Тақырып: Меселдер. Эмоциялар. Мақсаты: Биологиялық және әлеуметтік

өтеуге бағытталған мақсатты іс-әрекет механизмінің физиологиялық негіздерін, сонымен қатар

эмоционалдық қозудың көріністерін және пайда болуының физиологиялық механизмдерін, оның биологиялық маңызын студенттердің меңгеруі.

меселдер. Олардың туындауындағы ішкі және сыртқы факторлардың ролі.

Меселдердің перифериялық және гуморальдық теориялары.
3. Меселдердің қалыптасу механизмі. Гипоталамустың ролі, месел орталығынан қозудың таралу жолдары.
4. Эмоциялар. Анықтамасы. Жіктелуі. Эмоцияның биологиялық маңызы.
5. Эмоцияның теориялары (Джемс- Ланге, И.М.Сеченов, У.Кеннон, Пейпс, П.К.Анохин, П.В.Симонов).
6. Эмоцияның физиологиялық механизмдері. Орталық эмоциогендік құрылымдар. Медиаторлары.
7. Эмоцияның перифериялық көріністері (моторлық және вегетативтік )

стресс.
2. Аффект.
3. Көңіл-күй.

Эмоцияның жіктелуі:
1. Оң, теріс;
2. Жоғарғы, төменгі.
3. Стеникалық, астеникалық.

теориясы;
3. П.В. Симоновтың ақпараттық теориясы:
Э =

М (мұқтаждылық) х (Ақ – Аб);
Ақ – қажет ақпарат,
Аб – бар ақпарат.
4. Г.И. Косицкийдің теориясы:
Э = М (Ақ Эқ Уқ – Аб Эб Уб)
Ақ Эқ Уқ – қажет ақпарат, энергия, уақыт
Аб Эб Уб – бар ақпарат, энергия, уақыт.
5. Орталық теория.
6. Қыртыс - қыртыс асты теориясы.

болады (мысалы: ақпарат жеткілікті болса – жағымды, ал жеткіліксіз болса

– қате түсіну, өсек).
П.К. Анохиннің биологиялық теориясы – Эмоция бұл биологиялық процесс, яғни эволюция кезінде қалыптасады. Ол организмнің сақталуына, бейімделу нәтижесінде пайда болған сезініс күйі. Әлеуметтік ахуалдар, туа біткен механизмдер, әртүрлі әсер механизмдерге байланысты.
Эмоция – ақырғы нәтижеге байланысты туады:
- егерде жеткілікті болса, тиімді – жағымды эмоция;
- үрей, ашу, ашығу – жағымсыз эмоция туады.

маңдай бөлімі, белдеу, гипоталамус, торлы құрылым.

ядро – жағымсыз эмоция.

баданасы, емізікше дене, күмбез, мөлдір қалқан, гипоталамус – бұны Пейпец

шеңбері деп атайды.

Гипокамп – эмоциялық күйзелістің орталығы, шартты рефлекстерді тежейді.

Бадамша тәрізді дене – елеңдеу, бағдарлау рефлексі, тамақ, иіскеу, жалау әрекеттері пайда болады.

Алмұрт тәрізді ядро – жыныс әрекеттеріне байланысты эмоция туады.

бұлшықет қозады, қол сермеу, мимика, қанайналым, гормондар бөлінуі өзгереді.
Организмдегі ашығу,

тойыну – гипоталамустың вентралды ядроларына байланысты.

Уақытша байланыс:
- қысқа эмоция – күшті саналы эмоция, долдану, бұрқан-талқан болу;
- ұзақ эмоция - әуестік.

өзгереді:
1) адаптациялық – трофикалық өзгерістерде пайда болады;
2) организмнің жеке басының

төзімділігінен туады (тұрақсыз, қызба да эмоциялық сезініс аз болады – эмоциялық стресс пайда болады);
3) адамның жеке басының бейімділігі (предрасположенность);
4) гипертониялық ауру, жүрек ишемиясы - әртүрлі қақтығысуға байланысты; сіркесі су көтермей – конфликт.

үшін талаптануы.
Мотивация - мақсатты бағыттайтын іс әрекетке жеткізеді.
Қызығушық - дүниетану,

іздену мұқтаждықтың эмоциалық көрінісі.
Мотивация түрлері:
1. Төменгі меселдер (биологиялық, тіршілікті сақтау немесе
витальдық).
2. Жоғарғы меселдер:
- әлеуметтік.
- идеальдық.

“Әрекеттік жүйе желісі”құрайды.

зерде, жағдайлық және қозғағыш афферентациялармен айқындалады);
2. Шешім қабылдау;
3. Эфференттік синтез:

- іс-қимыл бағдарламасы;
- іс-қимылдың жүзеге асырылуы;
- іс-қимыл нәтижесі;
- нәтиже көрсеткіштері;
- іс-қимыл акцепторлары;
- кері афферентация.