Адам микрофлорасы

микроорганизмдердің шамамен 500 түрі мекендеген,Олар бір-бірімен және адам организмімен тепе

–тең жағдайда болады.Бұл микроорганизмдердің көпшілігі адамға зияны тимейтін комменсал болып табылады.Микрофлора адамның қоршаған ортамен байланысатын қуыстарында жайғасады.Қалыпты жағдайда өкпеде, жатырда және басқа да ішкі органдарда микроорганизмдер болмайды.Әртүрлі биотоптардың: тері, ауыздың шырыш қабығы, жоғарғы тыныс жолы, асқорыту және несеп жыныс жүйесінің қалыпты микрофлорасын ажыратады.Адам организмінді тұрақты және транзитті микрофлора болады

қабаттардағы микроағзалардың жиынтығы.
Микрофлораның қалыпты жағдайы- эубиоз деп аталады.

Микрофлораның басты функциясы ағзаның түрлі ауруларға төзе алушылық қабілетін қалыптастыру болып табылады.
Нәрестенің ең алғаш дем алғанынан бастап оның денесін көптеген пайдалы микроағзалар бойлайды. Жаңа «микротұрғындар» асқорыту және зәршығару жолдарынан орын алып өздерінің күрделі және маңызды жұмыстарын бастап кетеді. Олар тамақты қорытып, дәретті қадағалайды, В және К дәрумендерін, темір, кальций, Д дәруменін таратуға арналған аминқышқылдарын өндіріп шығарады.

тіршілік етуге қабілетсіз.Тұрақты микрофлораны облигатты және факультативті деп бөлуге болады.Облигатты

микрофлора(бифидобактериялар,лактобактерия,пептострептококк,ішек таяқшасы және т.б. микробиоценоздың негізі болып,ал факультативті микрофлора (стафилококтар,стрептококтар,клебсиеллалар,клостридиялар,кейбір саңырауқұлақтар және т.б.)-микроценоздың аздаған бөлігі құрайды.Адам организмі және оның қалыпты микрофлорасы ортақ экологиялық жүйені құрайды.Ересек адамда микроорганизм 1014 дара мөлшерін құрайды,оның көпшілігі облигатты анаэробтар.Қалыпты микрофлораны құрайтын микроорганизмдер әртүрлі төзімді биологиялық үлбір түзеді.

адаптацияға қоректік-алмасу механизміне көптеген әсер етеді. Шырышты қабаттың рецепторлық жасушаларына

көп ұқсастықтары бар, ауыз қуысының қалыпты микрофлорасы ауру тудыратын микробтар болуына кедергі келтіреді. Бифидо- және лактобактериялардың күшті колониялық қасиеті ауыздың шырышты қабатының қабырғасының микрофлорасына қосылуына мүмкіндік береді. Экологиялық барьерлердің бөлігі болады.

аэробтарға қарағанда анаэробтар 2-10 есе көп болады.Теріде грам оң бактериялар

пропионибактериялар,коринеформды бактериялар, эпидермалді стафилококтар және басқа да коагулаза теріс стафилококтар,микрококтар,пептострептококтар,стрептококтар,Dermabacter hominis, Pityrosporum туыстастығының ашытқы тәрізді саңырауқұлақтары, сирек жағдайда транзиторлы микрофлора мекендейді.Организм әлсірегенде теріде грам теріс бактериялар саны өседі.Қалыпты жағдайда 1см2 теріде 80000 микрорганизм болады бұл сан бактериоцитті стерильдеуші фактор әсер етуінен артпайды.Микроорганизмдердің көбеюі тері ластанғанда болады; организм әлсірегенде өсіп – өнетін микробтар адам денесінің иісін қалыптастырады.

көптеп кездеседі. Көбінесе Staphylococcus epidermidis пен S.saprophyticus, саңырауқұлақтардан Candida, аздап

дифтероидтар мен микрококктар болады.

түсіп оның көпшілігі мұрын және ауыз-жұтқыншықта өледі.Мұнда бактероидтар,коринеформды бактериялар, гемофилді

таяқшалар, лактобактериялар,стафилококктар, стрептококктар,нейссериялар, пептококктар, пептострептококктар және альвеолалар болады

микроорганизмдер болмайды.Ауыз бен мұрын, жұтқыншақ микрофлорасының негізгі массасын жасыл стрептококтар,аздап

нейссерлер, дифтероидтар мен стафилококктар құрайды.

тұрады.Бактерия концентрациясы 1 мл –де 103 төмен.Ішек микрофлорасына қарағанда мұнда

асқазан сөлінің рН-ы қышқылды болғандықтан микроорганизмдер көп болады.Асқазанның ойық жарасы, гастрит ауруларында иілгіш пішінді бактериялар анықталады,олар көптеген патологиялық процестердің этиологиялық факторлары болып табылады

бойынша көп өкілді болып табылады.Мұнда микробтар асқорыту жолында еркін мекендеп,

шырышты қабықта биологиялық үлбір күйінде колония түзеді

анық қабат құрып өседі.Қышқылды орталы асқазанда және ішектің үстіңгі бөлігінде

микроорганизмдер саны 1 мл-де 1000-нан аспайды, көбінесе лактобациллалар, энтерококтар,ашытқылар, бифидобактериялар, E.coli болады.

