Слайд 1Дайындаған: Әбу Бауыржан
Топ: ЖМ13-004-1
Қабылдаған: Торғаева Н.Ә
Жасуша мен тін
дақылдары
Вирустарды дақылдандыру
Вирусологиялық зерттеу әдістері
Слайд 2Жасуша дақылы – әртүрлі жасуша мен тінді ағзадан тыс жасанды
қоректік ортада өсіру.
Дақылдық қасиет- маңызды диагностикалық белгі болып табылады.Дақылдық немесе
макроморфалогиялық қасиеттерге микроорганизмдердің сұйық және тығыз орталарда өзіне тән өсу ерекшеліктері жатады.
Слайд 4 Бактериялардың өсуі мен көбеюіне температура тікелей әсер етеді.Барлық
микроорганизмдер температуралық режимге қатынасына байланысты: психрофильді, мезофильді, термофильді.Бактериялар температураның кең
диапазонында көбейе алады (-0 С +90С дейін).
Слайд 8Вирустарды дақылдандыру әдістері.
Вирустарды дақылдандыру үшін торша дақылдарын, тауық
эмбриондарын және сезімтал лабораторлық жануарлардың дақылдарын қолданады. Осы әдістері жасанды
қоректік ортада өспейтін облигатты торшаішілік бактериялар-риккетсиялар мен хламидияларды дақылдандыру үшін қолданады.
Слайд 11Торша дақылы
Жасушалардың біріншілік дақылын тікелей көпжасушалы организмдердің ұлпаларынан алады.Бұндай
жасушалар әдетте бөлінуге қабілетсіз (берілмейтін) және бір рет қолданылады.
Жасуша дақылдарды өсіру үшін құрамында энергия, минералды заттар, аминқышқылдары, витаминдер және т.б. өсу факторлары бар күрделі құрамды қоректік орталарды қолданады. Жасушалар ортаның рH өзгерісіне өте сезімтал. РH-ты бақылау үшін орталарға индикатор қосады. Жасуша дақылдардың көпшілігі дақылдандыруға арналған контейнерлердің-пробирка, пластикалық планшет немесе матрац (4-қырлы пішінделген флакон) беткейіне берік бекитін моноқабат (жасушалардың бір қабатынан тұратын пласт) түрінде өседі. Жасушалардың кейбір типтері сонымен қатар суспензияларда өсуге қабілетті.
Слайд 13 Жоғарыдағы микробтар жасуша ішіне еніп, онда көбейеді. Жасуша дақылдарында
адам ауруларын шақыратын көпшілік вирустарды дақылдандыруға болады.
Жасушаішілік паразиттер
ішінде репродукциясы жүретін жасушаларға цитопатикалық әсер етеді (ЦПӘ). ЦПӘ зақымданған жасушалардын деструкциясы (лизис), морфология өзгерісі (жасушаның өлшемдері мен пішінінің өзгерісі, жасуша ядросының өзгерісі, вирустарды жасушаішілік жинақтары ретіндегі вакуоль мен қосындыралардың пайда болуы, синцитийдің түзілуі), қызметі бұзылуы ретінде көрінеді.
Слайд 14Тауық эмбрионы.
Тауық эмбриондары жасуша дақылдарымен салыстырғанда
вирустармен және микоплазмалармен контаминирленуі сирек, сонымен қатар олар әртүрлі әсерлерге
тұрақты және тіршілік қабілеті жоғары. Олар адам үшін патогенді әртүрлі әсерлерге тұрақты жене тіршілік қабілеті жоғары. Олар адам үшін патогенді әртүрлі вирустарды, риккетсийлерді, хламидийлерді дақылдандыруға жарамды
Слайд 15 Әртурлі препараттарды (вакциналар, диагностикумдар) дайындау, сонымен қатар
диагностикалық мақсатта бірқатар вирустардың, хламидийлердің, риккетсийлердің таза дақыдарын алу үшін
8-12 күндік тауық эмбриондарын қолданады. Көрсетілген әдістің кемшілікттеріне эмбриондарды ашпай зерттелетін микроорганизмдерді байқай алмау, сонымен қатар әртүрлі препараттар дайындағанда қоздырғыш тазалануын қолданатын көп мөлшердегі белок пен басқа қосылыстардың болуы.
Слайд 16 Тауық эмбриондарын зақымдау үшін зерттелетін материалды аллантоистық және
амниондық қуыстарға, сарыуыз қалшығына немесе хорион-аллантоистық қабықшаға енгізеді.
Слайд 17Жасуша дақылында вирустың болуын көрсету үшін бірнеше әдістері қолданады.
Гемадсорбция реакциясын гемагглютинирлеуші вирустардың индикациясы үшін қолданады.Реакция эритроциттерді адсорбциялауға
қабілетті вирустар репродукцирленетін жасуша қабатынан қабілеттеріне негізделген. Гемадсорбция реакциясын вирустармен зақымдалған жасуша дақылдарында көру үшін, эритроцит қоспасын қосып, бірнеше уақыттан кейін жасушаны натрий хлоридінің изотоникалық ерітінділерімен шаяды.Вируспен зақымдалған жасуша беткейінде жабысқан эритроциттер қалады.
Слайд 18 21 ғасырда вирус ауруы артты, ол жұқпалы аурулар
құрылымында бірінші орында және бактериялдық жұқпалардан басымырақ. Бірегей қасиеті генетикалық
деңгейі тез өзгереді және вирустардың басты «қаруы» - жаңа сипатқа ие болады. Вирус залалы алдағы уақытта өсе береді.
Алматы қаласы СЭСО вирусология зертханасы өз жұмысында тәжірибелік зертханада пайдаланылатын барлық әдістерді қолданады. Бүгінде классикалық әдістен басқа жедел зерттеу әдісі: иммунофлуоресцентті әдіс, ИФТ – иммуноферментті талдау, ПТР – полимеразалық тізбек реакция әдісі кеңінен қолданылады.
Слайд 19 ( ИФТ) иммуноферментті талдау бойынша зертханалық диагностика
Заманауи
құрал-жабдықтар пайда болғалы бері зертханаға түскен сынамалардың нәтижесі зерттеу әдісі
мен түріне байланысты 2,5-5 сағат аралығында беріледі. Тест – бұл әдіс жоғары сезімталдығы және өзгешелігімен ерекшеленеді.
Слайд 21ПТР – полимеразалық тізбек реакция әдісі бойынша зертханалық диагностика
ДНК және
РНК деңгейі бойынша қоздырғыштарды тікелей анықтау;
Жоғары ерекшелігі;
Иммунологиялық және микроскопиялық тестердің
жоғары сезімталдығы;
Табылған әр түрлі қоздырғыштардың әмбебап процедурасы;
Талдау нәтижесін алудың жоғары жылдамдығы, толық талдауды 4-4,5 сағатта алуға болады.
Слайд 22 Сезімтал лабораторлық жануарлар
Лабораторлық жануарлар организміндегі
жасушаішілік паразиттерді дақылдандыру пайдалықтарына эмбрион немесе жасуша дақылынын ішінде нашар
репродуцирленген Q вирустарды бөліп алу жатады.Мысалы Аусыл вирусын тышқанға енгізуі.