп немесе
қысқа тізбекті
түрде орналасады.
Асқорыту
орталарында
ұзын тізбекті
Bacillus Бояу
Шефер-Фултон бойынша Грам
бойынша
Слайд 31Биохимиялық жоғары активтілік
Көмірсуларды ыдыратады(мальтозаны, глюкозаны)
Крахмал, казеинді гидролиздейді.
Желатинді ұйытады(төңкерілген шырша)
Нитраттарды қалыптастырады.
Эритроциттерді
гемолиздемейді.
Антигендер: - түрлік К –АГ
- топтық соматикалық
Патогендік факторлары: - токсин
- капсула
Иммунитет – инфекцияға қарсы,
токсинге қарсы.
Слайд 32Клиникалық формалар
- терілік (карбункулдар)
- ішектік (ауыр интоксикация, құсу, жүрегі айну,
мұрыннан қан кету)
өкпелік (бронохпневмония, бациллалар қақырықпен бөлініп шығады)
Қабынуы - септицемия
Иммунитет
– аурудан кейін тұрақты иммунитет, рецидивтер болуы мүмкін.
Слайд 34Диагностикасы
Бактериологиялық:
- сұйық ортада –мақта секілді өседі, орта мөлдір түрінде
қалады.
Тығыз қоректік ортада:
R – формалар- « медуза басы», «арыстан
жалы»;
авирулентті штамдар- S-формалы.
Антраксинмен аллергиялық сынама (алғашқы күннен және ұзаққа созылады + реакция)
Серодиагностика(термопреципитациның реакциясы- Асколи реакциясы)
Пенициллинді сынама- «маржан моншақ» феномені.
Слайд 35Емдеуі - Антибиотиктер, спецификалық иммуноглобулин
Профилактикасы
- Тірі күйдіргі вакцинасы- СТИ(санитарлық
техникалық институт). Иммунитет 1 жылға.
Вакцина эпидемиялық көрсеткіш бойынша
қолданылады:мал шаруашылығымен және де мал өнімдерін дайындаумен айналысатындар арасында вакцина егу жүргізіледі..
Жедел профилактикасы-күйдіргіге қарсы иммуноглобулин.
Бейспецификалық сақтандыру: науқастарды уақытысында анықтау, изоляциялау және емдеу -ветеринарлық бақылау
Слайд 36ТУЛЯРЕМИЯ
Туыс Francisella, F.tularensis
Ұсақ полиморфты кокктәрізді және таяқшатәрізді гр(-).
Талшықтар (-)
Споралар (-)
Капсула
(+)
Факультативті анаэробтар
Слайд 37Қоректік орталары
Витаминдерге бай, цистеин,глюкоза қосылған қанды агар.
Қоршаған ортада ұзақ сақталады.
Биохимиялық
қасиеттері бойынша тұрақсыз.
Патогенді фактор - эндотоксин
Слайд 38Жұғуы :
- Ауру жануарлармен немесе өліктермен тікелей контактта болу
-
Ас тағамдары және су арқылы
Таратушылар - кене,
маса, бүргелер, бөгелектер
Ағзаға тері арқылы ,сілекей, лимфа түйіндері арқылы(көбейіп) қанға өтеді.
Слайд 39Клиникалық түрлері
Бубонды
Ангинозды-бубонды
Ішектік
Өкпелік
Алғашқы -септикалық
Ұзақтығына байланысты:
Жедел, созылмалы, рецидивті.
Ауырлығына қарай:
жеңіл, орташа және ауыр
Иммунитет- ұзақ тұрақты
Слайд 40ДИАГНОСТИКАСЫ
Серодиагностика ( 2 аптадан АД қан сарысуында).
Диагностикалық
титрі 1:100
Сезімтал әдіс ПГАР(1 аптаның соңында және 2 аптаның басында. Титрі- 1:2560
Жеделдетілген диагностика-туляремиялық диагностикумдерімен қан тамшылық реакция.
Жануарларды экспериментальді жұқтыру (ақ тышқандар, теңіз шошқалары)
Термопреципитация реакциясы
Туляринмен - тері –аллергиялық сынама (+)
аурудың 3 -5 күннен бастап
Саусақтан қан тамшысы + дист.су (эритроциттердің лизисі )
Слайд 41Емдеуі- Антибиотиктер
Профилактикасы
Туляремия- кең таралған ауру. → сақтандыруы қиын
Эндемиялық аймақтарда - вакцинация
↓
Гайский-Элберттің тірі вакцинасы (инактивацияланған)- иммунитет 5-6 жыл
Бейспецификалық профилактикасы- ошақтарда кеміргіштер мен тасымалдаушылармен күресу.