микроорганизмдер болады.Олар -бифидобактериялар, лактобактериялар, клостридиялар, эубактериялар, энтерококтар,анаэробты коктар

микроб жасушасы болады.Барлық микробтардың 95% -ын анаэробты бактериялар құрайды.Тоқ ішек

микрофлорасының негізгі өкілдеріне жатады: грам оң анаэробты таяқшалар, грам оң спора түзетін анаэробты таяқшалар,анаэробты грам оң коктар.Эпителиде спирахеталар жақсы өседі.Қарапайымдар мөлшері нормада қоршаған орта факторларының әсері мен ем-дәмге байланысты өзгеріп отырады.Нәрестелерде ана сүтімен берілетін лактоферрин тежеуші әсер береді

түрлері жинақталған, микробтардың жалпы биомассасы 105 кг-ға дейін жетеді. Қалыпты

жағдайда басым топтары спорасыз анаэробтар (бифидобактериялар мен бактероидтар) 99 %-ке жетеді. Мукозды (қабатішілік) және қуыстық микрофлораны ажыратады.Экзо- және эндогендік инфекциялық аурулардан сақтандыру мен дамуында негізгі роль атқаратын қабатішілік микрофлора ішектің колониялық резистенттілігін қалыптастырады.

судың сіңуін қамтамасыз етіп отырады. Ішектің тонусын қалыпта сақтап отырушы

бірден-бір фактор. Ағзадан биологиялы активті заттар, стероидты гормондар, көп мөлшерде интоксикацияға ұшырататын кейбір өтпелі заталмасу заттарын шығаруға көмектеседі. Тері мен ауатамырдың былжыр қабытының қорғаныштық қасиетін қамтамасыз ететін иммундық жүйенің жасушаларын зерттейді.

мекендейді.Бұған ауызда тамақ қалдығының қалуы қолайлы температура және ортаның сілтілі

реакциясы әсер етеді. Анаэробтар аэробтарға қарағанда 100 есе көп.Мұнда әрлүрлі бактериялар мекендейді: бактероидтар, превотеллалар, порфиромондалар, эубактериялар,фузобактериялар, лактобактериялар, неиссерия, спирохеталар т.б.Ауыз микрофлорасының құрамы тіл мен сілекейдің механикалық әсерімен реттеледі: микробтар шырыш қабаттар мен тістен сілекеймен шайылады.Сілекейдің антимикробтық құрамы әсіресе лиоцим,антидене бөгде микробтардың эпителоцтике жабысуын тежейді.Шырышты қабықтың эпителиоцитін қаптап тұратын фибронектин микрофлораның тұрақты колонизациялануына ықпал етеді.Фибронектин аз болғанда грам оң бактериялар грам теріске айналады

адам ағзасының қоршаған ортамен қарым-қатынасында негізгі роль атқарады.Микробтар ас қорытуы

мен витаминдер синтезіне қатысады және де кариесті түзетін органикалық қышқылдарды өндіреді, олар ағзаның иммундық жүйесіне күшті позитивті модульдеуші әсер етеді және сонымен бірге тіс бляшкасында адьюванттардың жиналуын қамтамасыз етеді. Олар патогенді флораның күшті антогонистері болып табылады және де инвазияға қабілетті ауыр ауруларды дамытады. Ауыз қуысында басым көпшілігі бактериялар болып табылады. Зерттеу нәтижелерінде адам ағзасында бактериялар саны 120-200-ге жетеді. Ауыз қуысындағы бактериялар саны асқазан-ішек жолдарындағындай. Сілекейдегі микроорганизмдер мл-де 4 млн-нан 8 млрд-қа дейін құрайды. Тіс налетында 10-нан 1000 млрд.

туылу жағдайында болады. Алғашқы микрофлора: лактобацилла,энтеробактерия, коринбактерия, стафилококтар мен микрококтар

жатады. Баланың 1 ай кезеңінде ауыз қуысында аэробты және факультативті анаэробты бактериялар болады. Балаларда бұл анаэробтардың тіршілік үшін қажет тіс қатарының болмауымен байланысты. Осы кезеңде ауыз қуысында тіршілік ететін микроорганизмдер стрептококтар, лактобактериялар, нейссерлер кездеседі. Көбінесе 4-ші айда ауыздың шырышты қабатының қатпарларын біраз анаэробты вейланеллалар мен фуза бактериялар кездесуі мүмкін.

микроорганизмдердің бөлінуі белгілі бер биотоптрадың анатомиялық ерекшеліктеріне байланысты орналасуы болады.

Сонымен бірге тұрақты микробиоценозға қатысты көптеген микрожүйелер пайда болады.

Спирохеталар мен бактероидтар ауыз қуысында тек 14 жасында пайда болады.

