Слайд 1Жылу беру және жылу өту
“Химия өндірістерінің негізгі процестері және аппараттары”
пәнінен дәріс-презентация
Құрастырушы: “Химиялық технология” кафедрасының доценті
х.ғ.к. Л.К. Тастанова
Слайд 2Дәріс-презентацияның мақсаты:
Жылу берудің критериалды теңдеулерін зерттеу
Слайд 3Дәріс-презентацияның жоспары:
1. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
2. Бос конвекция
барысында жылу беру
3. Сұйық пленкаға жылу беру
4. Жылу өту
Слайд 4Жылулық және гидродинамикалық ұқсастықтың негізгі критерийлері:
Нуссельт критерийі:
Nu = αl/λ
мұнда α
– жылу беру коэффициенті, Вт/(м2.К); l – негізгі геометриялық өлшемдер;
λ - жылуөткізгіштік коэффициенті, Вт/(м .К).
Слайд 5Жылулық және гидродинамикалық ұқсастықтың негізгі критерийлері:
Прандтль критерийі:
Pr = cµ/λ
мұнда с-
меншікті жылусыйымдылық, Дж/(кг .К); µ - динамикалық тұтқырлық коэффициенті, Па
. с.
Слайд 6Жылулық және гидродинамикалық ұқсастықтың негізгі критерийлері:
Галилей критерийі:
Ga = gl3ρ2/µ2
мұнда g
– үдеу, м/с2; ρ – тығыздық, кг/м3.
Слайд 7Жылулық және гидродинамикалық ұқсастықтың негізгі критерийлері:
Грасгоф критерийі:
Gr = (gl3ρ2/µ2) β
Δt
мұнда β – көлемдік ұлғаю коэффициенті, К-1; Δt – қабырға
және сұйықтықтықтың температуралары айырмасы (немесе керісінше), К.
Слайд 8Жылулық және гидродинамикалық ұқсастықтың негізгі критерийлері:
Пекле критерийі:
Pe = wlcρ/λ
мұнда w
– жылдамдық, м/с.
Слайд 91. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
Тұзу құбырлар арқылы сұйық
аққанда жылу беру:
Nu = 0,021εl Re0,8 Pr0,43 (Pr/Prст)0,25
Газдар үшін:
Nu = С εl Re0,8
Мысалы, ауа үшін:
Nu = 0,018 εl Re0,8
Слайд 101. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
Иілген құбырлар (змеевиктер) арқылы
сұйықтың турбулентті ағынында жылу беру:
Nu = 0,021εl Re0,8 Pr0,43 (Pr/Prст)0,25
формула бойынша алынған α мәнін змеевиктің қатынасыт қисықтығын сипаттайтын х коэффициентіне көбейтеді:
αзм = αх
х = 1 + 3,54(d/D)
Слайд 111. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
Сұйық вертикалды немесе горизонталды
орналасатын түзу құбырлар арқылы (Gr Pr) < 8.105 және Re
< 10000 жағдайда аққанда жылу беру:
а) Re < 2300:
Nu = 1,55εl (Рe d/L) 1/3 (µ/µст)0,14
б) 2300 < Re < 10000. Бұл аймақта есептеу жуықтап график бойынша жүргізіледі.
Слайд 121. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
Сұйық түзу құбырлар арқылы
(Gr Pr) > 8.105 және Re < 10000 жағдайда аққанда
жылу беру:
а) Құбырлар горизонталды орналасқанда (Re < 3500):
Nu = 0,8 (Рe d/L) 0,4 (Gr Pr)0,1 (µ/µст)0,14
б) Құбырлар горизонталды орналасқанда (Re > 3500):
Nu = 0,022 Re0,8 Pr0,4 (µ/µст)n
мұнда n = 0,14 қыздырғанда, n = 0,25 салқындатқанда.
Слайд 131. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
в) Сұйық вертикалды құбырларда
еркін және еріксіз конвекцияға сәйкес емес аққанда жылу беру:
Nu =
0,037 Re0,75 Pr0,4 (µ/µст)n
мұнда n = 0,11 қыздырғанда, n = 0,25 салқындатқанда.
Слайд 141. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
Майда құбырлар жиынтығын сұйықтық
көлденен бағытта сыртынан ағып өткен жағдайда жылу беру:
а) Бір
рет айқаспа ағын:
Re < 1000 болғанда коридорлы және шахматты құбырлар жиынтығы үшін:
Nu = 0,56εφ Re0,5 Pr0,36 (Pr/Prст)0,25
Re > 1000 болғанда
құбырлар коридорлы орналасса:
Nu = 0,22εφ Re0,65 Pr0,36 (Pr/Prст)0,25
құбырлар шахматты түрде орналасса:
Nu = 0,4εφ Re0,6 Pr0,36 (Pr/Prст)0,25
Ауа үшін Re > 1000 болғанда және құбырлар шахматты түрде орналасса:
Nu = 0,35εφ Re0,6
Слайд 151. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
б) Бірнеше рет айқаспа
ағын:
Re < 1000 болғанда коридорлы және шахматты құбырлар жиынтығы үшін:
Nu
= 0,56εφ Re0,5 Pr0,36 (Pr/Prст)0,25 (εφ = 0,6)
Re > 1000 болғанда
құбырлар коридорлы орналасса:
Nu = 0,22εφ Re0,65 Pr0,36 (Pr/Prст)0,25 (εφ = 0,6)
құбырлар шахматты түрде орналасса:
Nu = 0,4εφ Re0,6 Pr0,36 (Pr/Prст)0,25 (εφ = 0,6)
Слайд 161. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
Көлденен қабырғалары бар құбырлар
жиынтығын сұйықтық сыртынан ағып өткен жағдайда жылу беру:
Nu =
С (d/t) - 0,54 (h/t) - 0,14 Re n Pr0,4
мұнда d – құбырдың сыртқы диаметрі, м; t – қабырғалар арасындағы қашықтық, м; h = (D – d)/2 – қабырғаның биіктігі, м.