Слайд 42 Күйдіргі
Күйдіргі - ауру жануарлардан адамға жұғатын, ауыр интоксикациямен,
тері және лимфа түйіндерінің зақымдануымен сипатталатын жедел инфекциялық ауру. Сипаты:
- КАРБУНКУЛ ТҮЗІЛУІ ЖӘНЕ СИРЕК ЖАҒДАЙДА ВИСЦЕРАЛЬДЫ ТҮРЛЕРІ ДАМИДЫ
1876 ж.- Р.Кох таза дақылын бөліп алған.
1849 ж.-Поллендер қоздырғышқа сипаттама берген
Слайд 43
Күйдіргі (сібір жарасы)
Тұқымдастығы Bacillaceae. Bac.anthtracis
Грам (+) қозғалмайтын таяқшалар Ағзадан
тыс – спорасы ортада орналасады.
Вегетативті түрлері
Ағзада- капсула түзеді
Факультативті анаэроб
Дақылдық қасиеттері:
Бациллалар
- аэробтар
Негізгі қоректік орталарда (шикі және пісірілген картоп, сабанның тұндырмасы) жақсы өседі.
Слайд 44В. аnthracis (жұптасып, бір-бірлеп тізбектеле)
Ағзада орналасуы
Жұптасып
Қысқа тізбек түрінде
Қоректік ортада
ұзын
тізбек түрінде
Bacillus anthracis
Шефер-Фултон бойынша Грам әдісі бойынша
Слайд 46Ферментативтік белсенділігі жоғары
Көмірсуларды қышқылға дейін ыдыратады (мальтозаны, глюкозаны)
Крахмалды, казеинды, инулинді
гидролиздейді
Желатинді ерітеді (ұшы төмен қараған шырша тәрізді)
Нитраттарды түзеді
Эритроциттерді гемолиздемейді
Антигендері: -
түрлік К-АГ
- топтық соматикалық
Патогендік факторлары : - экзотоксин (өлім және ісік тудыратын, протективті)
-капсула (антифагоциттік белсенділігі бар)
Слайд 47Резистенттілігі.
Вегетативті түрі тұрақсыз, 60оС – 15 мин, қайнатқанда 1 минуттен
кейін жойылады.
Споралары ерекше жоғары резистентті: жоғарғы температурада (140оС) 2-3 сағ
өледі, автоклавта (121оС) 15-20 минуттен кейін жойылады, споралары топырақта 100 жылдар бойы сақталады.
Слайд 48Клиникалық түрлері
- терілік (карбункулдар)
- ішектік (ауыр интоксикация, құсу, жүрек айну,
қан аралас іш өту)
- Өкпелік (бронхопневмония, бациллалар қақырықпен бөлінеді)
Асқынуы- септицемия
Иммунитет
– антиинфекционды, тұрақты, дегенмен рецидивтер болуы мүмкін
Слайд 50Диагностикасы
Зерттеу материалы: карбункулдың бөліндісі, қақырық, қан, нәжіс.
Бактериологиялық:
- сұйық
ортада – мақта тәрізді тұнба түрінде;
Тығыз ортада:
R-пішінді- «медуза басы», «арыстан жалы»;
авирулентті штаммдары - S-пішінді колониялар түзеді
Слайд 51Антраксинмен аллергиялық тері ішілік сынама қолданады (алғашқы күндерден бастап және
кейінгі уақыттарда +реакция)
Серодиагностика (термопреципитация реакциясы - Асколи реакциясы)
Пенициллинді сынама -
«маржан моншақтары» тесті
Фагтарға сезімталдығын анықтау.
Биологиялық әдіс. Теңіз шошқасы мен тышқандарға қоздырғышты жұқтыру (биосынама)
Слайд 52Емі- антибиотиктер: пеницилллиндер, тетрациклиндер, левомице
етин, рифампицин.
Арнайы сақтандыру.