Ересек адламның ауыз қуысының микрофлорасының өзгеруі стоматологиялық аурулар немесе тіс жұлдырудан және протезбен алмастырумен немесе ағзаның жүйелік аурулардың болуымен байланысты. Сьемды протез кезінде ерекше өзгереді. Негізгі сьемды проттезде шырышты қабаттың қабынуы протезді соматитке әкеліп соғады. Қабынудың протездің барлық аймағында болуы сілекей бөлінуінің бұзылысына әкеледі, сілекейдің иондық құрамы мен рН ортасы өзгереді, шырышты қабаттың бетінің температурасы 1-2 С-қа көтеріледі

теңдігі қоршаған ортаның іртүрлі факторлары,стрестік жағдай,бақылаусыз антимикробты препараттарды қолдану,сйулелермен емдеу

және химиотерапия, тимімсіз тамақтану ,операциялардың әсерінен бұзылуы мүмкін.Нәтжесінде колонизациялық резистенттілік бұзылады.Ақауыл жолмен көбейген транзиторлы микроорганизмдер индол,аммиак,күкіртсутек сияқты заталмасудың улы өнімдерін өндіреді.Дисбактериоз кезінде қалыпты микрофлораның қалыпты функцияларын құрамына кіретін бактериялардың тұрақты сандық және сапалық өзгерістері болады.Дисбоз кезінде микроорганизмнің басқа топтарының арасындада өзгерістер болады.Дисбиоз және дисбактериоз эндогенді инфекцияларға әкелуі мүмкін.Дисбактериоз этилогиясы бойынша және орналасқан жеріне байланысты жіктейді.

төмендететін әр түрлі әсерлер нәтижесінде дисбактериоз дамиды. Дисбактериоз – ішектегі

микрофлораның сандық және сапалық құрамының өзгеруі. Оның негізінде көбінесе факультативті-анаэробты немесе қалдық микрофлораның (грамтеріс таяқшалар – ішек таяқшалары, протея,псевдоманад), стафилококтардың, саңырауқұлақтардың түрлерінен Candida көбеюі болып табылады. Бұл микроорганизмдер антибиотктерге төзімді және антибиотиктердің қалыпты қалыпты микрофлорасының өзгеруі мен табиғи резистенттіліктің төмендеуінен көптеп өсе бастайды.

ортасын түзетін, грамтеріс бактериялар мен стафилококктар, дифтероидтардың өсуін тежейтін сүт

қышқыл Додерлеин таяқшалары (лактобактериялар) өседі. Бір жағынан микробтардың және екінші жағынан гарднеллалар мен анаэробтармен баланс құрайды.

мен жануардың ағзалары көптеген микробтар мен бактерияларға толы. Асқорыту жолдарында

ең кем дегенде 300 түрлі бактериялар бар, ал адам ағзасындағы барлық бактериялардың жалпы массасы 3-4 кг. Ішекте болатын түгел дерлік микробтар сапрофиттерге (бактериялар ішектегі қорытылмаған тамақпен қоректенеді) жатады.
Сапрофиттердің көп бөлігі кез келген адамның ішек микрофлорасын қалыптастыратын міндетті бактерияларға жатады.

ауруымен ауыратын барлық дерлік адамда тіркелген.

Эубиозды не құртады? Микрофлораның күрт өзгеруі зиян және пайдалы бактерияларды жоятын антибиотиктермен емделуді қажет етеді.
Өз әсерін жылдам және балансталмаған тамақтану, қоршаған ортаның ластануы, есеңгіреу, иммунитеттің нашарлауы, тіпті кез келген инфекция да ішектегі пайдалы бактериялар санын төмендетеді.

көмегімен ішек жасанды түрде табиғи флораны қалыптастыра бастайтын пайдалы микрофлорамен

толтырылады.
Біз ішектің дұрыс жұмыс жасамайтын кездерін білеміз: азықтандырушы заттар, дәрумендер мен микроэлементтерді ағзаға сіңірмеуі; қартаю үрдісінің тездетілуі; ағзаның қорғаныштық қасиетін төмендетеді; бірге жүретін аурулардың бәсеңдеуі, тіпті олардың дамуы күшейіп кетеді (мысалы, атеросклероз, онкоаурулар және т.б.); балалардың бойы пен даму қарқындылығы төмендейді. Бұл дисбактериоз салдарының бір бөлігі ғана.

гормонтәріздес заттар (ең қызықты зат – инсульттәріздес активтілігі бар агмантин)

мен ағзадағы болып жатқан үрдістерге әсерін тигізе алатын микроағзаларды синтездейді. Азықтандырушы заттардың ішекке бөлініп, одан кейін олардың қанға өтіп заталмасу үрдісіне қатысуын қадағалайды.

- СПб.: Спец. лит, 2000.- 591 с.

Медицинская микробиология /Гл.ред

В.И. Покровский, O.K. Поздеев. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2006. — 1200 с.

Табаева А.А. Микробиология поражений полости рта при стоматологических и инфекционных заболеваниях. Алматы, 2006-127с.

Муравянникова Ж.Г. Болезни зубов и полости рта. Серия «Медицина для всех».- Ростов на Дону: «Феникс»,2003.-416с