Коридорлы түрде орналасқан құбырлар үшін С = 0,116, n = 0,72; шахматты түрде орналасқан құбырлар үшін С = 0,25, n = 0,65.
Слайд 171. Жылутасымалдағыштар еріксіз қозғалғанда жылу беру
Жазық горизонталды бет арқылы
ағу барысында жылу беру:
а) Re < 5.105:
Nu = 0,66
Re0,5 Pr0,33 (Pr/Prст)0,25
б) Re > 5.105:
Nu = 0,037 Re0,8 Pr0,43 (Pr/Prст)0,25
Ауа үшін:
Nu = 0,032 Re0,8
Слайд 182. Еркін конвекция барысында жылу беру
103 < (Gr Pr)
109 жағдайда горизонталды құбырлардың сыртында жылу беру:
Nu = 0,5
(Gr Pr)0,25 (Pr/Prст)0,25
Вертикалды жазық және цилиндр тәрізді беттер бойымен жылу беру
а) 103 < (Gr Pr) < 109:
Nu = 0,76 (Gr Pr)0,25 (Pr/Prст)0,25
б) (Gr Pr) > 109:
Nu = 0,15 (Gr Pr)0,33 (Pr/Prст)0,25
Слайд 193. Сұйықтың пленкасына жылу беру
Бу пленкалы конденсацияланғанда жылу беру:
Нуссельт
моделінде жылу беруді жалпы есептеу формуласыбобщенная расчетная формуласы:
а) биіктіктері Н
вертикалды құбырлар жиынтығының бетінде жылу беру коэффициентінің орташа мәні:
α = 1,15 (λ3ρ2gr/µΔtН)1/4
мұнда λ, ρ, g, r, µ, Δt, Н – конденсаттың пленкасының температурасы tпл = 0,5(tконд – tст) болғанда.
б) диаметрі d горизонталды жеке құбырдың сыртқы бетінде жылу беру коэффициентінің орташа мәні:
α = 0,728 (λ3ρ2gr/µΔt d)1/4
Слайд 203. Сұйықтың пленкасына жылу беру
Нуссельттің коррекцияланған моделінде пленкалы конденсация барысында
жылу беру коэффициенттері:
а) биіктіктері Н және диаметрлері d вертикалды n
құбырлар жиынтығының бетінде конденсация барысында жылу беру коэффициентінің орташа мәні:
α = 2,04 εt (λ3ρ2r/µΔtН)1/4
мұнда λ, ρ, µ мәндерін tконд –да алады
б) Ұзындықтары L горизонталды құбырлар жиынтығының бетінде конденсация барысында жылу беру коэффициентінің орташа мәнін анықтағанда εt функциясына қоса вертикаль бойынша құбырлар санының әсерін сипаттайтын ε көбейтіндісін енгізеді:
α = 0,728 ε εt (λ3ρ2gr/µΔtd)1/4
Слайд 213. Сұйықтың пленкасына жылу беру
в) Вертикалды беттер үшін:
α конд =
1,21 λ (ρ2gr/µН)1/3 q-1/3
г) Жалғыз горизонталды құбыр үшін:
α конд =
0,64 λ (ρ2gr/µd)1/3 q-1/3
Слайд 223. Сұйықтың пленкасына жылу беру
Сұйық пленка түрінде вертикалды бет арқылы
ағып түскенде жылу беру:
а) Пленканың турбулентті ағынында
(Re > 2000):
Nu
= 0,01(GaPrRe)1/3
б) Пленканың ламинарлы (Re < 2000):
Nu = 0,67 (Ga2 Pr3 Re)1/9
Слайд 234. Жылу өту
Жылу өту теңдеуі:
Q = KFΔtср
Жылу өту коэффициенті:
К =
1/(1/α1 + Σrст + 1/α2)
Слайд 24Қорытынды:
Жылу берудің әртүрлі критериалды теңдеулері зерттелді
Слайд 25Ұсынылатын әдебиет:
Касаткин А.Г. Основные процессы и аппараты химической технологии. 9-е
изд. М.: Химия,1973. -750с.
Плановский А.А., Николаев П.И. Процессы и аппараты
химической и нефтехимической технологии, 3-е изд. М.: Химия,1987. -540с.
Гельперин И.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. М.: Химия, 1981. -812с.