- Н.Н.Гинсбург
және А.Л.Тамарин ұсынған тірі түйнеме вакцинасы СТИ (санитарлық техникалық институт)
- иммунитет 1 жылға. Вакцина эпидемиологиялық көрсеткіші бойынша қолданылады: мал шаруашылығымен және мал өнімдерін дайындаумен айналысатындар арасында вакцина егу жүргізіледі.
- Шұғыл сақтандыру шарасы – түйнемеге қарсы иимуноглобулин
Бейспецификалық сақтандыру: ветеринарлы-санитарлық шаралар – инфекция ошақтарын анықтау, оны жою.
Слайд 53ТУЛЯРЕМИЯ
Туляремия – қызбамен және лимфа түйіндерінің зақымдалуымен сипатталатын зоонозды жұқпалы
ауру. 1912 ж. Г.Мак-Кой және Х.Чепин ашқан.
Э.Фрэнсис зерттеген
Түрі Francisella, F.tularensis
ұсақ
полиморфты, кокк тәрізді немесе таяқша тәрізді грам (-).
Талшықтар (-)
Спора (-)
Капсула (+)
Факультативті анаэроб
Слайд 54Қоректік орталар
қарапайым қоректік орталарда өспейді
витаминдермен байытылған, цистин, глюкоза қосылған қанды
агар.
(Мак-Кой, Чепин және Френсис қоректік орталары)
Тауық эмбрионының сарыуыз қапшығында
жақсы өседі.
Қоршаған ортада ұзақ уақыт сақталады, әсіресе төменгі температурада (8-10 ай)
Биохимиялық қасиеті тұрақты емес
Патогендік факторы - эндотоксин
Слайд 55Резистенттілігі.
Қоршаған ортада ұзақ сақталады, жоғары температурада тұрақсыз: қайнатқанда сол сәтте
қледі, 60о – 20 мин, күн сәулелерінің тура әсерінен 20-30
мин кейін жойылады. Дезинфектанттар мен радиациялық сәулеленуге тұрақсыз.
Слайд 56Жұғу схемасы:
Ауру жануарлармен немесе олардың өліктерімен тікелей қатынас
Су және
тағам өнімдері арқылы Тасымалдаушылар – кенелер, масалар, бүргелер
Ағзаға
тері және шырышты қабықтар (көз, ауыз, тыныс жолдары мен асқазан ішек жолдары) арқылы енеді
Лимфа түйіндерінде жиналып көбейеді
↓
қанға түседі
Слайд 57Клиникалық түрлері
-Бубонды
-Көз-бубонды
-Ангинозды-бубонды
-Ішектік
-Өкпелік
-Біріншілік-септикалық
Мерзімі бойынша:
Жедел, созылмалы, рецидивті
Ауырлығы
бойынша:
Жеңіл, орта және ауыр дәрежелі ауырлықта
Иммунитет- тұрақты ұзақ
Слайд 58Серодиагностика (2 аптада- қан сарысуында АД). Диагностическалық титрі 1:100
Аса
сезімтал әдіс - ТеГАР (1 апта соңында және 2 апта
басында). Титрі- 1:2560 дейін
АР, КБР, ИФР, ИФТ
Жедел диагностика – туляремиялық диагностикуммен қан-тамшылы реакция
ДИАГНОСТИКАСЫ
Саусақ ұшынан қан тамшысы
+
Дистилденген су (эритроциттер лизистенуі)
+
диагностикум тамшысы
Слайд 59
Жануарларға тәжірибелік жұқтыру
(ақ тышқандар, теңіз шошқалары)
Термопреципитация
реакциясы
Туляринді қолданып тері-аллергиялық сынама (+) ауырғаннан 3-5 күн өткен соң.
Оң нәтиже болса енгізген орында 24-48 сағ кейін қызару және ісіну п.б.
Слайд 60Емі- аминогликозидтер (стрептомицин, канамицин, тетрациклин, левомицетин, эритромицин)
Сақтандыру
Туляремия- кең таралғандықтан
сақтандыру қиын
Эпидемиялық көрсеткіштер бойынша ТМД елдерінде Н.А.Гайский мен Б.Я.Эльберт ұсынған №15 штаммнан дайындалған тірі вакцина (инактивирленген) егіледі- иммунитет 5-6 жылға
Арнайы емес сақтандыру – ошақтарда кеміргіштер мен тасымалдаушылармен күресу, су көздерін қорғау, санитарлық-ағарту жұмыстары
